background image
mL), postüral hipotansiyon varl>¤> belirgindir ve hastalar aya¤a
kalkt>klar>nda bay>labilirler. Kan kayb> toplam kan hacminin
%40'>ndan fazlaysa (2,000 mL) hipovolemik flok geliflir.
Kan kayb> kademeli ise, plazma hacmi geniflletilerek
kompanse edilir. Fakat vücudun plazmadaki bafll>ca onko-
tik protein olan albumini akut olarak mobilize edilebilme
yetene¤i s>n>rl>d>r. Yeni albumin üretimi görece yavafl bir
süreç oldu¤undan, 1,000-1,500 mL'lik akut bir kan kayb>-
n>n tam olarak düzeltilmesi 20-60 saat alabilir. Bununla
birlikte sa¤l>kl> kifliler haftada 1,000 mL veya üzerindeki
kronik kan kay>plar>n> plazma kayb>n>n yerine konmas>na
yetecek kadar albumin üreterek kolayca tolere edebilirler.
Besin al>m> geçici olarak durdurulsa bile, yeterli albumin
üretimi sürdürülür.
Eritroid Kemik t>
Birinci bölümde de tart>fl>ld>¤> üzere, normal eritroid kemik
ili¤i anemi veya hipoksiye yan>t olarak h>zla eritrosit üreti-
mini art>r>r. Kemik ili¤inin yan>t kapasitesi eritropoetin
uyar>s>n>n düzeyine, normal bir kemik ili¤i yap>s> içinde
normal eritrosit öncül hücrelerinin bulunmas>na ve yeterli
demir teminine ba¤l>d>r. Eritropoetin yan>t> aneminin a¤>r-
l>¤>na ba¤l>d>r. Hemoglobin düzeyi 11 g/dL'nin alt>na indi-
¤i zaman, normal böbreklerde eritropoetin sekresyonu ar-
tar. Bu yan>t saatler içerisinde oluflur. Bununla birlikte ke-
mik ili¤inin, retikülosit say>s>n>n ve dolafl>mdaki eritrosit
say>s>n>n artmas>n> sa¤layan geniflleyerek büyümesi günler
ve haftalar al>r.
Ani bir hematokrit düflüflüne verilen yan>t kal>plar>
Tablo 10-2'de gösterilmifltir. fl bir erit-
ropoetin uyar>s>n>n ilk kan>t> dolafl>mda polikromatik mak-
rositlerin (shift cells)
belirmesidir. Bunlar yüksek eritropoe-
tin uyar>s> nedeniyle 1-2 gün içinde sal>nan kemik ili¤i retikü-
lositleridir. Bu genç retikülositlerin ortaya ç>kmas> retikülosit
say>m yüzdesinde art>fla yol açmas>na ra¤men, gerçek üretim
indeksi (kemik ili¤inden erken retikülosit sal>n>m> aç>s>ndan
düzeltilmifl mutlak retikülosit say>s>) artm>fl bulunmayacakt>r
(bkz. 2. Bölüm).
Ayr>ca, kemik ili¤i incelenirse, eritroid öncüllerin granülo-
sit öncüllerine oran>n>n (E/G oran>) hâlâ 1:3 oldu¤u görülür.
Genel olarak, akut bir kanama sonras>ndaki ilk 1-2 gün içinde
eritropoez profili bir hipoproliferatif anemi tarifine uyar.
Sonraki birkaç gün içinde kesin eritroid kemik ili¤i ya-
n>t> art>fl> saptanabilir. Bafllang>çta, 3-6. günlerde kemik ili¤i
E/G oran> 1:1 düzeyine yükselir (eritroid öncüllerinde 3 kat
art>fl) ve bunu retikülosit indeksinin art>fl> izler. Kemik ili¤inin
proliferasyon düzeyi ile retikülosit yan>t> aras>ndaki aç>k den-
gesizlik
inefektif eritropoez olarak yorumlanmamal>d>r. Bu
durum daha çok eritropoez yan>t>n>n henüz kararl> duruma
ulaflmad>¤>n> yans>t>r. Retikülosit üretiminin 7-10. günlerde
bazal de¤erin en az üç kat>na yükselmesi beklenir. Bu nokta-
da, 1:1 olarak saptanan kemik ili¤i E/G oran> ile normalin 3
kat>na yükselmifl bir retikülosit indeksi denge halindedir. Fa-
kat bu süreç demir temininin düzeyine ba¤l>d>r. Retiküloen-
dotelial demir depolar> azalm>flsa, eritrosit üretimi hiçbir za-
man bazal de¤erin 3 kat>na ç>kamaz ve demir takviyesi yap>l-
madan kesinlikle o düzeyde tutulamaz.
Eritrositlerle Oksijen Temini
Kemik ili¤inin kan kayb>na ba¤l> anemiye yan>t> yavafl olma-
s>na ra¤men, dolafl>mdaki eritrositler dokulara tafl>d>klar> ok-
B Ö L Ü M 10
/
K A N K A Y B I N A B A / L I A N E M < L E R
125
TABLO 10-1
· Eriflkinlerde kan kayb>n>n semptom ve belirtileri
Kan Kayb>
Yüzdesi (%)
< 20
20-30
30-40
> 40
Hacim kayb>
(mL)
a
< 1,000
1,000-1,500
1,500-2,000
> 2,000
Semptomlar
+/- anksiyete
Anksiyete, egzersiz intolerans>,
ayaktayken bay>labilir
Oturuken veya
ayaktayken senkop
Anksiyete, huzursuzluk, s>kl>kla
konfüzyon; nefes darl>¤> bulu-
nabilir
Belirtiler
+/- vazovagal reaksiyon
Ortostatik hipotansiyon, egzersiz
taflikardisi
Ortostatik hipotansiyon,
anksiyete, istirahat taflikardisi
Hipovolemik flok, supin pozisyonda
kan bas>nc> düflüflü, cilt so¤uk ve
nemli, taflikardik
a
Kan hacmi 5,000 mL olan 70 kg a¤>rl>¤>nda bir eriflkin için hesaplanm>flt>r
TABLO 10-2
· Akut kanamaya eritropoez yan>t>
Kanama Sonras> Günler
Kemik ili¤inden retikülosit
kaymas> (polikromazi)
Retikülosit üretim indeksi
(normalin katlar>)
E/G oran>
1-2
+
1
1:3
3-6
++
1-2
1:1
7-10
+++
> 2-3
> 1:1