background image
1
Yo¤un bak>m t>bb>n branfllar> aras>nda eflsizdir. Di¤er
branfllar tek bir vücut sistemi veya özel bir tedaviye
yönelik ilgi alan>n> daraltma yolunu ararken, yo¤un
bak>m genifl bir hastal>k yelpazesindeki hastalara yö-
nelmektedir.Bunlar mevcut hastal>¤>n dikkat çekici
alevlenmesi, akut yeni problemler veya hastal>ktan ya
da tedavisinden do¤an ciddi komplikasyonlar>n ortak
paydalar>na sahiptir. Yo¤un bak>m hasta populasyo-
nunda görülen hastal>klar>n çeflitlili¤i, hastal>¤>n be-
lirti ve mekanizmas>na yönelik iyi tan>mlanm>fl ve
do¤ru bilgiyi gerektirir. Hastan>n sorunlar>n>n a¤>rl>-
¤>n> de¤erlendirme eflzamanl> olarak genifl çapl> ve he-
defe yönelik bir yaklafl>ma gereksinim duyar, bu da
do¤ru verilerin toplanmas> ve bu verilerin birlefltiril-
mesine dayan>r.Yo¤un bak>m çal>flanlar> -bazen yo¤un
bak>mc>
da denir-genelde akci¤er hastal>klar>, kardiyo-
loji, nefroloji, anesteziyoloji, cerrahi veya yo¤un ba-
k>mda uzman olmalar>na karfl>n; yo¤un bak>m deste¤i
sa¤layabilme kabiliyeti dahiliye ve cerrahi branfllarda-
ki temel esaslara dayan>r. Bu yüzden, yo¤un bak>m bir
uzmanl>k olarak de¤erlendirilmekten çok, hasta teda-
visinin bir felsefesi olabilir.
Son y>llardaki en önemli geliflme kan>ta dayal> yo-
¤un bak>m çal>flmalar>nda ki patlamad>r. Öncelikle
YBÜ'ndeki hastalar için yapabilece¤imiz bir çok fley
için kan>tlara sahibiz. Örnekler akut solunum zorlu¤u
sendromu için düflük tidal volüm stratejileri, s>k> gli-
semik kontrol, ventilatör iliflkili pnömoninin önlen-
mesi ve septik flokta kortikosteroid kullan>m>n> (Tab-
lo 1-1) kapsamaktad>r. Sonuçlardaki oluflan düzelme,
kan>tlar s>kl>kla inan>fl ve san>larla çeliflse bile, mem-
nuniyet vericidir. Muhtemelen en iyi örnek YBÜ'nde
pulmoner arter kateterinin rutin kullan>m>n>n hasta-
n>n tedavisine çok az veya hiç katk> sa¤lamad>¤>n> or-
taya koyan yeni çal>flmalard>r. Tabiki çözümlenmemifl
ve çeliflkili konulara yönelik daha fazla çal>flmaya ge-
reksinim vard>r.
Yo¤un bak>m doktorlar> hasta sonuçlar>nda bir de-
¤ifliklik yapmaktad>rlar m>? Baz> çal>flmalar göstermifl-
tir ki; tüm zaman>n> yo¤un bak>mda geçiren doktorlar
hasta sonuçlar>n> iyilefltirmektedirler. Gerçektende bir-
çok ulusal organizasyon bütün YBÜ'lerinde hasta teda-
visinin tam zamanl> yo¤un bak>mc>lar taraf>ndan sa¤-
lanmas>n> önermektedir. Bununla birlikte yerel doktor
mesai uygulamalar>, birincil tedavi doktorlar>, yan dal
doktorlar> ve yo¤un bak>mc>lar aras>ndaki etkileflim,
hasta faktörleri, hemflirelik ve yard>mc> destek faktörle-
rinin de sonuçlar> belirlemede önemli bir rol oynay>p
oynamayaca¤> tart>fl>labilir. flma-
lar bir yo¤un bak>m ünitesinin rutin tedavi, nozokomi-
yal enfeksiyon kontrolü için protokol ve k>lavuzlar kul-
land>¤>nda hastalar>n daha iyi oldu¤unu ve uygulay>c>-
lara geri bildirim sa¤lad>¤>n> göstermifltir.
Yo¤un bak>m>n genel esaslar>n>n oldu¤u kadar,
yo¤un bak>mlar>n liderli¤i için kimlerin sorumlu ol-
du¤una yönelik rehberler de bu bölümde anlat>lm>flt>r.
YO/UN BAKIMIN GENEL
PRENS
Sorunlar>n Erken Belirlenmesi
Yo¤un bak>m hastalar> komplikasyonlar için büyük
risk alt>nda oldu¤undan, YBÜ çal>flanlar> organ yet-
mezli¤inin erken bulgular>, tedavi komplikasyonlar>,
olas> ilaç etkileflimleri ve di¤er uyar>c> verilere karfl>
uyan>k olmal>d>r (Tablo 1-2). YBÜ'ndeki hayat> teh-
dit eden ciddi hastal>¤> olan hastalar genellikle hemo-
dinamik olarak bozuk olduklar>, tedavi yan etkileri ve
organ fonksiyon rezervleri azald>¤> için, özellikle yafll>
ve kronik zay>f hastalarda, di¤er organ yetmezlikleri
geliflebilir. Örne¤in pozitif bas>nçl> mekanik ventilas-
yon azalm>fl organ perfüzyonu ile berabredir. Birçok
de¤erli ilaç, özellikle önceden böbrek veya karaci¤er
yetersizli¤i varsa, nefro-veya hepatotoksiktir. Yafll>
hastalar ilaç toksisitesine daha yatk>nd>r, ve çoklu ilaç
kullan>m> daha yüksek bir ilaç yan etki ortaya koyar.
Akut koroner sendrom ve inmesi olan hastalar erken
giriflimden yarar görür, heyecan verici bir bulgu septik
flok tevdisinin ilk 6 saatinin çok önemli oldu¤una da-
ir kan>tlard>r.
Yo¤un Bak>m Felsefesi ve
Prensipleri
1
Darryl Y. Sue, MD
Frederic S. Bongard, MD
Çeviri: Dr. Muhammet Güven,
Dr. Serdar fi>vg>n