background image
[TNF-
], interlökin [IL]-1, granülosit koloni uyar>c> faktör
[G-CSF], granülosit makrofaj koloni uyar>c> faktör [GM-CSF],
monosit koloni uyar>c> faktör [M-CSF] ve IL-3) sal>verilir. Tek
bir enflamasyon mediatörü tan>mlanamaz, fakat TNF-
'n>n
genifl etkileri reaksiyonun nas>l düzenlendi¤ini gösterebilir.
TNF-
uygulanmas> sepsisin atefl, hipotansiyon ve akut solu-
num zorlu¤u sendromu/akci¤er ödemi gibi bütün semptom
ve belirtilerini art>rabilir. Bu durum ba¤>fl>kl>k sistemini uya-
ran IL-1 ve granülosit üretimini ve ifllevini uyaran koloni uya-
r>c> faktörler (CSF) gibi enfeksiyona karfl> geliflen tepkiye ara-
c>l>k eden di¤er sitokinlerde eflzamanl> art>flla birliktedir. De-
neysel TNF-
blokaj> ilginç bir flekilde sepsisin bütün enfla-
matuar etkilerini ortadan kald>rabilir ve baz> modellerde sep-
tik floka ba¤l> ölümü önleyebilir.
Enfeksiyona en erken yan>t granülositlerin dolafl>mdan
bakteri istilas>n>n oldu¤u bölgeye göçüdür. Enfeksiyon bölge-
sinin yak>n>ndaki granülositler bölgesel kemotaktik faktörlere
marjinasyon ve göç oranlar>n> art>rarak yan>t verirler. Bunlar
ayn> zamanda kemik ili¤inde öncül hücre ço¤almas>n> uyara-
bilen sitokinlerin daha fazla salg>lanmas>na yol açarak tam
enflamatuar yan>t> tetiklerler.
Dolafl>mdaki granülositlerin say>s>n>n art>fl h>z> ve miktar>
etkileyicidir. A¤>r bir enfeksiyonun bafllamas>ndan sonraki
birkaç saat içinde granülosit say>s> 2-4 kat artabilir. Bu art>fl
bafllang>çta dolafl>mdaki granülosit havuzu ve marjinasyon
havuzu ile kemik ili¤inden yeni granülosit sal>m> aras>ndaki
dengenin de¤iflti¤ini temsil eder (fiekil 17-1). Bazal durumda,
olgun granülositler dolafl>ma geçmeden önce kemik ili¤inde
5-6 gün geçirirler. A¤>r enfeksiyon varl>¤>nda, bu geçifl süresi
1 gün veya daha k>sa bir süreye inebilir ve olgunlaflmam>fl gra-
nülositler (band formu veya metamiyelosit) sal>nabilir. G-CSF
uyar>s>yla birlikte yönlenmifl öncül hücreler ço¤al>r ve öncül
hücre olgunlaflmas> s>ras>ndaki gecikme daha da azal>r. Son
olarak yan>t, granülositlerin doku bölgelerine geçiflini art>r-
mak üzere, dolafl>mdan geçifl süreleri k>salt>larak daha da et-
kili hale getirilir.
Granülosit ve monosit üretimindeki devaml> art>flta G-
CSF, GM-CSF ve M-CSF (CSF-1) rol oynar. G-CSF'nin bafll>-
ca etkisi yönlenmifl granülosit öncülü yolunun uyar>lmas>d>r.
GM-CSF ve M-CSF granülosit ve monosit üretimini destekler-
ler. Nötropenik hastalardaki plazma sitokin düzeyi ölçümleri-
nin de gösterdi¤i gibi, bu büyüme faktörleri enfeksiyonun
a¤>rl>¤>na ve olgun hücrelerin kullan>lma oran>na ba¤l> olarak
s>rayla ortaya ç>karlar. CSF ve M-CSF düzeylerinin art>fl> daha sonrad>r ve en çok
granülositopenik hastalarda belirgindir. Bunlar hücre üretimi
üzerinde daha genifl bir etkiye sahiptir ve a¤>r granülositope-
nik hastalar>n dolafl>m>ndaki monosit say>s> art>fl>ndan sorum-
ludur. Büyüme faktörü olarak oynad>klar> role ek olarak, gra-
nülositlerin ve monositlerin fagositik ve sitotoksik ifllevlerini
de güçlendirirler.
G
NÖTROF
Klinik anlamda nötrofili eriflkinlerde mutlak nötrofil say>s>n>n
7 x 10
9
/L'nin (7,000 segmentli granülosit art> bandlar) üzerin-
de olmas> olarak tan>mlan>r; yeni do¤anlarda 25,000/L'ye,
bebek ve çocuklarda ise 8,500/L'ye kadar olan de¤erler nor-
mal kabul edilir. Bafll>ca nötrofili nedenleri Tablo 17-1'de lis-
telenmifltir. Doku hasar>, enflamasyon ve bakteri enfeksiyon-
lar> nötrofillerin yabanc> bir antijene verdi¤i normal yan>t ka-
l>b>n> uyar>rlar. Bu kal>p, hücre üretiminde, kemik ili¤inden
sal>verilmesinde ve dokulara geçiflinde meydana gelen de¤i-
fliklikleri kapsar. Di¤er nötrofili nedenleri bu yan>t kineti¤inin
yaln>zca bir veya iki ad>m>n>n de¤iflmesine yol açarlar. Örne-
¤in, stresin neden oldu¤u granülositozun nedeni, marjinas-
yon durumundaki granülosit havuzunda meydana gelen bir
K I S I M II
/
L Ö K O S < T B O Z U K L U K L A R I
206
1
2
3
4
Kan damar×
Kemik iliùi
Tümör nekroz faktör
IL-1
Trombosit etkinleütirici
faktör
Doku
fiEK
Enfeksiyona granülosit yan>t>. Enfeksiyona verilen yan>t (1)
hücre tutunmas>nda ve dolafl>mdan d>flar> göçünde art>fl>, (2) enfeksiyona da-
ha uzak bölgelerdeki hücrelerin demarjinasyonunu, (3) kemik ili¤inin granü-
losit havuzunun dolafl>ma kaymas>n> ve (4) yönlenmifl öncül hücre ço¤alma-
s>n>n birkaç kat artmas>n> kapsar. Bu yan>ta tümör nekroz faktör, IL-1, trom-
bosit etkinlefltirici faktör ve di¤er sitokinler arac>l>k eder.
TABLO 17-1
· Nötrofili etiyolojisi
Neden
Enfeksiyon/enflamasyon/
doku hasar>
Miyeloproliferatif hastal>k
Stres/metabolik bozukluk
(ketoasidoz, eklampsi vb)
Steroid tedavisi/endotoksin,
sigara, lityum tuzlar>
Büyüme faktörü tedavisi
(G-CSF, GM-CSF)
Splenektomi
Mekanizma
Üretim art>fl>, kemik ili¤i granülosit
havuzundan sal>verilme,
demarjinasyon
Üretim art>fl>
Demarjinasyon
Kemik ili¤i granülosit havuzundan
sal>verilme, demarjinasyon ç>k>fl
de¤iflikli¤i
Üretim art>fl> içinde de¤ifliklik
Dalak havuzunun azalmas>