background image
p>flmalar>n> destekler. Bu refleksin damar anatomisindeki ve-
ya zeminde bulunan kollajen dokudaki bir bozukluk nede-
niyle kaybedilmesi normal trombosit p>ht>s> oluflumunu en-
geller.
Trombosit adezyonu, aktivasyonu ve agregasyonu trom-
bosit p>ht>s> oluflumunda merkezi bir rol oynar. Bu bileflenler-
den herhangi birinin (örn. GPIb veya GPII/b/IIIa reseptör eks-
presyonu,
-granül veya yo¤un granül içeri¤inin sal>nmas>,
tromboksan A
2
sentezi, nükleotid metabolizmas> veya faktör
V reseptörlerinin ekspresyonu) hatal> olmas>, ifllevsel bozuk-
luk geliflimiyle sonuçlan>r. Ayr>ca, trombosit adezyonu, agre-
gasyonu ve p>ht> oluflumu aç>s>ndan vWF ve fibrinojen de zo-
runlu unsurlard>r; vWF önce trombositlerin GPIb yüzey re-
septörlerinin subendotelial ba¤ dokuya tutunmas> için gerek-
lidir. Fibrinojen ve vWF, GPIIb/IIIa ile etkileflir ve sonraki
trombosit agregasyonunda kofaktör olarak ifllev görürler.
Endotel hücreleri plazmada bulunan vWF'nin bafll>ca kay-
na¤> olduklar> izlenimini vermektedirler. Endotel hücrelerin-
de ilk olarak bir propolipeptid üretilir ve dimer fleklinde Wei-
bel-Palade cisimciklerinde depolan>r. Daha sonra peptidin bir
parças> ayr>l>r ve dimerler de¤iflen boyutlarda multimerler
oluflturmak üzere disülfid ba¤lar>yla birbirlerine ba¤lan>rlar.
Bu multimerler dolafl>ma sal>n>r ve trombosit adezyonu ve ag-
regasyonunda kofaktör ya da faktör VIII tafl>y>c>s> olarak gö-
rev yaparlar. Bu ikinci ifllev faktör VIII'in dolafl>mdan uzaklafl-
t>r>lma oran>n>n belirlenmesi aç>s>ndan önemlidir. Dolafl>mda-
ki en büyük vWF multimerleri vWF parçalay>c> enzim
ADAMTS13 taraf>ndan daha küçük multimerlere ayr>l>rlar
(Bkz. 31. Bölüm, TTP ile ilgili k>s>m). vWF'nin multimerik
formlar>n>n boyut da¤>l>m> trombosit ifllevinin önemli bir be-
lirleyicisidir; daha büyük multimerik vWF trombosit adezyo-
nunda ve ifllevinde art>flla iliflkilidir.
Megakaryositler de vWF üretirler ve bu moleküller sal>-
nan trombositlerin
-granüllerinde depolanm>fl halde bulu-
nurlar.
-granüllerinde bulunan multimerler dolafl>mda bulu-
nanlardan daha büyüktür ve çok büyük vWF (ultra-large
vWF- ULvWF) olarak adland>r>l>rlar. Bu trombosit vWF'si
trombositler flekil de¤ifltirir ve
-granül içeri¤ini d>flar> salar-
ken hücre yüzeyinde belirir. Trombosit yüzeyindeki vWF di-
¤er trombositlerin yüzeyinde bulunan GPIIb/IIIa kompleksi-
ne ba¤lanarak fibrinojenle birlikte daha fazla trombositin ag-
regasyona kat>lmas>n> sa¤lar.
G
KL
Trombositopenide oldu¤u gibi, trombosit fonksiyon bozuklu-
¤unda da özgül semptom ve belirti bulunmaz. Kal>tsal bozuk-
luklar nadirdir ve genel olarak hafif bir kanama e¤ilimi vard>r.
von Willebrand hastal>¤> farkl>l>k gösterir, çünkü belirli von
Willebrand hastal>¤> alt tipleri a¤>r kanama ile iliflkili olabilirler.
