background image
da spesifik hormon eksiklikleri ile iliflkilidir. Ciddi, derinden gelen, orta hat bafl a¤r>lar> ve bu-
lant>, kusma ve görme bozukluklar> hipofizer bir tümörün akut büyümesinin semptomlar>n>
gösterir. Akut endokrin yetmezlik semptomlar> temel olarak kortizol eksikli¤ine ba¤l>d>r: glu-
kokortikoid tedavisine yan>t veren uzam>fl hipoglisemi. Lenfositik hipofizit gebelik s>ras>ndaki
k>smi ya da tam hipofizer yetmezli¤in nedeni olarak giderek artan s>kl>kla tan>mlanmaktad>r.
Hastal>¤>n otoimmün patogeneze ba¤l> oldu¤u kabul edilmektedir ve daha çok kad>nlarda ge-
belikte ya da postpartum dönemde görülmektedir. Klinik tablo, hipofiz tümörünü taklit eden
büyüyen lezyonun neden oldu¤u kafa içi bas>nç art>fl>na ba¤l> bafl a¤r>lar> ve görme bozukluk-
lar>, ya da hipoglisemi, hipotansiyon, bulant>, kusma gibi hipopituitarizm belirti ve bulgular>
ile karakterizedir. Ayr>ca postpartum dönemde Sheehan sendromuna benzer flekilde fakat flid-
detli kanama hikayesi olmaks>z>n hipofizer yetmezlik olarak da kendini gösterebilir. Hiperpro-
laktinemi ile k>smi hipofizer yetmezlik ve diabetes insipidus, -hipofizer kitle olabilir ya da ol-
mayabilir- birlikteli¤i de bildirilmifltir. Patolojik örnek al>nabildi¤i takdirde belirgin lenfositik
infiltrasyon gösterilmifltir. Hipofiz tümörü ve lenfositik hipofizit aras>ndaki ay>r>c> tan> yaln>z-
ca histolojik incelemeyle yap>labilmektedir; gerçekte, baz> olgularda hipofiz tümörü ön tan>s>y-
la gebelik s>ras>nda cerrahi ifllem gerçeklefltirilmifltir. Hipofizer kitlenin kendili¤inden kaybol-
du¤u ve endokrin ifllevin normale döndü¤ü olgular bildirilmifltir. Yukar>daki bilgilere dayana-
rak, lenfositik hipofizit klinik tan>s> varl>¤>nda ve görme alan> defekti olmamas> durumunda,
periyodik olarak endokrin ifllev ve lezyon boyutu takibi yap>larak cerrahi tedavi güvenle erte-
lenebilir. Bildirilen vakalar>n ço¤unda gonadotropin ifllevleri korunmufltur, bu durum ileride
spontan gebelik olas>l>¤>na iflaret eder.
K>smi ya da tam hipopituitarizmi olan ve spontan olarak ya da gonadotropin tedavisi son-
ras> gebe kalan hastalar normal bir gebelik geçirebilir ve sa¤l>kl> bir bebek sahibi olabilirler.
Glukokortikoid tedavisi almakta olan hastalarda doz art>r>m>na gerek yoktur; genellikle hipo-
fizer yetmezlik hastalar>n>n almas> gereken hidrokortizon dozu; üçte ikisi sabah, üçte biri ak-
flam al>nmak üzere; günde 20-30 mg aras>ndad>r. Eflde¤er prednizon dozu günde 5-7,5 mg,
deksametazon dozu 0,5-0,75 mg aras>ndad>r. Aldosteron sekresyonu ACTH'dan ba¤>ms>z oldu-
¤u için korunmufltur; bu nedenle primer adrenal yetmezli¤iyle karfl>laflt>r>l>rsa mineralokorti-
koid replasman>na gereksinim olmaz. Tiroid yetmezli¤i halinde, gebeli¤in erken dönemlerin-
den itibaren L- tiroksin miktar> artt>r>lmak zorunda kal>nabilir. Genellikle replasman dozu gün-
de 0,075- 0,15 mg'd>r, sT4'ü normal aral>¤>n üst üçte birinde tutacak flekilde doz ayarlamas> ya-
p>lmal>d>r. Sekonder hipotiroidili hastalarda (hipopituiter kad>nlarda oldu¤u gibi), serum TSH
seviyeleri uygun tiroksin replasman>n> göstermek aç>s>ndan, primer hipotiroidide oldu¤undan
farkl> bir flekilde, iyi bir belirteç de¤ildir.
B. Prolaktinomalar. Prolaktinoma üreme ça¤>ndaki kad>nlarda en s>k tan> konulan pituiter tü-
mördür. Serum prolaktin düzeyleri normal gebeli¤in erken dönemlerinde yükselir, gebeli¤in
sonuna do¤ru 140 ng/ml'ye yak>n düzeylere ulafl>r.
Bir dopamin reseptör agonisti olan bromokriptin ile medikal tedavi hiperprolaktinemisi
olan kad>nlar>n %80-90'>nda ovulasyon oluflturmada etkindir. Gebe kalmak isteyen kad>nlarda
bromokriptin tedavisinin ilk birkaç ay>nda, menstrüel period düzeni sa¤lanana kadar, mekanik
do¤um kontrolü yöntemleri uygulanmas> önerilebilir.
Gebelik oluflunca, bromokriptin tedavisi kesilmelidir ve hasta yak>n izlenmelidir. Serum
prolaktin seviyesinin gebelik boyunca ölçülmesi tümör büyümesinin de¤erlendirmesi aç>s>n-
dan çok yard>mc> de¤ildir; birkaç istisna d>fl>nda, gebelik öncesi hiperprolaktinemisi olan ka-
d>nlarda prolaktin düzeyi gebelik boyunca de¤iflmeden kalm>flt>r. Bafllang>ç prolaktin düzeyi
>200 pg/ml olanlarda ya da suprasellar genifllemenin efllik etti¤i anormal MR görüntülemesi
olan kad>nlarda bromokriptin tedavisine gebelik süresince devam edilmelidir. Bromokriptin
kullan>m>ndan kaynaklanan potansiyel perinatal komplikasyonlar bildirilmifltir; düflük oranla-
r> (%11,1), çoklu gebelik oranlar> (%1,2) ve prematürite oranlar> (%10,1) infertil populasyon-
K>s>m X: Klinik Endokrinolojide Özel Konular
710