900
31. Ak>bet de¤erlendirilmesi
NÖROfi
S
EREBROVASKÜLER OLAYLAR
SVO veya SAK sonras> baz> akibet derecelendirme ölçekleri tercih edilmektedir. Bunlar>n her biri akibe-
tin farkl> yönlerini vurgulamaktad>r. Barthel bkz. devam>) gündelik yaflam aktivitelerine (GYA), (ac-
tivities of daily living) a¤>rl>k verirken, de¤ifltirilmifl Rankin ölçe¤i
4
(modified Rankin scale) gibi baz> ska-
lalar (Tablo 31-4) ba¤>ms>z yaflayabilme seviyesini ve önceki aktivite seviyeleri ile karfl>laflt>rmay> içerir. De¤ifl-
tirilmifl Rankin ölçe¤i ifllevselli¤i (fonksiyonel durum) ölçerken disfazi ve görme alan> kusurlar> gibi hafif
nörolojik kay>plara duyarl> de¤ildir.
Puan
Anlam>
5
iyileflme- hafif nörolojik kay>plara ra¤men normal hayat>na dönüfl ("ifle dönüfl" güvenilir bir tan>mlama de¤ildir)
4
orta derecede sakatl>k (sakat ancak ba¤>ms>z)- toplu ulafl>m araçlar> ile seyahat edebiliyor, korunakl> bir ortamda
çal>flabiliyor (yaln>zca "günlük yaflam aktivitesi" tan>m>ndan fazlas>)
3
ciddi sakatl>k (bilinçli, ancak sakat)- günlük deste¤e muhtaç (bak>mevinde kalabilir- ancak bu bir kriter de¤ildir)
2
kal>c> bitkisel hayat- yan>ts>z ve konuflam>yor; 2-3 hafta sonra gözlerini açabilir ve uyku-uyan>kl>k döngüsü olabilir
1
ölüm- birincil kafa travmas>na ba¤l> ölümlerin ço¤u ilk 48 saatte olur
Tablo 31-3 Glasgow sonlan>m (ak>bet) ölçe¤i
3
Derece
Tan>m
0
belirti semptom yoktur
1
belirtilerin varl>¤>na karfl>n belirgin sakatl>k yoktur: gündelik görev ve aktivitelerini yapabilir
2
hafif sakatl>k: önceki aktivitelerinin tümünü yapamaz. Kendi ifllerini yard>ms>z yapabilir.
3
orta derecede sakatl>k: biraz yard>ma gereksinimi vard>r. Ancak yard>ms>z yürüyebilir
4
orta derecede ciddi sakatl>k: yard>ms>z yürüyemez ve yard>ms>z bedensel gereksinimlerini karfl>layamaz
5
ciddi sakatl>k: yata¤a ba¤>ml>d>r, idrar-gaita kaç>r>r ve sürekli bak>ma ve dikkate muhtaçt>r
Tablo 31-4 De¤ifltirilmifl* Rankin Ölçe¤i
Madde
Özgün Barthel
De¤ifltirilmifl Barthel
Görevi
yapam>-
yor
Yard>ma
ihtiyac>
var
Tama-
men
ba¤>ms>z
KOD 1
KOD 2
KOD 3
KOD 4
KOD 5
Görevi
yapam>yor
Görevi
yapma
giriflimi var
ama güvenli
de¤il
Orta
derecede
yard>m
gerekli
Hafif
yard>m
gerekli
Tam
ba¤>ms>z
Kiflisel hijyen
0
0
5
0
1
3
4
5
Banyo yapma
0
0
5
0
1
3
4
5
Beslenme
0
5
10
0
2
5
8
10
Tuvalet
0
5
10
0
2
5
8
10
Merdiven ç>kma
0
5
10
0
2
5
8
10
Giyinme
0
5
10
0
2
5
8
10
Barsak (anal sfinkter) kontrolü
0
5
10
0
2
5
8
10
Mesane kontrolü
0
5
10
0
2
5
8
10
Yürüme
0
5-10
15
0
3
8
12
15
Tekerlekli sandalye*
0
0
5
0
1
3
4
5
Sandalyeden yata¤a nakil
0
5-10
15
0
3
8
12
15
TOPLAM (aral>k)
0
100
0
100
Tablo 31-5 Barthel indeksi
*
özgün Rankin ölçe¤i
5
; Derece 0 yoktur, Derece 1 "belirtilere karfl>n" ve "ve aktivitelerini" kelimelerini içermez,
Derece 2 "önceki aktivitelerinin baz>lar>n> yapamaz" olarak tan>mlan>r.
*
ancak hastan>n yürüyemedi¤i veya tekerlekli sandalye kullanma e¤itimi ald>¤>nda puanlan>r