background image
Status Astmatikus
Genel Düflünceler
Status astmatikus klasik anti- ast>m tedavisine iyi ce-
vap vermeyen, çok a¤>r ve aral>ks>z ast>m ata¤>d>r. Ya-
p>lan çal>flmalarda patofizyoloji, prognoz, tedavi plan>,
ve tedaviye verdi¤i yan>t aç>s>ndan kronik stabil ast>m
ile status astmatikus aras>nda farkl>l>klar oldu¤u belir-
tilmifltir. Neyse ki a¤>r ast>ma ba¤l> morbidite ve mor-
talitenin gittikçe daha çok fark>na var>lmaya bafllan-
m>fl olmas>, a¤>r ast>m mekanizmas>nda inflamasyo-
nun anahtar rol oynad>¤>n>n anlafl>lmas>, ast>m tedavi-
sinde kullan>lan ajanlar>n uygulama flekillerinin de¤ifl-
mifl olmas> ve mekanik ventilasyon gereken hastalar>n
tedavisiyle ilgili kavramlar>n yeniden gözden geçiril-
mifl olmas> önemli geliflmelerdir. Ço¤u ast>ml> hasta
kolayca ve h>zla tedavi edilen tekrarlay>c> ataklar geçi-
rir. Bu hafif alevlenmeler tedavide de¤ifliklik gerekti-
rir, ancak bu olgulardaki önemli özellik hastan>n teda-
viye cevap vermesi ve k>sa sürede bafllang>ç haline dön-
mesidir. Bu ataklar, tedaviye yetersiz ve yavafl yan>t
veren, ve çözülme olas>l>¤> zay>f olan status astmati-
kustan ay>rt edilmelidir. A¤>r ast>m ata¤>n>n tan>nma-
s> baz> olgularda hastan>n özgeçmiflindeki kronik fakat
stabil ast>m öyküsü nedeniyle zor olabilir.
Patofizyoloji ve Patogenez
Tüm dünyada ast>m prevalans> artmakta ve ast>ma ba¤-
l> mortalite önemli bir sorun teflkil etmektedir. Hava
yolu t>kan>kl>¤> bu hastal>¤>n temel özelli¤idir, ve as-
t>m hem akut geri dönüflebilir bir hava yolu t>kan>kl>-
¤> hem de kal>c> hava yolu darl>¤>na yol açan kronik bir
akci¤er hastal>¤>d>r. Ast>m belirtilerinin kontrol edil-
mesindeki yetersizlik, akci¤er fonksiyonlar>ndaki h>zl>
ilerleyici düflüfl ve geri dönüflebilirli¤in kayb> ile iliflki-
lidir. Bu kronik ast>m tedavisindeki baz> yeni uzlafl>
önerilerinin temelini teflkil eder ve flu flekilde özetlene-
bilir: (1) Anti-inflamatuvar tedavinin anahtar rolü var-
d>r (kortikosteroidler vb); (2) beta adrenerjik agonistle-
rin tek ilaç olarak düzenli kullan>lmas> etkin tedavi
sa¤lamaz ve potasiyel olarak tehlikelidir; ve (3) ast>m
tedavisinde amaç hastay> her zaman belirtisiz tutabil-
mektir. Bu önerilerin da¤>l>m> çok iyi sa¤lanm>fl olma-
s>na ra¤men, ast>m>n en uygun tedavisi amaçlanandan
çok uzakt>r, ve ço¤u ast>ml> ortadan a¤>ra de¤iflen alev-
lenmeler nedeniyle hastaneye yat>r>lmakta hatta baz>la-
r>nda yo¤un bak>m tedavisi gerekmektedir.
Ast>mda hava yolu daralmas> 3 mekanizmayla olu-
flur: artm>fl bronfl düz kas> kontraksiyonu (tonüs ve
uyarana cevapta art>fl), bronfliyal mukozal inflamasyon
ve ödem, ve bronfllar>n salg> ve inflamatuvar at>klarla
t>kanmas>. Tedaviye cevap bu mekanizmalardan her
birinin göreceli katk>s>na ba¤l>d>r. Örne¤in, bronko-
dilatörler bronfl düz kas>n> gevfletirler ancak, at>k veya
inflamasyon nedeniyle oluflan hava yolu darl>¤>na ya
hiç ya da çok az etki ederler. Kortikosteroidler bronfl
düz kas>na direk etki etmezler, ancak bronfl duvar>nda-
ki inflamasyonu azalt>rlar.
Ast>m ata¤> tetiklendi¤inde alevlenmenin fliddeti-
nin ana belirleyicisi altta yatan inflamasyon ve hava
yolu darl>¤>n>n derecesidir. Alevlenmeler duyarl> kifli-
lerde allerjenler, so¤uk hava veya toz gibi tahrifl edici-
ler, aspirin veya solunumsal infeksiyonlar özellikle de
viral infeksiyonlarla tetiklenebilir. Bu etkiler histamin
gibi mast hücre ürünleri, inflamatuvar ürünler (lökot-
rienler ve prostaglandinler) ve lökositlerin ve özellikle
de eozinofillerin toplanmas> ve aktivasyonuna sebep
Genellikle ara vermeyen, h>zla a¤>rlaflan as-
t>m, ancak ani ve a¤>r hava yolu daralmas> ile
de bafllayabilir.
Beta adrenerjik agonist tedavisine zay>f ve
azalan cevap.
Hiperkapnik solunum yetmezli¤i geliflebilir.
A¤>r hiperinflasyon
Solunum (inspiratuvar) kas> yorgunluk belirti-
leri.
TANI ESASLARI
534
Akci¤er Hastal>klar>
24
Darryl Y. Sue, MD
Janine R. E. Vintch, MD
Çeviri: Dr. Nevin Uysal, Dr. Öner Dikensoy