genellikle gebeli¤in 7. haftas>nda undiferensiye gonad>n testis ya da ovaryuma dönüflme-
si fleklinde ifller. Bipotansiyel gonadlar>n erken geliflimi için, bofl k>vr>ml> homolog
(EMX2), GATA ba¤lay>c> protein-4 (GATA4), LIM homebox protein- 9 (LHX9), steroido-
jenik faktör-1 (SF1), Wilms tümör 1- KTS izoform (WT1-KTS) ve kromobox homolog
2(M33) gibi (fiekil 23-1) birçok transkripsiyon faktör genlerine gerek vard>r. SF1 ve WT1
birlikte, SRY'nin alt>ndaki sex spesipik gen expresyonunu aktive ederek etki eder ve çift
doz dozaj duyarl> adrenal hipoplazi konjenita X geçiflli sex dönflümü geni (DAX1),
SF1/WT1 sinerjisini bozarak testis geliflimini bozabilir. Erkek cinsiyet belirlenmeden ön-
ce SRY gen ekspresyonu erken testis oluflum kaskad>n>n bafllang>c>nda belli bir eflik sevi-
yeye ulaflmal>d>r. Di¤er yandan overin belirlenme süreci bipotansiyel gonaddan bafllaya-
cakt>r. Bundan baflka erkek cinsiyet belirlenmesinde SRY gen ile iliflkili alt tarafta bulu-
nan SRY-box 9 geni (SOX9), otozomal ve X geçiflli genleri erkek cinsiyetinin belirlenme
yola¤>nda hayati öneme sahiptir. Gonadal somatik hücrelerde SRY ekspresyonunun bafl-
lamas>yla sertoli hücreleri farkl>lafl>r, bunlar seminifer tübüller ve testislerin intertitisyel
alanlar>n> oluflturmak için germ hücreleri etraf>nda birikirler. Testisteki peritübüler mye-
loid hücreler, epitel hücreleri, Leyding hücreleri ve germ hücreleri farkl>laflmas> için bir-
çok sinyal molekülüne ihtiyaç vard>r. Leyding hücreleri, fibroblastlar ve vasküler yap>lar
testisin intertisyel alan>n> olufltururlar. Seksüel farkl>laflma süreci, gonadlar>n kiflinin fe-
notipik geliflimininden sorumlu sex-spesifik sinyal molekülleri veya hormonlar> salg>la-
mas>n> takip eder.
46,XY bireylerde sex kar>fl>kl>¤>na yol açar. SOX9 geni SRY'nin etkisini potansiyelize et-
mek için gerekli olabilir, SOX9 mutasyonlar>; iskelet, renal ve kardiyak anomaliler ve
46,XY sex kar>fl>kl>¤> ile karakterize otozomal dominant geçiflli kamptomelik displaziye
sebep olur. SF1 gen bölgesinin hedefleyen mutasyonlar 46,XY bireylerde normal ya da
bozulmufl adrenal fonksiyonlarla birlikte sex kar>fl>kl>¤> ya da ambigus genitaleye sebep
olur. Hetererozot SF1 gen mutasyonu olan bir kad>nda normal over fonksiyonu ve adre-
nal yetmezlik raporlanm>flt>r.Cinsiyet geliflimi ve bozukluklar> hakk>nda daha genifl bilgi-
ler 21. Bölümde sunulmufltur.
raf>ndan salg>lan>r ve testesteron 5-
enzimi regüle eder. Enzimler taraf>ndan kontrol edilen testesteron sentezi leyding hücrele-
rinde olur ve erkekte bu enzimlerin eksiklikleri anormal genital geliflime sebep olur(fiekil
Çeviri: Dr. Gülhan Cavlak, Dr. Okan Sefa Bak>ner