background image
I. F
Kolesterol ve trigliseridler (TG) s>v> plazmada az çözünürler. Lipoprotein partikülleri, lipid-çözü-
nür TG ve kolesterol esterlerinin s>v> ortamda transportu için çekirdekte lipofilik çevre oluflturan
fosfolipid ve kolesterol içerirler. Apolipoproteinler kritik fonksiyon yapan lipoproteinlerin peptid
parçalar>d>r. Majör lipoprotein s>n>flar> boyut ve yap> olarak çok de¤iflirler (Tablo 38.1). Serbest
kolesterolün intrahepatik akibeti ile beraber ekzojen (diet-kaynakl>) ve endojen (karaci¤er-kay-
nakl>) lipoprotein yolaklar> ve metabolik yolaklar> Figür 38.1'de gösterilmifltir.
II. L
A. Fredrickson klasifikasyonu. Geçmiflte, lipid hastal>klar> lipoprotein elektroforez flekline
göre s>n>fland>r>lm>flt> (bak Tablo 44.4). Bu fleman>n s>n>rl> klinik de¤eri vard>r, fakat literatür-
de hala ender olarak kullan>lmaktad>r.
B. Primer lipid hastal>klar>. Efllik eden faktörlere atfedilemeyen lipid hastal>klar> ço¤unluk-
la genetik olarak kal>t>l>r (Tablo 38.2'de listelenmifltir).
C. Sekonder lipid anormallikleri. Lipid ve lipoprotein anormallikleri di¤er efllik eden du-
rumlar veya efl zamanl> ilaçlar>n belirtisi olabilir (Tablo 38.3). ta yatan hastal>¤>n kontrol alt>na al>nmas> veya sorumlu ajan> kesmek olabilir. Bazen primer
hastal>k bu durumlar kontrol alt>na al>nmadan veya d>fllanmadan kesin olarak tan>namayabilir.
III. L
A. Klinik özellikler. Ekstrem hipertrigliseridemide, flilomikron toplanmas>ndan turbiditeye
ba¤l> olarak fundoskopide lipemik retinalis retina damarlar>n>n beyaz renginin bozulmas>
olarak görülebilir ve ciltte kabar>k ksantoma çok say>da küçük, yüksek papüler lezyon flek-
linde ektansör yüzeylerde görülebilir. Kronik ciddi hiperkolesteroleminin nonspesifik bulgula-
r> periorbital alanda kolesterol plaklar>n>n düzensiz, iyi-s>n>rl>, sar> renkli ksantelasma, iris-
te korneal arkus ve ektensör yüzeylerde genifl, globular cilt alt> birikimler fleklinde beliren
tuberöz ksantomalard>r. Palmar ksantoma palmar yüzeydeki k>r>fl>kl>klardaki sar>m-
t>rak renk de¤iflikli¤idir ve ailesel disbetalipoproteinemi için daha spesifiktir. Tendon ksan-
tomata genellikle ektensor tendonlar> etkiler (ör., Aflil, parmak eklemi) ve ailesel hiperkoles-
terolemi için daha spesifiktir.
B. Ölçüm. TG düzeyleri yemek sonras> artt>¤> için, TG sadece yeterli açl>k (10-12 saat) sonras> öl-
çülmelidir. Kolesterol ölçümleri ölçüm öncesi zamandaki yemeklerden etkilenmez. Düflük-yo¤un-
luklu lipoprotein kolesterol (LDL-C) de¤erleri genellikle di¤er fraksiyonlar>n ölçümüne daya-
n>larak Friedewald eflitli¤i kullan>larak hesaplan>r (mg/dl olarak):
LDL-C = (TC) -[(HDL-C) + (TG ÷ 5)]
Bu iliflki TG düzeyi <400 mg/dl oldu¤u sürece ve ailesel disbetalipoproteinemi olmad>¤> sürece uy-
gulanabilir
, aksi takdirde, LDL-C kesin olarak hesaplanamaz. Ciddi hastal>klarda (ör., miyokard
enfarktüsü, ciddi travma, sepsis) akut­faz cevab> olarak serum lipidleri yanl>fll>kla yaklafl>k %50
düfler, bafllang>çtan 24 saat sonra bafllayarak 4-6 hafta sonras>na kadar devam eder. Hastaneye
554
38
L
Stanley H. Hsia
Çeviri:
Dr. Asl> Do¤ruk Ünal