background image
tür. Ayr> ayr> hematopoetik kök hücrelerin ifllevlerinde yaflla
birlikte azalma meydana gelmesine ra¤men, toplam kapasite,
say>lar>n>n artmas> sayesinde korunur. Kemik ili¤indeki mik-
roçevre de¤ifliklikleri de önemlidir. Eritroid kemik ili¤inin bir
eritropoetin uyar>s>n> izleyerek h>zla genifllemesi hâlâ müm-
kün olmas>na ra¤men, içindeki öncül hücrelerin ya¤ hücrele-
rine oran> yafllanmayla birlikte giderek azal>r. Fakat yafll> ke-
mik ili¤indeki stroma hücreleri ve iliflkili sitokinler, kök hüc-
re transplantasyonu sonras>ndaki yeniden nüfus art>fl>n> des-
tekleme yetilerinin azald>¤> izlenimini verirler.
Yafllanmayla birlikte hematopoetik kök hücrelerin farkl>-
laflma kal>b> da de¤iflir. En dramatik gerileme lenfopoetik
hücre dizisinde (özellikle B-hücre ço¤almas> ve farkl>laflmas>)
izlenir ve timus involüsyonu ile sitokin düzeyindeki azalmay>
yans>t>r. Ayn> zamanda, yaflla birlikte granülopoez artar. Bu
durum da, yafll>larda ba¤>fl>kl>k sisteminden farkl> fleyler talep
edildi¤ini yans>t>r. Genç bireylerde ba¤>fl>kl>k sistemi yo¤un
bir uyarlanma süreci içinde iken, yafll> eriflkinler giderek artan
bir bakteri enfeksiyonu tehdidi adl>nda olduklar>ndan h>zl>
bir granülosit yan>t>n>n varl>¤>na gereksinim duyarlar.
G
YAfiLILARDA ANEM<
Anemi insidans>n>n ve iliflkili olaylar>n (ifllevsel yetersizlik,
biliflsel bozukluklar, hastaneye yat>r>lma gereksiniminde art>fl
ve ölüm) 65 yafl>ndan sonra anlaml> bir art>fl gösterdi¤i bildi-
rilmifltir. Üçüncü Ulusal Sa¤l>k ve Beslenme Araflt>rmas>'nda
(NHANES III faz I ve II verileri, 1988-1994) saptanm>fl olan
anemi prevalans> fiekil 12-1'de gösterilmifltir. Huzurevlerinde
yaflayan 65 yafl üzeri eriflkinler aras>nda anemi insidans> er-
keklerde %11, kad>nlarda %10.2 bulunmufl, fakat 80 yafl üze-
rinde h>zla %20'leri aflan düzeylere yükselmifltir. Irk ve etnik
köken de rol oynar; kad>nlarda anemi prevalans>n>n 2-3 kat daha yüksek oldu¤u,
fakat
-talasemi, orak hücre tafl>y>c>l>¤> ve demir eksikli¤i olan
hastalar d>flar>da b>rak>ld>¤> zaman çok daha düflük oldu¤u
bildirilmifltir.
Yafll> erkek ve kad>nlarda anemi prevalans> tabii ki he-
moglobin için belirlenen normalin alt s>n>r> de¤erine ba¤-
l>d>r. Ço¤u araflt>rmada Dünya Sa¤l>k Örgütü'nün (WHO)
anemi tan>m> kullan>lm>flt>r (hemoglobin de¤erinin erkekler-
de 13 g/dL'nin, kad>nlarda 12 g/dL'nin alt>nda olmas>) (fiekil
12-2). Fakat yafll> kad>nlarda daha düflük bir alt s>n>r de¤eri-
nin kullan>lmas>, premenopozal dönemdeki kad>nlarda oldu-
¤u kadar uygun olmayabilir. Böyle yap>lmas> asl>nda insidans
verilerini bozarak anemisi olan yafll> kad>nlar>n yanl>fl olarak
oldu¤undan daha az tahmin edilmesine neden olabilir. Her
iki cinsiyet için de 13 g/dL'nin alt>nda bir alt s>n>r de¤eri kul-
lan>lsayd>, kad>nlarda anemi prevalans> iki kat>ndan daha faz-
la olur ve karfl>laflt>r>labilir yafl grubundaki erkeklerde sapta-
nan de¤erin üzerine ç>kard>. Afrika ve rikal>lar aras>ndaki anemi prevalans>n>n tahmin edilmesi için
kullan>lan ölçütler için de benzer bir durum söz konusudur.
