endokrin Page 18

ormal homeostaz, neredeyse sabit tonisiteyi içeren stabil bir iç çevre gerektirir. Bu iç çevrenin sta-

bilitesi büyük ölçüde su metabolizmas>n>n yeterlili¤ine ve kararl>l>¤>na ba¤l>d>r. Su ve/veya solüt al>-
m>ndaki büyük de¤iflime ra¤men, rölatif olarak ola¤anüstü dar bir ozmolalite aral>¤> (282-298
mOsm/kg) sürdürülür. Bu kusursuz yap>, osmoreseptör fonksiyonlar; antidiüretik hormon (ADH) ola-
rak da bilinen fonksiyone arjinin vazopressin (AVP) ve nörofizin üretme yetene¤ine sahip paraventri-
küler bölgede bulunan magnoselüler nöronlar; böbrekteki fonksiyonel vazopressin reseptörlerinin var-
l>¤>; intakt ve fonksiyonel akuaporin üretme yetene¤ine sahip tübüler hücrelerin fonksiyonu ve böb-
rekte yeterli medüller ozmolaritenin sürdürülmesi gibi çok say>da faktöre ba¤l>d>r. Vazopressinin, sa-
dece ihtiyaç oldu¤unda böbrekten su tutma özelli¤i yoktur, ayn> zamanda susama mekanizmas>n>n
önemli bir komponenti ve potent bir pressördür. Tiroid ve adrenal bezlerle interaksiyonu daha az
önemli fakat gereklidir.

Susama mekanizmas> önem arz etmektedir. Susama, ekstraselüler s>v> ozmolalitesi art>fl>na yan>t

olarak hipotalamustaki osmoreseptörlerin aktivasyonuyla veya plazma hacmindeki azalmaya yan>t ola-
rak yüksek veya düflük bas>nç baroreseptörlerinin aktivasyonu ile stimüle olabilir. Osmoreseptörlerin
stimülasyonu, di¤er potansiyel stimülanlar>n varl>¤>na ra¤men insanlarda susamada bafll>ca uyaran gi-
bi görünmektedir.

I. VAZOPRESS

A. AVP, hipotalamusun supraoptik ve paraventriküler nükleuslar>ndaki özelleflmifl magnoselüler

nöronlarda sentezlenen bir "nonapeptid" dir. AVP sekresyonu için de¤iflik uyaranlar, bafll>ca
gen transkripsiyonunu; ikincil olarak bu nöronlar>n posttranskripsiyonel regülasyonunu etki-
lerler. AVP supraoptik ve paraventriküler nükleuslardan posterior hipofize nörofizinlerle bera-
ber tafl>n>r. Nörofizinler ise AVP prekürsör molekülünün bir parças> olarak, 20. kromozomun
k>sa kolundaki geninin (20p13) transkripsiyonu ile sentez edilir. Magnoselüler nöronlar>n uya-
r>lmas> ile bir aksiyon potansiyeli, nöronal akson boyunca posterior hipofize do¤ru hareket
eder. Burada kalsiyum ak>fl> ve endopeptidaz aktivitesi ile nörosekretuar granül içeri¤i perivas-
küler bofllu¤a ve dolay>s>yla posterior hipofizin kapiller sistemine boflal>r.

Nörofizinler, sadece hormon transportunda rol almazlar; yap>lar>n>n bozulmas> AVP meta-

bolizmas>nda iki ana etkiye yol açabilir. Birincisi; ba¤lanma bölgesinde bozulma sonucu
AVP'nin ayr>lmas>ndan sorumlu endopeptidaz aktivitesinde azalma olabilir. nun spesifik enzimatik degredasyonu ile sonuçlanan, nörofizin polimerizasyon paterninde ve
vazopressine ba¤lanmas>nda de¤ifliklik olabilir. Her iki etki de teorik olarak mevcut vazopres-
sinin miktar>nda eksikli¤e yol açabilir.

B. AVP sekresyonunun uyar>lmas>

1. Plazma ozmolalitesi. AVP sekresyonunun en önemli ve ana belirleyicisidir. Plazma oz-

molalitesindeki %1 kadar küçük bir de¤iflim bile, ventrikül çevresi organlardaki özelleflmifl
magnoselüler nöronlar taraf>ndan alg>lan>r ve AVP'nin sentezlendi¤i supraoptik ve paraven-
triküler nükleuslara iletilir. Bu sinir hücrelerinin aksonlar> distal hipofiz sap>nda ve arka hi-

Camila Manrique, Guido Lastra, Adam
Whayel-Connell ve James R. Sowers
Çeviri: Dr. Yusuf Bozkufl