background image
MAL
I. EP
A. nlar aras>nda alt>nc>, erkekler aras>nda 5. s>rada gö-
rülen kanser çeflididir. Malign melanom tüm cilt kanserlerinin %4'ünü oluflturur ancak ölüm-
lerin ise %80'inden sorumludur. Melanom insidans> ABD'de y>ll>k 18.2/100,000'dir. Bunun üç-
te ikisi erkek ve üçte biri kad>nd>r. Tan> an>ndaki median yafl 58'dir ve vakalar>n sadece %0.9'u
20 yafl>ndan gençtir. A.B.D'de 2007 y>l> için tahmini yeni vaka say>s> 59940'd>r ve 8110 hasta-
n>n bu hastal>ktan ölece¤i beklenmektedir.
Melanom insidans> 1970'li y>llarda y>ll>k %6 ile h>zl> bir flekilde artm>flt>r; bu oran 1980'ler-
de y>ll>k %3'e gerilemifltir. Geçti¤imiz dekadda melanomdan ölüm oran> düflmüfltür. Beyaz >rk-
ta melanom geliflme riski siyah >rka göre 17-25 kat daha yüksektir, ancak melanom tüm >rklar-
da görülmektedir.
B. Risk faktörleri. Melanom için en güçlü risk faktörleri aile hikayesi, multipl benign veya ati-
pik nevüs ve geçmiflteki bir melanom hikayesi olmas>d>r. Di¤er risk faktörleri ise immün sup-
resyon, günefl sensitivitesi ve ultraviyole radyasyonu maruziyetidir.
1. Ailesel faktörler. Melanomlar>n yaklafl>k %10'u aileseldir. Bu ailelerdeki melanom ris-
kinin yüksekli¤i ortak genetik yatk>nl>k ve ortak çevreye ba¤lanabilir.
a. Yüksek penetrans yatk>nl>k genleri.
rans yatk>nl>¤> ile iliflkilidir. Mutasyona u¤ram>fl CDKN2A, melanomlu ailelerde görülen
en belirgin gendir. Bu gen kromozom 9p21'de yer al>r ve siklin-ba¤>ml> kinaz inhibitör
2A (p16INK4a)'y> kodlar. CDK4, p16INK4a'n>n ba¤lanma partnerlerinden biri olan sik-
lin-ba¤>ml> kinaz-4'ü kodlar. CDK4 mutasyonlar>n>n görülme s>kl>¤> CDKN2a'n>n mu-
tasyonlar>na göre daha nadirdir. Ayr>ca bir di¤er henüz tan>mlanmam>fl mutasyonun da
kromozom 1p22'deki yüksek-penetransl> yatk>nl>k geninde oldu¤u kan>tlar> elde edil-
mifltir.
Melanomlu aile ferdi say>s> artt>kça yüksek-penetrans geni tafl>ma ihtimali de art-
maktad>r. Mutant CDKN2a geni, ailesinde iki melanom vakas> olanlarda %14, ailesinde
alt> veya yedi vaka bulunanlarda %67, ailesinde 7-10 vaka bulunanlarda ise %100 ora-
n>nda bulunmaktad>r. Genel olarak bak>ld>¤>nda familyal malign melanom vakalar>n>n
%20 (Avustralya) ila %57 (Avrupa)'si CDKN2a ile iliflkilidir.
b. Düflük penetrans yatk>nl>k genleri. Epidemiyolojik çal>flmalar düflük penet-
rans yatk>nl>k genlerinin melanomlu aileler aras>nda s>kl>kla bulundu¤u izlenimi uyan-
d>rm>flt>r. En iyi tan>mlanan> melanosit stimule edici hormon reseptörüdür.
c. Familyal atipik multipl mol-melanom (FAMMM) sendromu, ayn> za-
manda familyal displastik nevüs sendromu olarakta bilinen bu antite 1978'de bireyleri
melanom ve multipl (genellikle >100) de¤iflik ebat ve pigment s>z>nt>s> gösteren renkli
(k>rm>z>ms>-kahverengiden koyu k>rm>z>ya kadar) büyük mollerden yak>nan ailelerde
tan>mlanm>flt>r. Bu sendromu olan kiflilerde melanom geliflme yafl> median 33 ve etkile-
366
16
C
Bartosz Chmielowski, Antonio Ribas ve
Richard F. Wagner, Jr.
Çeviri: Dr. Tunç Güler, Dr. Mete Gündo¤