Anemi de¤erlendirmesi ve tedavisi için kullan>lan gele-
neksel "anemi" tan>m>n>n mutlaka yafll> insan topluluklar>n-
daki ifllev bozukluklar>n>n öngörülebilmesi için kullan>lanla
ayn> olmas> gerekmez. Yak>n geçmiflteki epidemiyolojik veri-
ler, düflük hemoglobin düzeylerinin, hareket yetene¤inin ve
biliflsel ifllevlerin azalmas> gibi ifllevsel yetersizliklerle ve genel
mortalite ile ba¤>ms>z bir iliflkisinin oldu¤unu göstermifltir.
Bundan baflka, bozuklu¤un a¤>rl>¤> hemoglobin düzeyi 13
g/dL'nin alt>na indikten sonraki azal>fl>na paralel olarak de¤i-
fliyor görünmektedir.
Normalin alt s>n>r> olarak daha yüksek bir hemoglobin de-
¤erinin dikkate al>nmas>na iliflkin di¤er bir sav, hemoglobin
düzeyleri 13-13.5 g/dL aras> de¤erlerde olan yafll>larda morbi-
dite ve mortalitenin artt>¤> yönündeki gözleme dayanmakta-
d>r (NHANES III araflt>rmas>). Bu, aneminin etiyolojisinden
ba¤>ms>z olarak geçerliydi. Ayn>s>, uzun süreli misafirlerinin
%50-60'> "anemik" olan ve benzer koflullarda yaflay>p anemik
olmayan bireylere k>yasla morbidite ve mortalite oranlar> 2-3
kat artm>fl bulunan huzurevi sakinleri için de geçerlidir. Bu-
nunla birlikte, eritropoetinin sa¤lad>¤> daha yüksek hemoglo-
bin de¤erlerinin ifllevsel sonlan>mlar üzerindeki etkisi ile ilgi-
li organize çal>flmalar bulunmamaktad>r. Böyle bir kan>t olma-
dan, hemoglobin düzeyinin rolünün di¤er hastal>k süreçleri-
nin etkilerinden inand>r>c> bir flekilde ayr>labilmesi mümkün
de¤ildir.
K I S I M 1
/
E R < T R O S < T B O Z U K L U K L A R I
156
Yaü (y×l)
- Erkek
- KadÈn
< 30
40
5
10
15
20
25
50
60
70
80+
únsidans (%)
fiEK
Yafla göre anemi insidans>. Huzurevlerinde yaflayan bireyler
aras>nda anemi insidans> yaflam>n alt>nc>, yedinci ve sekizinci on y>l>nda
giderek artar (NHANES III araflt>rmas>n>n verilerine dayanmaktad>r).
Hemoglobin (g/dL)
- Erkek
- KadÈn
10
11
12
13
14
15
>16
S×kl×k
fiEK
65 yafl ve üzeri erkek ve kad>nlarda hemoglobin düzeyleri-
nin s>kl>k da¤>l>m>. NHANES III araflt>rmas> verilerine dayan>larak, normalin
alt s>n>r> (dikey çizgiler) erkeklerde 13 g/dL, kad>nlarda 12 g/dL olarak öne-
rilmektedir. Kad>nlarda normalin alt s>n>r>n>n 13 g/dL olarak belirlenmesi du-
rumunda, anemi s>kl>¤>n>n büyük oranda artmas> beklenir.