background image
talarda (örn.hematopoetik maligniteler, aplastik anemi,
kök hücre transplantasyonu) bu ürün tercih edilmelidir.
Ço¤u merkezde eritrosit süspansiyonlar>n>n lökosit içeri¤i
depolanma öncesinde azalt>lmaktad>r.
· Y>kanm>fl eritrosit süpansiyonu: Bu kan bilefleni üretilir-
ken eritrositler transfüzyondan hemen önce izotonik sod-
yum klorürle y>kan>r ve sonra izotonik sodyum klorürlü
eritrosit süspansiyonlar> haz>rlan>r. Bu yöntemle orijinal
plazman>n %99'u uzaklaflt>r>l>r. Y>kanm>fl eritrosit süspan-
siyonunun bafll>ca endikasyonu transfüzyon s>ras>nda is-
tenmeyen olaylar>n önlenmesidir. Geçmiflte paroksismal
noktürnal hemoglobinüri gibi hastal>klar> olan bireyleri
plazma fraksiyonundaki komplementin yol açt>¤> alevlen-
melerden koruyabilmek için y>kanm>fl eritrositler verilmifl-
tir. Fakat modern eritrosit üretim tekniklerinin geliflmesiy-
le birlikte plazma art>k kan ürününün son derece küçük
bir bölümünü oluflturmaktad>r. Fakat IgA eksikli¤i olup,
anti-IgA antikorlar> olan hastalarda küçük miktardaki plaz-
ma bile fliddetli anafilaktik reaksiyonlara neden olabilmek-
tedir. O yüzden, bu hastalarda ve eritrosit tranfüzyonuyla
tekrarlayan, a¤>r anafilaktik reaksiyon geliflen bireylerde y>-
kanm>fl eritrositler kullan>labilir. Zaman içinde, depolan-
m>fl eritrosit süspansiyonlar>nda so¤uk depo koflullar> ne-
deniyle Na/K pompas>n>n inhibe olmas> sonucunda super-
natant plazmada potasyum birikir. O yüzden, süt çocukla-
r>nda veya hiperpotasemi riski alt>nda olan hastalarda da
(örn. a¤>r, diyaliz gerektiren böbrek hastal>¤>) transfüzyon-
dan önce supernatant plazman>n azalt>lmas> veya uzaklafl-
t>r>lmas> için eritrositlerin y>kanmas> uygun olabilir.
· Dondurulmufl (gliserolü uzaklaflt>r>lm>fl) eritrosit
süspansiyonu: Y>kanm>fl hücreler gibi, dondurularak
korunan eritrositler de gliserol uzaklaflt>r>ld>ktan sonra
y>kan>r ve izotonik sodyum klorür süspansiyonu olarak
haz>rlan>r. Fakat dondurulmufl eritrositlerin bafll>ca kul-
lan>m alan> nadir kan tipine sahip hastalar veya yüksek
frekansl> eritrosit antijenlerine karfl> geliflmifl alloantikor-
lar nedeniyle çapraz karfl>laflt>rmada güçlüklerin yaflan-
d>¤> durumlard>r.
· Ifl>nlanm>fl eritrosit süspansiyonu: Bu ürün, transfüze
edilen eritrositlerin T<-GVHH'na (transfüzyonla iliflkili
graft versus host hastal>¤>) yol açma olas>¤> bulunan, ba¤>-
fl>kl>¤> belirgin derecede bask>nlanm>fl hastalarda endike-
dir. Eritrositler transfüzyondan önce en az 2,500 cGy dü-
zeyinde bir dozla >fl>nlan>rlar. Genel olarak tehlikesiz bir
ifllem olmakla birlikte >fl>nlama supernatant plazmada po-
tasyum düzeyini art>r>r. Ayr>ca, >fl>nlanm>fl eritrositlerin
"raf ömrü" belirgin ölçüde k>sal>r.
