background image
pofizde sonlan>r ve dolafl>ma AVP buradan sal>n>r. Mutlak bir osmotik eflik (genç eriflkin
için 284,3 mOsm/kg) üstünde, plazma ozmolalitesindeki de¤iflikliklere karfl> AVP sekresyo-
nu lineerdir (plazma ozmolalitesindeki 1-mOsm/kg H
2
O art>fl>, plazma AVP düzeyinde 0.4-
0.8 pg/ml art>fla yol açar). Maksimal antidiüretik etki (maksimal idrar konsantrasyonu elde
edildi¤inde) plazma ozmolalitesindeki 5-10 mOsm/kg art>fl ile elde edilir. Günlük hayatta
spontan s>v> al>m> ve vazopressin sal>n>m> ozmolalitenin idamesinden sorumlu ana faktör-
lerdir.
2. Arteriel dolum azl>>. (kanama, venöz göllenme, azalm>fl sistemik vasküler rezistans,
üçüncü boflluklara geçifl), AVP sekresyonunun di¤er bir uyaran>d>r. Aortik ark ve karotid
sinüsteki yüksek bas>nç mekanoreseptörleri ile atrium ve pulmoner venöz sistemdeki dü-
flük bas>nç reseptörleri, vagal ve glossofaringeal sinirlerin afferent dallar> ile hipotalamus-
daki magnoselüler nöronlara volüm/bas>nç durumunu iletirler. Bu sistem osmoreseptör sis-
temden daha az duyarl>d>r ve aktive olmadan önce intratorasik kan volümünde %5-10'luk
bir azalma gerektirir. Buna ra¤men ortaya ç>kt>¤>nda ozmolar regülasyondan bask>n ç>karak
hiponatremiye neden olabilir. Ayr>ca bu iki sistem tamamen birbirinden ba¤>ms>z fonksi-
yon görmez. Arteriel dolumda bir azalma, vazopressin sekresyonunun osmotik efli¤ini azal-
tacak; aksine sol atrial bas>nçtaki art>fl vazopressin sekresyonunun osmotik efli¤ini art>ra-
cakt>r.
3. Dier nonosmotik uyar>lar. Vazopressin sekresyonu için çok say>da nonosmotik uya-
r> vard>r. En potent olan> bulant> olup, kusma olmadan veya volüm eksikli¤iyle birlikte va-
zopressini bazal düzeyine göre 100-1000 kat art>rabilir. Bu AVP art>fl>n>n fonksiyonu bilin-
memektedir, ancak varl>¤> bulant>-kusma epizotlar> s>ras>nda görülen vazokonstriksiyonu
ve yüzdeki soluklu¤u aç>klayabilir. Baz> ilaçlarda tan>mlanm>fl veya emetik yan>t>n ortaya
ç>kt>¤> durumlarda (ketoasidoz, hareket hastal>¤>, akut hipoksi ve vazovagal reaksiyonlar)
oluflan vazopressin sal>n>m>ndan k>smen bulant> iliflkili AVP yükselmesi sorumlu olabilir.
Vazopressin fizyolojisi pek çok ilaç taraf>ndan da etkilenir (Tablo 5.1). Santral anjiotensin-
2 ve sitokinlerin, özellikle de interlökin-6 (IL-6)'n>n, vazopressin sal>n>m>na sebep oluflu
Bölüm 5: Klinik Vazopressin Bozukluklar>
61
TABLO 5.1
Arjinin Vazopressin Sekresyonunu Etkileyen
AVP sekresyonunu stimüle edenler
Asetilkolin
Anestetik ajanlar
Anjiotensin II
Barbitüratlar
adrenerjik agonistler
Karbamezapin veya okskarbazepin
Klofibrat
Klozapin
Siklofosfamid
Ekstazy
Histamin
AVP sekresyonunu süprese edenler
Alkol
-Adrenerjik agonistler
Hiperkapni
Hipoksi
Metoklopramid
Morfin ve di¤er narkotikler
Nikotin
Oksitosin
Fenotiyazinler
Prostaglandin E
2
Seratonin reuptake inhibitörleri
Trisiklikler
Vinkristin
Atrial natriüretik peptid
Fenitoin
AVP; arjinin vazopressin