background image
lokal ve bölgesel yay>l>m>n>n tespitinde gereklidir. Akci¤er direkt grafisi de¤erlendirmenin
bir parças> olmas>na ra¤men intratorasik metastazlar nadirdir.
3. Endoskopi. Oral kavite, nazal kavite, nazofarenks, orofarenks, larenks, servikal özefagus
ve proksimal trakean>n görüntülenmesi tümörün varl>¤> ve yayg>nl>¤>n>n tespitinde önem-
lidir. Bu muayene fleksible, ince ve parlak >fl>kl> endoskoplar>n geliflmesiyle kolaylaflm>flt>r.
Biyopsiler endoskopi s>ras>nda yap>labilir. Tüm onkologlar>n endoskopide haz>r bulunma-
lar> spesifik hastan>n tedavisini yönlendirmesinde faydal>d>r.
4. Boyundaki kitlelerin de¤erlendirilmesi. Boyunda yeni geliflen, sert ve genellikle
hassas olmayan, tek tarafl> veya iki tarafl> kitle veya kitleler özellikler eriflkinlerde aksi ka-
n>tlanana kadar metastatik kanser (veya tiroidin primeri) olarak düflünülmelidir. Direk bi-
yopsiden önce primer kanser için araflt>rma önemlidir. Bu araflt>rma; Waldeyer halkas>ndan
kör biyopsi, BT ve MRI incelemesini içermelidir. fiüpheli durumda bafllang>ç biyopsisi bü-
yümüfl lenf nodundan ince i¤ne aspirasyonu fleklinde yap>lmal>d>r. Aç>k biyopsiye daha
sonra baflvurulabilir.
D. Evreleme. Evreleme klinik bilgiler veya cerrahide elde edilen bilgiler temel al>narak yap>la-
bilir. Klinik evreleme önemlidir, çünkü hastalar>n ço¤u radyoterapi (RT) ile tedavi edilir. Kli-
nik evreleme fizik muayene ve MRI, BT bulgular>na dayanmaktad>r. Bütün primer kanserler
histolojik olarak belgelendirilmelidir.
Amerikan Birleflik Kanser Komitesi (AJCC:American Joint Committee on Cancer) taraf>n-
dan önerilen TNM sistemi Birleflik Devletlerde en s>k kullan>lan sistemdir (Tablo 7.1). T pri-
mer tümör boyutunu ve yay>l>m>n> yans>t>r; N servikal lenf nodu metastazlar>n>n büyüklü¤ü-
nü, boyutu ve lokalizasyonuna dayan>r ve M uzak organ metastazlar>n> gösterir. T evreleme s>-
n>fland>rmas> spesifik anotomik yerleflime göre hafif de¤iflebilir ve her kanser ile tart>fl>lacakt>r.
N ve M s>n>fland>rmalar> ve evreleme gruplar> nazofarenks kanseri hariç tüm bafl ve boyun kan-
serleri için benzerdir.
Evre IV, lokal ilerlemifl ancak halen rezeke edilebilir hastal>k (IVA), lokal ilerlemifl an-
cak rezeke edilemeyen hastal>k (IVB) ve uzak metastazlar (IVC) olarak belirtilen üç guruba
ayr>l>r.
E. Prognostik faktörler. Primer bafl ve boyun kanserli hastalar için en önemli prognostik
faktörler; primer tümörün yerleflim yeri, büyüklü¤ü ve yayg>nl>¤> ile bölgesel ve uzak metastaz-
lard>r. Epidermoid karsinomalar>n histolojik diferansiyasyonun önemi daha azd>r. En önemli
risk faktörü önceki bafl ve boyun kanseridir. Sigara içilmesi ve alkollü içki tüketimi ile muko-
zal maruziyet karsinogenezde bilinir.
F. Korunma. Bafl ve boyun kanseri için as>l koruyucu alkollü içecek ve sigaradan uzak durul-
mas>d>r. Ayn> zamanda düzensiz difl f>rçalanmas> veya uygun olmayan protez gibi kronik iritan-
lar>n eliminasyonu veya uzak durulmas> arzu edilendir. cis-retinoic acit) a¤>r
lökoplakiyi geri düzeltebir ve muhtemelen oral kavitede skuamöz hücreli karsinomu geliflimi-
ni azaltabilir, ancak önceden tedavi edilmifl kanserlerin rekürrensi üzerine etkisi yoktur.
G. Bafl ve boyun kanserlerinin tedavi ilkeleri. Bir hastan>n tedavi pro¤ram>na baflla-
madan önce cerrah, radyasyon onkolo¤u, medikal onkolog, difl hekimi, hemflire, sosyal hizmet
uzman> ve rehabilitasyon personelini içeren multidisipliner onkoloji grubunun tüm üyelerin-
den katk> al>nmal>d>r. Hastalar tedavi sonras>nda periyodik olarak muayene edilmelidir. Persis-
tan veya tekrarlayan kanserler s>kl>kla tedavi tamamland>ktan sonra 2 y>l içinde görülebilir.
1. Cerrahi bafl ve boyun kanserli hastalar>n tedavisinde dayanak noktas> olagelmifltir. Primer
tümörün tedavisi, tümörün lokal ve bölgesel uzan>mlar>yla birlikte ç>kar>lmas>n> gerektirir.
Ara s>ra kafa taban> gibi anotomik bariyerler tam olarak ç>kar>lmay> pek mümkün k>lmaya-
bilir. Bu gibi durumlarda adjuvan RT, kemoterapi veya her ikisi birlikte radikal cerrahiyi
kolaylaflt>rabilir veya bu ihtiyac> ortadan kald>rabilir. Son zamanlarda geliflmeler kafa taba-
n>n> tutmufl baz> tümörlerin yeterli rezeksiyonunu teflvik etmifltir.
Bölüm 7: Bafl ve Boyun Kanserleri
142