hücreler aras> kolloid osmotik bas>nçta erken dönemde
bir art>fl görülür. Yan>k dokudaki erken fiziksel özel-
likler ve daha sonra ödem oluflumu genel olarak yan>k
dokusundan serbestleflen humoral faktörler ve aktive
lökositlerin yapt>¤> sitokinlerin mikrovasküler geçir-
genlikte yapt>¤> art>fla atfedilmektedir. Mast hücrele-
rinde bol miktarda bulunan, damar geçirgenli¤i için
etkin bir düzenleyici olan, histamin plazma konsan-
trasyonu yan>k geniflli¤i ile orant>l> olarak artar. Akti-
ve proteazlar, prostaglandinler, lökotrienler, fibrin y>-
k>m ürünleri ve Substans P'yi de içeren birçok medi-
yatörün yan>k sonras> damar geçirgenli¤ini art>rd>¤>
bildirilmifltir. Bu maddelerin spesifik antagonistleri-
nin yan>k yaralanmas>ndan önce verildi¤inde ödemi
azaltt>¤>, fakat tamamen ortadan kald>rmad>¤> göste-
rilmifltir. Yan>k hasar>n> takiben verildi¤inde inflama-
tuvar mediyatör antagonistlerinin mikrovasküler ge-
çirgenli¤i azaltmadaki etkinli¤i baflar>l> bir flekilde
gösterilememifltir.
sonuçlan>r. Lizozomal enzimler, artm>fl ksantin oksi-
daz aktivitesi, kompleman aktivasyon ürünleri ve ok-
sijen radikalleri >s> hasar>n> takiben oluflurlar ve mik-
rovasküler geçirgenlikte art>fla ve yan>k yaras> ödemi-
ne neden olabilirler. in vitro kültürü yap>lm>fl tek kat-
manl> endotel hücrelerden albümin ak>m>n>, interlö-
¤> gösterilmifltir. Nötrofil azalmas>n>n yan>k sonu ak-
ci¤er hasar>na karfl> korudu¤u rapor edilmifl olmas>na
ra¤men, yan>k yaras> ödem oluflumunu azaltmam>flt>r.
Lökosit cevab> hasar yapan ajana, hasar alan>na yak>n-
l>¤a, ve humoral mediyatörlere maruziyete ba¤>ml> gi-
bi gözükmektedir.
la ilgili çeliflkili görüfller mevcuttur. Hayvan çal>flma-
lar>nda, yan>k yaralanmas>n> takiben hasars>z ekstre-
mitelerde lenfin plazmaya oran>nda art>fl, hasars>z do-
ku içine radyoaktif iflaretli albümin ekstravazasyonun-
da art>fl tan>mlanm>flt>r. Di¤erlerinde, örne¤in yan>k
yaralanmas> sonras> hasars>z koyun ekstremitesinde
lenfin serum proteinine oran>nda de¤ifliklik gösterile-
memesi, hasars>z ekstremitede damar geçirgenli¤inde
de¤ifliklik olmad>¤>n> düflündürmüfltür. Termal yara-
lanmadan sonra yanmam>fl dokuda ödem birikimi be-
lirgin olabilir, ve çeliflkili yay>nlara ra¤men, bu ödem
onkotik bas>nçtaki de¤ifliklikler ve yan>k resüsitasyo-
nu için gerekli kristaloid s>v>lar>n büyük volümlerde
infüzyonu sonucu dilüsyonel etkiler nedeniyle oluflabi-
lir. Ödem oluflumu s>v> ve proteinin damar içi bölüm-
den damar d>fl> bölüme kaymas> ile karakterizedir. Vo-
lüm kaymas> yan>¤>n yayg>nl>¤> ile orant>l> olarak gö-
rülüp, tedavi edilmedi¤inde hipovolemik floka ilerle-
yen, azalm>fl kan volümü ve azalm>fl kalp debisi ile so-
nuçlan>r.
Cevaplar>
yon azalmas> ve geç dönemde fonksiyon art>fl> yan>k
yaralanmas>n>n geniflli¤i ile ilgilidir.
diyovasküler cevap kalp debisinde azalma ve periferik
damar direncinde artma fleklinde olur. Daha sonraki
hipermetabolik fazda kalp debisi artmaya bafllar ve pe-
riferik damar direnci azalmaya bafllar. Kalp debisinde-
ki azalma yan>k geniflli¤i ile orant>l>d>r, s>v> ve prote-
inlerin damar içinden damar d>fl>na geçifline ba¤l>d>r.
Hipovolemiye ba¤l> geliflen nörohumoral cevap sonu-
cu periferik damar direnci refleks olarak artmaktad>r.
Miyokard> bask>lay>c> bir faktör bafllang>çtaki miyo-
kard performans bozuklu¤undan sorumlu tutulmufl,
fakat bu faktör tespit edilememifltir. Klinik çal>flma-
larda kalp hastal>¤> olmayanlarda ventriküler ejeksi-
yon fraksiyonu ve miyokard fibrillerinin k>salma mik-
tar> termal yaralanma sonucu artm>fl kalp debisinden
ve sol ventrikül diyastol sonu bas>nç azalmas> ile de-
¤erlendirilen hipovolemi azalm>fl kalp debisinden so-
rumlu tutulmufltur. S>v> resüsitasyonu ile hipovolemi
Yüz, eller, ayaklar, genital bölge, perine ve majör eklemleri
Elektrik yan>klar>
Kimyasal yan>klar
Yan>kta tedaviyi güçlefltirecek,iyileflmeyi uzatacak,
olan yan>k hastalar>
risk tafl>d>¤> hastalar. Bu durumda e¤er travma daha
yüksek risk tafl>yorsa hasta önce travma merkezinde
stabil olduktan sonra yan>k merkezine gönderilmelidir.
Bu durumlarda hekimin karar> gerekli olacakt>r ve o
yöredeki t>bbi kontrol planlar>na ve triaj sistemine
uygun olmal>d>r.
merkezi baflvuru klavuzlar>.