background image
Normal lenfopoez konak savunmas>n>n zorunlu bir bilefleni-
dir. Bu süreç, antikor üreten B hücrelerinin, hücre-arac>l>kl>
ba¤>fl>kl>k ifllevlerini yerine getiren ve büyük ölçüde ba¤>fl>kl>k
sisteminin düzenlenmesinden sorumlu olan T hücrelerinin
ve konak savunmas>nda enfeksiyonlara ve malignitelere karfl>
daha çok makrofaj benzeri bir rol üstlenen do¤al öldürücü
(natural killer) (NK) hücrelerinin ço¤almas>n> ve ifllevini
kapsar. Normal lenfopoezin anlafl>labilmesi için kat>l>mc> hüc-
re ifllevlerinin ve hastal>k durumlar>nda bu hücrelerin verme-
si beklenen yan>tlar>n bilinmesi gerekir.
G
LENFO
En önce gelen lenfoid kök hücre kemik ili¤indeki totipotent
kök hücre havuzundan türer. Fakat B hücreleri ve T hücrele-
ri daha sonra di¤er lenfoid dokularda olgunlafl>rlar. Öncül
hücreler kemik ili¤inden ayr>larak immunkompetan hücrele-
re dönüflecekleri timusa göç ederler. T hücresi kritik önem ta-
fl>yan kendisiyle kendisinden olmayan> ay>rt etme yetene¤ini
timus ortam>nda kazan>r ve tümünün olmasa da, bir çok oto-
immun hastal>¤a temel oluflturan geliflimsel hatalar bu dö-
nemde ortaya ç>kar. Timustaki T hücre gelifliminin evreleri iyi
bilinir ve T hücre malignitelerinin s>n>fland>r>lmas>na iliflkin
klinik yaklafl>m>n temelini olufltururlar.
B hücre geliflimi kemik ili¤inde ve periferik lenfoid do-
kularda, lenf dü¤ümlerinde ve dalakta gerçekleflir. B hücre ge-
lifliminin evreleri T hücrelerinde oldu¤u kadar iyi tan>mlan-
mam>flt>r ve hücreler devaml>l>k gösteren bir de¤iflimle son
evre olan plazma hücresine dönüflürler. Antikor üretimi d>-
fl>nda B hücreleri antijen sunucu hücre olarak da görev ya-
parlar. Bu hücreler çevredeki antijenlerin yerini belirleyip on-
lar> ifllemden geçirdikten sonra makrofajlar>n yapt>¤> gibi ba-
¤>fl>kl>k sisteminin baflka hücrelerine sunarlar. Bu hücrelerin
geliflimi ve ifllevi düzenleyici T hücrelerinin kontrolü alt>nda-
d>r. O yüzden, ba¤>fl>kl>k sistemi bozuklu¤una ba¤l> bir hasta-
l>kla karfl>lafl>ld>¤>nda B hücrelerinden mi, yoksa T hücrelerin-
den mi kaynakland>¤>n>n anlafl>lmas> zor olabilir, çünkü bu
iki sistem birbirinin içine geçmifltir.
Ba¤>fl>kl>k A¤>
"Ba¤>fl>kl>k a¤>" ba¤>fl>kl>k sistemi bozukluklar> ile ilgili
önemli bir kavramd>r. Ba¤>fl>kl>k sisteminin hücreleri dahili
bir antijen (yani vücudun kendisinin bir bilefleni) ile harici bir
antijen (bir mutasyon veya transplantasyon sonucunda ortaya
ç>kan bir patojen veya molekül) aras>nda temel bir ayr>m yap-
mazlar. Ba¤>fl>kl>k hücreleri vücutta proteinler, karbonhidrat-
lar ve daha az oranda lipidler de dahil olmak üzere bütün
kimyasal yap>lar> tan>rlar. Buna ba¤>fl>kl>k hücrelerinin kendi
bileflenleri ve ürünleri de dahildir. Fakat "ba¤>fl>kl>k a¤>": ken-
di-antijenlerini tan>yan hücrelerin bask>land>¤>, fakat ortadan
kald>r>lmad>¤>, yabanc> antijenleri tan>yan hücrelerin de uya-
r>ld>¤>, fakat bask>n hale gelmelerine izin verilmedi¤i bir sis-
tem olarak dengelenmifltir. Bu nedenle, ba¤>fl>kl>k sistemi bir-
birinin içine geçmifl geribildirim sistemleri taraf>ndan kontrol
edilen dengeli bir pozitif ve negatif etkileflim a¤> olarak kabul
edilebilir (fiekil 20-1).
Ba¤>fl>kl>k a¤>n> kontrol eden ilkeleri anlamam>za ve ifllevi
ile ilgili baz> net örnekleri bilmemize ra¤men, tam olarak tarif
edilmesi oldukça karmafl>kt>r. Otoimmunite, ba¤>fl>kl>k sistemi-
nin gerekli, hatta kritik bir parças>d>r. Normal dengenin bozul-
mas>, yani kontrolsüz bir otoimmunitenin ortaya ç>kmas>, hüc-
relerin yabanc> bir antijeni tan>ma yetene¤inin bask>lanmas> ve-
ya bir ya da daha fazla say>da lenfosit klonunun kontrolsüz ço-
¤almas> durumunda hastal>klar ortaya ç>kar. Bununla birlikte,
hastal>klarla ilgili olarak "çok fazla supresör hücre varl>¤>" ya da
" çok az yard>mc> hücre varl>¤> " gibi basit aç>klamalar yap>lma-
s> büyük kuflkuyla karfl>lan>r, çünkü bunlar ba¤>fl>kl>k ifllevi bo-
zuklu¤unun tam klinik görünümünü temsil etmezler.
NORMAL
LENFOPOEZ VE
LENFAT
20