Kemik ili¤ine demir temininin azalmas>, siklin D1 proteininde
azalmaya ve eritroid öncül hücrelerin G
mir dengesinin korunabilmesi için her gün 1-4 mg demir
emilmesini gerektirecek düzeyde bir kay>p söz konusudur.
Ba¤>rsaklar negatif demir dengesine transport etkinli¤ini art>-
rarak yan>t verirler. Bununla birlikte demir depolar>n>n meta-
bolik gereksinimi aflmas> durumunda ba¤>rsaklar demir trans-
portunu neredeyse tamamen durdurabilirler.
teini olan transferrine ba¤lan>r (fiekil 5-1). Herhangi bir anda
dolafl>mda transferrine ba¤lanm>fl durumda 3 mg demir bulu-
nur. Bu havuz günde 10 döngü yapar ve demirin bask>n bir
k>sm> (25-30 mg) eritroid kemik ili¤ine ulafl>r. Olgunlaflmakta
olan eritroid hücre öncülleri yüzeylerinde diferrik demirle
yüklenmifl transferini ba¤layabilen transferrin reseptörleri
(TfR) eksprese ederler. Agregat demir- TfR kompleksleri daha
sonra eritroid hücrelerde intrasitoplazmik endozomlar>n içine
al>n>rlar. Demir sal>verilir, transferrin- TfR kompleksi hücre
yüzeyine döner, burada transferrin molekülü yeniden plazma-
ya girer. Daha sonra endozomlar>n içinde bulunan demir bir
ferriredüktaz (STEAP3) arac>l>¤>yla Fe
lanmak ya da ferritin olarak depolanmak üzere sitozole gönde-
ferrin arac>l>¤>yla mitokondrilere tafl>nmas>n> da gerektirir.
d>r. Yeni eritrosit üretim süreci mükemmel de¤ildir: eritrosit
öncül hücrelerinin %10-20'si sal>verilmeden önce kemik ili-
¤indeki retiküloendoteliyal hücreler taraf>ndan y>k>l>r. Ayr>ca,
yaflam sürelerinin sonuna ulaflm>fl olduklar>ndan dolay> her
gün dolafl>mdaki eritrositlerin yaklafl>k %1'i y>k>l>r. Bu iki sü-
reç sonucunda kemik ili¤inin ve dala¤>n retiküloendoteliyal
hücreleri yard>m>yla her gün 25-30 mg demir geri kazan>l>r.
Bu demir daha sonra yeni hücre üretiminde kullan>lmak üze-
re transferrin taraf>ndan kemik ili¤ine tafl>nabilir.
ferroportinin bozunmas>n> sa¤layarak demirin retiküloendo-
teliyal hücrelerden sal>verilmesinin düzenlenmesinde bafll>ca
rolü oynar. Hepsidin gen ekspresyonu k>smen eritropoetin ta-
raf>ndan düzenlenir. Bu nedenle anemi ve hipoksi sonucunda
eritropoetin düzeylerinde meydana gelen yükselme ile birlik-
te hepsidin üretiminin azalma yönünde düzenlenmesi, demir
emiliminin ve retiküloendoteliyal hücrelerden sal>verilmesi-
nin artmas>na yol açar. Bunun sonucunda kemik ili¤ine demir
temininde meydana gelen art>fl normal bir ço¤alma yan>t> için
büyük önem tafl>r.
al>nmak veya demir içeren enzimlerde kullan>lmak üzere ka-
raci¤ere, her gün yaklafl>k 6 mg demir sa¤lan>r. Ciltten, gas-
trointestinal ve üriner sistemlerden dökülen hücrelerle kaybe-
dilen demirin yerine konulabilmesi için her gün en az 1 mg
demir gerekir.
ri Tablo 5-1'de gösterilmifltir. Normal eriflkin bir erkekte top-
lam vücut demir içeri¤i 4,000 mg'a yak>nd>r ve bunun 500-
1,000 mg'>n> hepatik ve retiküloendoteliyal demir depolar>
oluflturur. Menstrüel kan kayb> ve besinlerle al>m>n az olmas>
nedeniyle, ergen ve eriflkin kad>nlarda depo demiri anlaml>
derecede daha düflüktür (genellikle < 200 mg)
zenlenen proteinler (iron-regulated proteins) (IRP-1 ve -2) ve
(80 kg) (mg)
(60 kg) (mg)