endokrin Page 41

A. Prematür telarfl (izole erken meme geliflimi) s>kl>kla hayat>n ilk 2 y>l>nda ortaya ç>kan nor-

mal geliflimin bir varyant>d>r. 6 yafl>ndan sonra ortaya ç>karsa izole meme geliflimi ya nonprog-
resif ya da progresif puberte için bir mark>r olabilir.
1. Klinik özellikler. Görülebilir ve palpe edilebilir meme dokusu neonatal dönemden ya-

flam>n ilk birkaç y>l>na kadar persiste olabilir, çünkü bu dönemde relatif olarak varyan sex
steroidlerinin sal>n>m> daha fazlad>r.Meme dkusunun önemli bir k>sm> hayat>n ilk birkaç
haftas>nda geliflir ve hayat>n ilk yafl gününden itibaren regrese olur. ra beliren telarfl tipik olarak artar ve azal>r, 36 ay civar>nda genellikle sessiz hale gelir. Al>-
fl>ld>k olmamas>na ra¤men, nen yafltaki normal puberteye kadar sebat edebilir. Orta çocukluk yafl grubunda(3-5 yafllar)
ortaya ç>kt>¤>nda telarfl, transiyent östrojen üreten ovarian kist sonucu olabilir. Östrojen
üreten ovarian kist sonucu olan meme geliflimi baz> hastalarda rekürren kist görülmesine
ra¤men,östrojen seviyesinin azalmas> ile, birkaç hafta içinde tipik olarak geriler. Tan>m ola-
rak izole prematür telarfl h>zlanm>fl lineer büyüme ya da iskelet maturasyonu ile birliktelik
göstermez.

2. Tedavi. flma ve e¤itim

ile, ileri yafl k>zlarda yafla göre uyumsuz meme gelifliminin yarataca¤> sa¤l>ks>z psikolojik et-
kilerin önlenmesi gereklidir. ra-
s>yla h>zlanm>fl büyüme ve artm>fl iskelet maturasyonunun görüldü¤ü progresif puberte pre-
koksun ilk manifestasyonu olup olmad>¤>ndan emin olmak için 4-6 ay aral>klarla takip edil-
melidir.

B. Prematür pubarfl (seksüel tüylerin,pubik veya aksiler, erken geliflimi).

tüylerin ortaya ç>kmas> bening prematür adrenarfl (adrenal androjenlerin prematür salg>-
lanmas>) sonucudur. Bunun yan>sra erken seksüel tüyler ciddi hiperandrojenizmin bir ifla-
reti olabilir. Bu, ovaryan hiperandrojenizmi içerebilir ve polikistik over sendromu ya da daha
nadir olarak konjenital adrenal hiperplazinin hafif formlar> veya sex-steroidi salg>layan tümör-
ler olarak ayr>labilir. Son iki durumda büyüme oran> belirgin olarak h>zlanm>fl ve kemik yafl>
belirgin artm>fl olabilir. Bunun tersine, prematür adrenarfl olan çocuklarda normal büyüme ve
normal veya minimal artm>fl kemik maturitesi görülür. K>zlarda afl>r> androjenler erken seksü-
el progresif tüylenme, akne, ya¤l> cilt ve nadiren kliteromegali, ses kal>nlaflmas>, ya da afl>r>
müsküler geliflime sebep olabilir. Tedavi edilmezse bu durum ileri pubertal y>llarda hirsutizm
ve amenoreye ilerleyebilir (I.D. bölümüne bak>n>z).

C. Puberte prekoks (PP) belirgin pubertal geliflim oldu¤unda, ilerledi¤inde ve lineer büyüme

ile iliflkili oldu¤unda puberte prekokstan bahsedilir (flekil.21.1). Etiolojide HPG aks>n>n erken
reaktivasyonu sonucu erken pituiter gonadotropin stimülasyonunun bafllamas> ile oluflan san-
tral puberte prekoks (CPP) veya gonadotropin salg>lat>c> hormon (GnRH) ile stimülasyon yer
al>r. CPP di¤er erken puberte yapan ve HPG aks>n>n aktive olmad>¤> (GnRH ba¤>ms>z ya da pe-
riferal puberte prekoks (PPP) di¤er nedenlerden ve erken gelifliminin oldu¤u fakat progresyo-
nun olmad>¤> nonprogresif puberte prekokstan ayr>lmal>d>r. Tablo 21.1 CPP'nin etyolojik ka-
tegorileri belirtilmifltir.
1. GnRH-stimüle santral puberte prekoks (hipofizer gonadotropin stimülas-

yonu) s>ralanan flu sebepler sonucu oluflabilir.
a. Santral sinir sistemi(CNS) anormalli¤i olmadan (idiopatik CPP olarak da bilinir) HPG

aks>n>n prematür aktivasyonu sonucu pubertal hormonlar>n erken salg>lanmas>

b. Gere¤inden fazla ya da afl>r> GnRH salg>layan hipotalamik doku, hipotalamik ha-

martom

c. HPG aks> üzerine etkili stimülasyon ve inhibisyon aras>ndaki dengeyi etkileyen CNS

lezyonlar>, intermittan GnRH sal>n>m patlamalar>n> stimüle ve upregüle ederek.

Bölüm 21: Kad>nda Erken, Prekoks ve Gecikmifl Pubertal Geliflim

245