plazma proteinlerine ba¤lanma gibi bir tak>m faktörle-
re ba¤l>d>r (Tablo 4-1). Tek kompartmanl> modele gö-
re, bafllang>ç plazma konsantrasyonu (eliminasyon önce-
si) ilaç dozunun sanal da¤>l>m hacmine bölünmesiyle
hesaplan>r. Normal bireylerde bir ilac>n da¤>l>m hacmi
genel olarak iyi tan>mlanm>flt>r ve genellikle vücut bo-
yutlar>n>n bir tak>m ölçütleriyle iliflkilidir (örne¤in su-
da çözünür ilaçlar için total vücut suyu, büyük molekül-
lü ilaçlar için ekstraselüler hacim). Bunun yan>nda da-
¤>l>m hacmi ilaçlar>n lipidlerde çözünürlü¤ü, proteinle-
re ba¤lanma durumu ve hücre içi-hücre d>fl> da¤>lma
özellikleriyle yak>ndan etkilenir.
ilaç konsantrasyonu yetersiz kalabilir. Genifl doku da¤>-
l>m> olan ilaçlarda (digoksin gibi) da¤>l>m hacmi yakla-
fl>k 500 litredir ya da gerçek vücut a¤>rl>¤>n>n birkaç ka-
t>d>r. Bu yüzden vücut s>v>s> de¤iflikliklerinin digoksi-
nin da¤>l>m>n> belirgin olarak etkilemesi mümkün de-
¤ildir. Daha çok ekstraselüler s>v>da da¤>lan ilaçlar için
ise ilaç konsantrasyonlar> vücut s>v>s> de¤iflikliklerinden
etkilenebilir. Yo¤un bak>m hastalar>nda ekstraselüler
s>v>da birkaç kilo kazan>m> az görülen bir durum de¤il-
dir. Bu kompartman vücut a¤>rl>¤>n>n kabaca %20'sini
oluflturdu¤u için (60 kg a¤>rl>¤>ndaki bir hastan>n yak-
lafl>k 12 litresi ekstraselüler s>v>d>r) ekstraselüler s>v>da
konsantrasyonunu %15-20 azaltacakt>r. Gentamisin gi-
bi ilaçlar konsantrasyona ba¤l> bir flekilde bakterilere
karfl> öldürücü etki gösterir. Gentamisin için 25g/kg
(doz 5-7 mg/kg, Vd = 0,25 L/kg)'l>k bir zirve düzey he-
deflenmektedir. Yo¤un bak>m hastalar>nda bu ilac>n Vd
si 0,6 L/kg gibi yüksek bir de¤ere ulaflabilir. Bu da ila-
c>n serum düzeyinin hedeflenen de¤erden düflük olma-
s>na yol açar.
diazepam gibi lipofilik ilaçlar>n lipidlere kolayl>kla da-
¤>ld>klar> söylenebilir. Böyle ilaçlar için dozlam total
vücut a¤>rl>¤>na göre hesaplanmal>d>r. Yo¤un bak>m
ünitelerinde kullan>lan ilaçlar>n ço¤u lipofilik de¤ildir,
örne¤in kan bas>nc>n> yükseltmek için kullan>lan ilaçlar
ve antimikrobiyal ilaçlar. Bu yüzden böyle ilaçlar için
ideal vücut a¤>rl>¤>na göre doz ayarlamas> yapmak daha
do¤ru olabilir. Fakat, obez hastalarda ilaçlar>n dozlam>-
n>n ayarlanmas> önemli bir sorundur. Çünkü bu hasta-
larda ilaçlar>n da¤>l>m hacmi de¤iflmektedir. Ya¤ doku-
sunun toplam vücut a¤>rl>¤>na oran>ndaki beklenmedik
de¤ifliklikler total ve ekstraselüler vücut suyu tahminle-
rini de¤ifltirir. Bazen de hastalar>n tam tart> a¤>rl>¤>n>
elde etmek güç olur. Opiyoidler dahil analjeziklerin ve
sedatif ilaçlar>n dozu, kiloya göre dozlam verileri yoksa,
arzulanan klinik etki elde edilene kadar yavafl yavafl ar-
t>r>lmal>d>r.
ilaç monitörizasyonuna göre ayarlanmal>d>r. Bu sayede
hem arzulanan antimikrobiyal etki elde edilebilir, hem
de toksik etkilerden kaç>n>labilir. Düflük Molekül A¤>r-
l>kl> Heparin kullan>m>na özel dikkat etmek gerekir.
Mg/kg hesab>yla verildi¤inde oluflacak etki obez hasta-
larda tahmin edilemez; bu durumda faktör X'a aktivite-
sinin ölçümü yararl> olabilir.
lara geçebilir. Bu yüzden fazlaca proteinlere ba¤lanan
ilaçlar için (Tablo 4-1) proteinlere ba¤lanma ilaç da¤>l>-
m>nda k>s>tlay>c> bir faktördür. Yo¤un bak>m hastala-
r>nda s>kl>kla bozuk olan serum PH's> da ilaçlar>n pro-
teinlere ba¤lanma derecesini etkileyebilir. Fenitoin pro-
teinlere fazlaca ba¤lanan bir ilaçt>r (yaklafl>k %90 ). Ge-
ri kalan %10'luk k>s>m serbest ilaç olarak dolafl>mda
bulunur ve farmakolojik etkiden sorumludur. Normal
albumin seviyesine sahip bir hastada fenitoin seviyesi 12
mg/L ise serbest k>sm> yaklafl>k olarak 1,2 mg/L olacak-
t>r. Fakat, santral sinir sistemi travmas> geçiren ya da
son dönem karaci¤er hastal>¤> olan hastalarda görüldü-
¤ü gibi serum albumininin düflük oldu¤u durumlarda
fenitoini ba¤layabilecek daha az serum proteini vard>r.
Laboratuvar hem ba¤l> hem de serbest ilac> içeren total
fenitoin düzeyini rapor eder. Hipoalbuminemili bir has-
tada total fenitoin düzeyi de¤iflmeyecektir ama farma-
kolojik olarak aktif olan serbest k>sm>n yüzdesi artacak-
t>r. Örne¤in serum albumini 2 gr/dl olan ve ölçülen fe-
nitoin plazma konsantrasyonu (Cölç) 12 mg/L olan bir
hastada, daha fazla serbest ilaç oldu¤u için, fenitoinin
plazma konsantrasyonunun 24 mg/L olarak düzeltil-
mesi (Cdüz) gerekir.