background image
K
anserli hastalar>n böbrek yetmezli¤i (özellikle da akut böbrek yetmezli¤i ABY) geliflimine e¤ilimli
olduklar> bilinmektedir. Böbrek yetmezli¤i tümörün do¤rudan ya da dolayl> sonucu, antikanser tera-
pi, infeksiyöz komplikasyonlar ya da kemoterapötik d>fl> ilaçlara ba¤l> olabilir. ABY olan hastalar>n ço-
¤unda birden fazla sebep vard>r. Böbrek yetmezli¤inin her üç kategorisinde de art>fl vard>r: prerenal
yetmezlik, obstrüktif üropati ve intrinsik yetmezlik
(akut tübüler nekroz, tübüler interstisyel bo-
zuklular ve glomürolonefritler).
I. PRERENAL YETMEZL
A. Patogenez. Prerenal yetmezlikli hastalarda efektif dolafl>m hacminin(ECV) azalmas> su-
nucu azalan böbrek kan ak>m> sonucu azalan glomerüler filtrasyon h>z>(GFR) mevcuttur.
Azalan ECV antidiüretik sal>n>m> (ADH) sal>n>m> için baroreseptör stimülasyonu oluflturur.
Efl zamanl> olarak azalan böbrek kan ak>m> renin sal>n>m>n> uyar>r ve bunun sonucu olarak
anjiyotensin II (AII) ve aldosteronun dolafl>m düzeyleri artar. Azalan renal kan ak>m> ve ar-
tan ADH,AII ve aldosteron düzeylerinin sonucunda hacmi az, oldukça konsantre, sodyum
içeri¤i düflük,potasyum içeri¤i göreceli olarak yüksek bir idrar oluflur. Tablo 31.1'de oligürik
hastada prerenal yetmezli¤inden intrinsik renal yetmezli¤in ay>r>m>n> yapan laboratuar veri-
leri verilmifltir.
1. Azalm>fl GFR üre (sodyumla birlikte) ve kreatinin birikimine neden olur.Filtre edilen
ürenin proksimal tübülde emiliminin artmas>n>n yan> s>ra distal nefronlarda azalm>fl ak>m
h>z>, yüksek tübüler s>v> üre konsantrasyonu ve yüksek ADH nedeniyle üre emilimi artmak-
tad>r. Böylelikle kreatinine göre daha fazla üre tutulmakta bu da serumda karakteristik üre
kreatinin oran> art>fl>na neden olmaktad>r.
2. Kreatinin üretimi kas dokusu ile orant>l> olup üre üretimi ise baflka etkenlerin yan> s>-
ra protein al>m>na ba¤l>d>r. Bu nedenle düflük yiyecek tüketimi olan zay>f kanserli hastalar-
da bu de¤erler düflük bulunabilir.Böyle hastalarda normal ya da s>n>rda artm>fl üre ve kre-
atinin de¤erleri önemli böbrek fonksiyon bozuklu¤unu iflaret edebilir.
B. Prerenal yetmezlik nedenleri. Tablo31.2 2'de prerenal yetmezlik nedenleri ve prerenal
böbrek yetmezli¤ine e¤ilimi artt>ran özgün faktörler gösterilmektedir.
C. Tan> ve tedavi. Öyküde genellikle artm>fl s>v> kayb> (bulant> ve kusma gibi) ya da s>v>
birikiminin [konjestif kalp yetmezli¤i (CHF), asit ve ödem gibi]muhtemel nedenlerle ilgili
ipuçlar> yer almaktad>r. Azalm>fl s>v> al>m>n> saptamak daha zor olabilir. Fizik muayene vo-
lüm durumunu saptamada hayati önemde olup patogeneze dair afla¤>daki ipuçlar>na ulafl>-
labilir.
1. Supin sistolik kan bas>nc>n>n < 90 mmhg, ortostatik olarak diastolik bas>nçta >10
mmhg düflme ya da ortostatik olarak nab>z h>z>nda >10 at>m/dak art>fl olmas> volüm aç>¤>-
n> iflaret edebilir.
2. Düz boyun venleri supin pozisyonda (bu pozisyonda boyun venleri hafif t>kama ile
gösterilebilir) izleniyorsa bu volüm aç>¤> anlam>na gelir.
3. Volüm kayb> bulgusu olmayan hastalarda, mesanenin dikkatli palpasyon ve
perküsyonu,erkek hastalarda prostat>n rektal muayenesi ve kad>nlarda pelvik muayene dik-
kati obstrüktif bir nedene çekebilir.
31
621
RENAL KOMPL
Arun Kumar ve David W. Knutson
Çeviri: Dr. Orhan Önder Eren