A. Mekanizma. Hastanede yatan hastalarda hiperkalseminin en yayg>n nedeni kanserdir. Hi-
perkalsemi genellikle kemik formasyonu ile iliflkili afl>r> kemik rezorpsiyonu sonucunda mey-
dana gelir.
1. Kemik metastazlar>. Kemi¤e metastaz yetene¤i olan tümörlerin ço¤u (bkz. bölüm 33,
k>s>m I) hiperkalsemi oluflturabilirler. Çeflitli maddelerin tümör hücrelerinde lokal üretimi
osteoklastik kemik rezorbsiyonunu uyar>r.
2. Ektopik paratiroid hormon (PTH) sekresyonu nadir görülür.
3. Malignitenin hümoral hiperkalsemisi, çeflitli tümörlerde (birçok organ>n squa-
moz tümörleri, hipernefroma, paratiroid bez tümörleri) PTH iliflkili peptid (PTH-RP) ola-
rak adland>r>lan PTH-benzeri bir maddenin üretilmesi sonucunda oluflur. PTH-RP kemi¤i
resorbe edici etkiye sahiptir ve böbrekte kalsiyum geri emilimini uyaran PTH reseptörleri
ile etkileflir. PTH-RP serum PTH analizlerinde ölçülemez.
4. Vitamin D metabolitleri (ör. 1,25-dihidroksi vitamin D) baz> lenfomalar taraf>ndan
üretilebilirler; bu metabolitler intestinal kalsiyum emilimini art>r>rlar.
5. Prostaglandinler ve interlökin-1 çeflitli tümörlerde üretilirler ve kemik resorpsiyo-
nunu art>rarak s>k olmamakla birlikte hiperkalsemiye neden olabilirler.
6. Baz> tümörler s>k kemik metastaz> yapmas>na ra¤men nadiren veya hiçbir zaman hiper-
kalsemi ile iliflkili de¤ildir:
a. Küçük hücreli akci¤er kanseri
b. Prostat kanseri
c. Kolorektal kanser
B. Tan>
1. Hiperkalsemi semptomlar>, serum iyonize kalsiyum seviyesine ve art>fl h>z>na ba¤-
l>d>r. Yaln>zca orta derecede kalsiyum yüksekli¤iyle (ör. 13 mg/dL) birlikte h>zl> yükselen
serum kalsiyum seviyeleri dikkat eksikli¤i ve koma meydana getirme e¤ilimindedir. Serum
seviyeleri 15 mg/dL'yi aflm>fl ve yavafl yükselen serum kalsiyum seviyeleri sadece hafif semp-
tomlara neden olabilir.
a. Erken semptomlar
(1) Poliüri, noktüri, polidipsi
(2) Anoreksi
(3) Kolay yorulma
(4) Güçsüzlük
b. Geç semptomlar
(1) Apati, irritabilite, depresyon, konsantrasyon yetene¤inin azalmas>, mental künt-
lük, koma
(2) fiiddetli kas güçsüzlü¤ü
(3) Bulant>, kusma, müphem kar>n a¤r>s>, kab>zl>k
(4) Kafl>nt>
(5) Görme bozukluklar>
2. Hiperkalseminin ay>r>c> tan>s>. Eriflkin hastalarda idiopatik hiperkalsemi makul bir
tan> de¤ildir. Kanserli hastalarda hiperkalseminin benign sebepleri giderek artan s>kl>kta ta-
n>mlanmaktad>r. Hiperkalseminin muhtemel etyolojik nedenleri afla¤>da verilmifltir:
27
567
METABOL
Harold E. Carlson
Çeviri: Dr. M. Ali Kaplan