· CMV-negatif eritrosit süspansiyonu: Bu ürün, hemato-
poetik kök hücre transplantasyonu yap>lan hastalar baflta
olmak üzere, CMV-negatif hastalarda tercih edilir. Verici-
ler kanlar>nda CMV antikorlar> araflt>r>larak bu virüs aç>-
s>ndan test edilirler; IgM ve IgG antikoru saptanmamas>
durumunda CMV-negatif olarak kabul edilirler. Fakat,
CMV enfeksiyonu her yerde bulunabildi¤inden, ço¤u kan
merkezinde son derece s>n>rl> say>da "CMV-güvenli" ürün
bulunur. Lökositleri azalt>lm>fl eritrositlerin de neredeyse
"CMV-güvenli" ürünlerle eflde¤er oldu¤u saptanm>flt>r,
çünkü virüs tipik olarak lökositlerde bulunur. Bu neden-
le ço¤u transfüzyon t>bb> uzman> lökositi azalt>lm>fl eritro-
sitleri birçok endikasyonda CMV-negatif ürünlerle eflde-
¤er kabul eder.
Eritrosit Transfüzyonu
Eritrosit transfüzyonu risksiz bir ifllem de¤ildir, o yüzden yal-
n>z aç>kça endike oldu¤u zaman yap>lmal>d>r. Hastanelerin
eritrosit transfüzyonunun ne zaman endike oldu¤u (biri giri-
flime ba¤l> kan kayb>, a¤>r anemi [yafl, herhangi bir hastal>k
veya kardiyopulmoner hastal>k daha yüksek bir hemoglobin
düzeyini gerektirmedi¤i sürece hemoglobin düzeyinin <7-8
g/dL'nin alt>nda oldu¤u durumlar] veya devam eden bir kana-
ma) konusunda kat> tedavi protokolleri vard>r. Eritrositler hi-
povolemiyi düzeltmek için de¤il, dokulara daha iyi oksijen
sa¤lanmas> için kullan>l>r (Bkz. 10. Bölüm). Eritrositler bir
miktar hacim genifllemesi sa¤lamakla birlikte, aktif kanamal>
hastalara daha ileri hacim deste¤i elektrolit/kolloid çözeltileri
ve plazma transfüzyonu ile verilir. Bir ünite eritrosit süspansi-
yonu ortalama vücut a¤>rl>¤>na sahip bir kiflide hemoglobin
düzeyini 1 g/dL (~%3 hematokrit art>fl>) artt>r>r.
Hastalara yaln>zca ayn> veya uygun ABO ve Rh grubundan
kan transfüze edilebilir. Ayr>ca plazmada bulunan, çeflitli mi-
nör kan grubu antijenlerine karfl> geliflmifl olan antikorlar çap-
raz karfl>laflt>rmay> güçlefltirebilir, hatta hastay> transfüzyon
yap>lamaz hale getirebilirler. O yüzden kan grubu antijenleri
ile ilgili temel bilgilerin edinilmesi önemlidir.
A. Kan Grubu Antijenleri
Kan grubu antijenleri eritrosit yüzeyinde bulunan, hücrenin
ba¤>fl>kl>k potansiyelini tan>mlayan ve kal>t>mla geçen ami-
noasit ve karbonhidrat yap>lar>d>r. Bir antijenin bulunmad>-
¤> bir hastaya antijen-pozitif kan verilmesi durumunda allo-
antikorlar oluflabilir ve bu da transfüze edilen hücrelerin y>-
k>ma u¤rad>¤> bir transfüzyon reaksiyonuyla sonuçlan>r. Yir-
mi üç kan grubuna ait 250'den fazla antijen tan>mlanm>flt>r.
Fakat transfüzyon uygulamalar>unda yaln>zca ABO ve Rh
sistemleri ile az say>da minör kan grubu antijeni (Kell,
Duffy, Kidd ve MNS sistemleri) birincil öneme sahiptir. Kan
K I S I M IV
/
T R A N S F Ü Z Y O N T I B B I
466
TABLO 38-1
· Transfüzyon uygulamas>nda kullan>lan kan
bileflenleri
Eritrosit
Eritrositler
Lökositleri azalt>lm>fl eritrositler
Y>kanm>fl eritrositler
Ifl>nlanm>fl eritrositler
Dondurulmufl (gliserolü uzaklaflt>r>lm>fl) eritrositler
CMV-negatif eritrositler
Trombosit
Havuzlanm>fl rastgele verici trombositleri
Tek verici aferez trombositleri
HLA-uygun tek verici trombositleri
P>ht>laflma faktörleri
Taze dondurulmufl plazma
Kriyopresipitat