Trombosit fonksiyon bozuklu¤u olan hastalarda genellik-
le trombositopeni için karakteristik olan petefliyal kanamalar-
dan çok kolay morarma, purpura tarz>nda mukokutan kana-
malar, genitoüriner (kad>nlarda a¤>r menoraji görülebilir) ve-
ya gastrointestinal sistemden kanamalar> görülür. Kanama
e¤iliminin, di¤er bir anomali taraf>ndan a¤>rlaflt>r>lana kadar
gözden kaçmas> nadir de¤ildir. Örne¤in, bozukluktan ilk ola-
rak bir minör cerrahi giriflim ya da difl çekimi sonras>nda afl>-
r> kanama meydana gelmesiyle veya antikoagülan ya da trom-
bosit inhibitörü (asetilsalisilik asit veya klopidogrel) kullan>-
m>ndan sonra al>fl>lmad>k bir mukokutan kanama görülme-
siyle kuflkulan>labilir. O yüzden, al>fl>lmad>k bir kanama öy-
küsü, kal>tsal bir anomaliye iflaret eden aile öyküsü ve klinik
tablo önemli ipuçlar> verebilir.
Laboratuvar
A. Trombosit
()
(KZ) trombosit ifllev bozuklu¤unun
tespit edilmesini sa¤layan geleneksel bir tarama testi olarak
kullan>lm>flt>r. Fakat zaman içinde bu testin hemostaz bozuk-
luklar>n>n taranmas> aç>s>ndan iyi bir yöntem olmad>¤> fark
edilmifl oldu¤undan pek çok merkezde art>k kullan>lmamak-
tad>r. Otomatik bir "in vitro kanama zaman>" testi olan trom-
bosit fonksiyon analizi
(platelet function analysis-PFA) bü-
yük ölçüde in vivo kanama zaman>n>n yerini alm>fl durumda-
d>r. PFA'da bir trombosit agonisti ile karfl>laflan tam kan>n
p>ht>laflmas>na kadar geçen ve "kapanma zaman>" ad> verilen
süre ölçülür (bkz. 29. Bölüm); bu test trombosit ifllevinde ase-
tilsalisilik asit veya von Willebrand hastal>¤>n>n neden oldu¤u
inhibisyonu tespit etmek için kullan>labilir (Tablo 32-1).
Trombosit fonksiyonunun normal olmas> durumunda kapan-
ma zaman> 180 saniye (kollajen/epinefrin kartuflu için) ve 120
saniyenin (kollajen/ADP kartuflu için) alt>ndad>r.
B Ö L Ü M 32
/
T R O M B O S < T < fi L E V B O Z U K L U / U V E
V O N
W I L L E B R A N D H A S T A L I / I
385
fiEK
Normal trombosit ifllevi. Trombosit adezyonu ve agregasyo-
nunun önemli unsurlar> trombositin flekil de¤ifltirmesi; subendotelial kollaje-
ne yap>flmas>; etkinleflen trombositlerin agregasyonu; ve ADP, tromboksan
A2 (TxA
2
), trombosit faktör 4 (PF4) ve
-tromboglobulin (TG) sal>nmas>
sonucunda daha fazla trombositin etkinleflmesi ve agregata baflka trombo-
sitlerin eklenmesidir. Trombin, en güçlü fizyolojik trombosit etkinlefltiricisi
olarak süreci h>zland>r>r. Subendotelial kollajene ba¤lanan von Willebrand
faktörü GPIb reseptörü arac>l>¤>yla gerçekleflen trombosit adezyonu için zo-
runludur. Fibrinojen ise GPIIb/IIIa'n>n arac>l>k etti¤i trombosit agregasyon sü-
recinin zorunlu bir kofaktörüdür.
Youn granül
Fibrinojen
vonWillebrand
faktörü
-granül
Trombin