onkoloji Page 11

lanm>fl nükleotidleri normal moleküllerle de¤ifltirir. Bu mekanizmalar, hücresel ço¤al-
ma s>ras>nda oluflan iki yavru hücredeki yeni genetik materyalin ana hücredeki mater-
yalin birebir kopyas> olmas>n> kesinlefltirmekte önemlidir.

b. ("checkpoint"), hücreler S faz>na girmeden hemen önce geç

faz>nda oluflur. DNA sentezi için uygun ekstraselüler sinyaller al>nsa ve tüm mekaniz-

ma ifller durumda olsa bile hücre G

'i terk etmeden önce DNA'n>n hasars>z ve kabul edi-

lebilir bir durumda olmas> gereklidir. E¤er hasar saptan>rsa ya tamir edilir ya da hücre
apoptozise yönlendirilir. Bu kontrol noktas>, p53 proteininin etkilerinden biridir (bak.
bölüm I.C.3.b).

c. , hücreler M faz>na girmeden hemen önce oluflur. Hücre

döngüsü inhibitörleri, hücreyi, yeni oluflacak yavru hücrelerin ana hücredeki do¤ru ge-
netik kopyaya sahip olacaklar>ndan emin oluncaya dek durdurur. DNA replikasyonunu
tam ve do¤ru olarak tamamlayamam>fl bir hücre veya beraberindeki tüm proteinler, ip-
likçik materyalleri ve mitozun tamamlanmas> için gerekli di¤er maddelerde eksiklikler
varsa hücre M faz>na girmeden bu kontrol noktas>nda herfley yoluna girene dek durdu-
rulur.

4. Normal hücre popülasyonunda az miktarda ölümsüz ("immortal") hüc-

re vard>r. Bu hücreler, organizman>n di¤er bölümlerinden gelen sinyallerin etkisiyle ken-
dilerini yenileyebilir, tüm organizman>n fonksiyon görmesi için gerekli özelleflmifl doku hüc-
relerine olgunlafl>p farkl>laflabilirler. Sadece birkaç doku tipine farkl>laflabilmelerine karfl>n,
birçok hücre tipi farkl>lafl>rken canl>l>¤>n> ("vitalite") kaybedip, yafllan>r ve nihayetinde ölür-
ler. Ökaryotlarda, afla¤>daki normal 4 hücre popülasyonu tan>mlanabilir:
a. Germ hücreleri, muhtemelen mayoz bölünme sonucu s>n>rs>z say>da ço¤alan hücre-

lerdir. Kanser hücrelerinden farkl> olarak, bu hücreler ölümsüz (immortal) hücre dizisi-
ni oluflturmak için mayoz bölünmelidirler.

b. Kök ("stem") hücreleri'nin, en önemli 2 fonksiyonu, ço¤almak ve farkl>laflarak

organizma için gerekli özgün fonksiyonlar> yerine getirecek hücreleri oluflturmakt>r.
Kanser hücrelerinden farkl> olarak, bu hücrelerin ço¤almak için girdikleri hücre döngü-
sünün biyolojik say>s> s>n>rl>d>r.

c. K>smi farkl>laflm>fl hücreler, s>n>rl> say>da ço¤alama kapasitesine sahiptirler ve

oluflan yeni yavru hücreler ço¤alma yetene¤i olmayan tam diferansiye hücrelerdir.

d. Tam olgun özelleflmifl hücreler, ço¤alamayan hücrelerdir.

5. Farkl>laflma ölümsüzleflme ("immortalite") ile ters orant>l>d>r. Tan>m ola-

rak ölümsüz kanser hücre dizilerinin tersine, farkl>laflm>fl normal hücrelerin ne kadar bölün-
dü¤ünü sayan biyolojik "saati" vard>r. Örne¤in; kültürdeki bir insan fibroblast hücresi ney-
le beslenirse beslensin veya kültürdeki flartlar ne olursa olsun yaklafl>k 50 kez bölünebilir ve
kendisi veya yavru hücreleri daha fazla bölünemez.

B. Kanser hücrelerinin özellikleri. Kanser, hücrelerin afl>r> üretiminin uygun hücre kayb>y-

la dengelenemedi¤i, giderek artan hücre kütlelerinin birikimi olarak tan>mlanabilir. Biriken bu
hücreler, doku ve organlar> invaze ederek hasara u¤rat>rlar. Asl>nda kanser hücreleri normal hüc-
relerden daha h>zla ölmelerine karfl>n, ölüm h>z> yeni hücre oluflumu ile bafledemez. Bu dengesiz-
lik, hem kanser hücrlerindeki genetik anormallikler hem de organizman>n bu hücreleri saptay>p
yok edememesine ba¤l> geliflir. Kanser hücrelerinin baz> eflsiz özellikleri afla¤>da belirtilmifltir.

Bölüm 1: Prensipler, Tan>mlamalar ve

fiekil 1.1.

Hücre büyümesi fazlar>