background image
G
PLAZMA HÜCRES<
BOZUKLUKLARININ B
Spesifik antijen taraf>ndan uyar>ld>ktan sonra, germinal mer-
kezlerdeki B hücreleri farkl>laflmaya bafllayarak uzun ömür-
lü B hücrelerini ve plazma hücrelerini meydana getirirler
(Bkz. 20. Bölüm). Daha sonra kemik ili¤ine göç eden plaz-
ma hücresinin ço¤almas> durur ve bafllang>çta B hücresinin
yüzeyinde yerleflmifl olan antikor büyük miktarlarda üretil-
meye bafllan>r (bir hücre bir gün içinde 1 ng veya daha faz-
la antikor üretir). Normal plazma hücresi yaln>zca birkaç
hafta veya birkaç ay yaflar. Plazma hücrelerinde apoptozun
düzenlenmesinde iki hücresel maddenin anahtar rol oynad>-
¤> gösterilmifltir. Bunlar bcl-2 mitokondriyal protein ailesi
(bcl-2, bcl-XL ve mcl-1) ve interlökin-[IL]-6'd>r. Mitokon-
dri membran>ndaki bcl-2 ve mcl-1 ekspresyonu düzeyi plaz-
ma hücresinin apoptotik uyar>lara yan>t>n> belirler, IL-6 ise
bcl-2 etkinli¤inin önemli bir düzenleyicisidir. O yüzden, bir
antikorun normal üretiminin sürdürülebilmesi için prog-
ramlanm>fl B hücresi öncüllerinden yeni plazma hücreleri-
nin oluflturulmas> gerekir. Plazma hücresi malinitelerinin
geliflimi apoptoz kayb> ile belirlenir ve böylece plazmada M-
komponenti (monoklonal immunglobulin veya M-proteini
olarak da adland>r>l>r) olarak ortaya ç>kan tek bir antikoru
afl>r> miktarlarda üreten bir plazma hücresi klonunun "birik-
mesi" ile seyreder.
Multipl miyelom (MM) esas olarak öncüllerin afl>r> ço¤al-
mas>ndan çok olgun hücrelerin apoptotik uyar>lara yan>t ver-
meyerek ölmemesi sonucunda ortaya ç>kar. Klinik olarak tes-
pit edilebilecek düzeyde M proteini üretilebilmesi için yakla-
fl>k 1 milyar (10
9
) plazma hücresinin birikmesi gerekir. Has-
tal>¤>n daha geç dönemlerinde görülen ikincil mutasyonlar
kemoresistans ve IL-6'dan ba¤>ms>z tümör ço¤almas>ndan so-
rumludur. En önemli olanlar> kromozom 13'deki ras onkoje-
ni ve p53 mutasyonlar>d>r.
Farelerin kullan>ld>¤> hayvan modellerinde ve insanlarda
görülen hastal>kta da gösterildi¤i üzere, klonal plazma hücre-
leri tercihen kemiklerde geliflirler. MM'daki kemik hastal>¤>-
n>n nedeni
klonal plazma hücrelerinin neden oldu¤u bölge-
sel osteoklast etkinleflmesidir (fiekil 26-2A). Bu olay IL-1
, tü-
mör nekroz faktör-
, IL-6 gibi kemokinlerin ve en önemlisi
makrofaj enflamatuar protein (MIP) -1
ve -1 üretimi ile
K I S I M II
/
L Ö K O S < T B O Z U K L U K L A R I
320
fiEK
Plazma hücresi farkl>laflmas> ve morfolojisi. Olgun B lenfosit-
leri yüzeylerinde özgül antijen için reseptör olarak görev yapan bir antikor
eksprese ederler. Bu antikorla karfl>laflt>klar> zaman uyar>larak ço¤almaya ve
farkl>laflmaya bafllarlar, bu da bellek B hücresi ve plazma hücresi oluflumuy-
la sonuçlan>r. Plazma hücresi ayn> antikoru büyük miktarlarda üretmek ve
salg>lamak üzere özelleflmifltir.
fiEK
Kemik ili¤indeki osteoklastlar ve diffüz plazma hücresi infil-
trasyonu. A: Osteoklast (bir megakaryositin tipik sitoplazmas>n>n bulunma-
d>¤> çok çekirdekli bir hücre).
B: Bir miyelom hastas>n>n kemik ili¤indeki dif-
füz plazma hücresi infiltrasyonu (kemik ili¤i aspirat>; Wright boyamas>)
Antijen reseptörü-immunglobulin
B lenfosit
Antijen
Çoalma
Bellek B hücreleri
Çözünebilir
antikor üretimi
Plazma hücresi
Eksantrik çekirdek, kümelenmi kromatin
Belirgin Golgi cisimcii
Bazofilik sitoplazma
Özgül antijen
tarafindan uyarilma