II. ADRENAL
A. Hipoadrenalizm (adrenokortikal yetersizlik, Addison Hastal>¤>)
1. Hastalar genellikle yavafl yavafl yayg>n hiperpigmentasyon gelifltirirler, genellikle yaz
bronzlaflmas>n>n kal>c> olmas> fleklinde ifade edilir. Areola, genital cilt, daha önce mevcut
olan nevüsler, palmar ve plantar çizgiler ve yeni skarlarda koyulaflma vard>r. Mavi-siyah
pigment birikimleri difl kenarlar>ndaki difleti üzerinde ve sert damakta görülür. Hiperpig-
mentasyon etyolojisi tart>flmal>d>r, fakat muhtemelen afl>r> melanosit-uyar>c> hormon
(MSH) sal>n>m>n>n bir sonucudur.
2. Pubik ve aksiler bölgedeki k>llar seyrekleflir. T>rnaklarda hiperpigmente lineer çizgilen-
meler geliflebilir.
3. Addison hastal>¤> olanlarda vitiligo görülmektedir.
B. Hiperadrenalizm. Hipofizer Cushing sendromu, adrenal tümörler ve otonom nodüler hi-
perplazide glukokortikoid fazlal>¤> bulgular> kadar androjen fazlal>¤> bulgular> da görülebilir.
Sistemik ya da topikal glukokortikoidlerden kaynaklanabilen iyatrojenik Cushing sendromun-
da androjenik özellikler yoktur. Konjenital adrenal hiperplazinin baz> tipleri yüksek androjen
ve normal glukokortikosteroid düzeyleri ile birliktedir.
1. Glukokortikoid fazlal>>
a. Primer özellikler
(1) Genel özellikleri pletora, telanjiektaziler ve özellikle yüzün yan bölgesinde art-
m>fl ince vellus tipi k>llar> içerir. Uzam>fl maruziyet ile ciltte yayg>n atrofi ve kolay
berelenme olur.
(2) Strialar hem dermal hem de epidermal atrofi varl>¤>n> gösterir ve cilt gerginli¤inin
oldu¤u alanlarda oluflur. Kar>n üzerinde medusa-benzeri patern tipiktir. Adrenokor-
tikoid fazlal>k durumunda bunlar k>rm>z>-mavi renktedirler, çünkü cilt ve ciltalt>
kan damarlar> fleffaf, atrofik ciltten dolay> görünür hale gelir. Baz> olgularda, mela-
nin ile hiperpigmente hale gelebilirler.
(3) Steroid akne kollar>n üst k>s>mlar>nda, gö¤üste, s>rtta ve yüzde görülür. Follikü-
ler lezyonlar eritematöz, hiperkeratotik papüllerdir, ancak geç evrede püstüler ve
komedonal flekle dönebilirler. Hepsi ayn> geliflim evrelerinde gözlenirler.
(4) Subkütan ya>n yanaklarda ("aydede yüz"), s>rt>n üst bölgesinde ("bufalo hörgü-
cü"), kalçalarda ve kar>nda yeniden da¤>l>m> vücuda tipik görünüme neden olur.
(5) Hipofizer hastal>kta ya da ektopik ACTH üretimi durumunda, Addison Hastal>¤>n-
da görüldü¤ü gibi hiperpigmentasyon olabilir.
(6) Periferde testosteron ve dihidrotestosteron gibi daha potent androjenlere dönüflen
dehidroepiandrosteron sülfat gibi zay>f adrenal androjenlerin androjenik etkisi, kla-
sik akne vulgaris, hirsutizm ve kad>nlarda erkek-tipi saç dökülmesine ne-
den olur.
b. Sekonder özellikler
(1) Tinea versikolor gövdenin üst k>sm>nda, s>rtta ve kollarda de¤iflen oranlarda hi-
per ve hipopigmentasyonlu pullu oval maküller ve yamalar fleklinde görülür. Bir
mantar olan Malassezia furfur'un (Pityrosporidium ovale) yüzeyel kolonizasyonunun
sonucudur.
(2) Cilt ve müköz membranlar>n Candida (Monilia) enfeksiyonlar> yanak mukozas>
(pamukçuk), vajinal mukoza, t>rnaklar ve çevreleyen dokular (onikomikoz ve paro-
niflya), parmakaras> katlant>lar (blastomycetes interdigitalis erozyonlar>), a¤>z ke-
narlar> (perlefl) ve intertiginöz katlant>lar> (intertrigo) içerir.
(3) Özellikle Staphylococcus aureus'un neden oldu¤u, püstül, fronkül ve abselerle seyre-
den cildin bakteriyel enfeksiyonlar>na artm>fl s>kl>kta rastlan>r.
Bölüm 56: Endokrin Hastal>klar>n Cilt Bulgular>
773