background image
Serum kortizolündeki art>fl insülin direncinin ge-
lifliminden sorumlu çeflitli faktörlerden biridir. direncini tan>mak kolayd>r çünkü hastan>n kan glukoz
seviyesinde yükselme (Açl>k >125mg/dl veya tokluk
>199mg/dl) meydana gelecektir. Kortizola ilave ola-
rak, hastadaki katekolaminler, glukagon ve büyüme
hormonundaki yükselmeler insülin direnci oluflumuna
yol açarlar. Bütün bu hormonlar hepatik glukoz üreti-
min oran>n> art>racakt>r.
Artm>fl katekolamin seviyeleri adrenal bez ve vü-
cutta bulunan tüm sempatik gangliyonlardan bu hor-
monlar>n salg>lanmas>na do¤rudan cevap olarak mey-
dana gelir. Glukagon ve büyüme hormonu seviyeleri
hasara cevap olarak artar. Her iki hormon da hepatik
glukoz üretimini art>r>r.
B. Tiroid Hormonlar>--
Hastal>¤a normal bir cevap
olarak, vücudun tiroit hormonunun depolanm>fl formu
olan Tiroksin'i (T
4
) aktif form olan Triidotironin'e (T
3
)
dönüfltürme yetene¤i bozulmufltur. T
4
'ün T
3
'ten ziyade
inaktif tiroid hormonu olarak bilinen reverse T
3
'e (r T
3)
dönüflümü artm>flt>r. Bu artm>fl enerji tüketimine karfl>
T
3
'ün miktar>n> azaltmak için, ciddi hastal>k veya zede-
lenme esnas>nda, enerji koruyucu cevap olarak geliflmifl
olabilir. Böylece düflük T
3
sendromu (hasta ötiroid sen-
dromu) akut hastal>klarda, istirahat esnas>ndaki enerji
harcamas>na T
3
'ün normal etkilerini azaltmak için kul-
lan>lan adaptif strateji olarak gözükmektedir.
Klinik çal>flmalarda, kardiyovasküler cerrahi has-
talar>n>n T
3
'ü tiroid hormone replasman> ile normale
getirilmesi s>ras>nda herhangi bir sorun olmam>flt>r.
Bununla birlikte klinik çal>flmalarla kritik hastalara
hastalar>n klini¤inde iyileflme oldu¤u ispatlanana ka-
dar T
3
verilmemelidir.
Katabolizma ve
Zedelenmeye cevab>n bir parças> olarak sonuçlanan
protein y>k>m>, eriflkin yo¤un bak>m hastalar>nda nor-
mal insanlarda 10-12 gr/gün civar>nda olan üre azotu
at>l>m>na k>yasla günde 16-20 gr/gün idrar üre azotu
kaybedebilirler. Baz> septik hastalarda, kay>plar günlük
24 gr üre azotu olarak belirtilmifltir. 1 gr`l>k kayb> 6.25 gr proteinden elde edilen azot mik-
tar>na eflittir. Bu miktar protein yaklafl>k olarak 1 ons
(28.3 gr) ya¤s>z vücut kitlesine eflittir. Hesapland>¤>
zaman, 16 gr azotun idrar üresi olarak kayb> dolay>s>y-
la iskelet kas>n>n ya da ya¤s>z vücut kitlesinin günlük
olarak 1 lb (454 gr) civar>ndaki kayb>na eflittir.
Özel belgelerdeki ya¤s>z vücut kitlesinin kayb> so-
lunum kaslar>nda (diyafram dahil), kalp kas>nda, gas-
trointestinal mukozada fonksiyon kayb>na neden ola-
bilir. Dolay>s>yla solunum yetmezli¤i, kalp yetmezli¤i
ve ishale neden olurlar. YBÜ hastalar>nda ya¤s>z vücut
kitlesinin büyük miktarlarda günlük kayb>n>n sonucu
olarak h>zl> malnütrisyon geliflebilir. r-
l>¤>n>n %100'ü ile YBÜ'ne giren hasta %30'dan fazla-
s>n> kaybetti¤i zaman genellikle hayatta kalamaz. Bu-
nunla birlikte yo¤un bak>m hastalar>nda damar içi ve
d>fl> s>v>larda ciddi de¤iflikler oldu¤undan dolay>, vü-
cut a¤>rl>¤> ya¤s>z vücut kitlesindeki(idrar kreatinin-
den hesaplan>r) kay>p ile birlikte de¤erlendirilmelidir
ki herhangi bir kilo kayb> sadece vücuttaki s>v> kayb>-
na ba¤lanmamal>d>r.
Zedelenme cevab> hem protein sentezi hem de sa-
bit ya da radyoaktif amino asit izotop infüzyon çal>fl-
malar>yla tespit edilen protein y>k>m>ndaki art>flla bir-
liktedir. Vücuttaki tüm protein sentezinin artmamas>-
na karfl>n, iskelet kas> protein sentezi genellikle azal>r.
Artm>fl tüm vücut protein sentezi akut faz proteinleri,
lökositler, komplemanlar ve immünglobulinlerin üre-
timinden kaynaklanabilir. Lökositler infeksiyon esna-
s>nda 4-6 saat bir yar> ömre sahiptirler. Dolay>s>yla ye-
terli beslenme deste¤i onlar>n yerine konmas> ve fonk-
siyonlar> için önemlidir. Ortalama bir yetiflkinin gün-
lük olarak 400 gr proteini y>kabilece¤i ve yeniden sen-
tezleyebilece¤i hesaplanm>flt>r.
Geleneksel Total Parenteral Beslenme ve
Yas>z Vücut Kitlesinin Kayb>
Akut hastal>kta 39 kcal/kg/gün ve 1.8 gr/kg/gün pro-
tein içerikli destekleyici total parenteral beslenmenin
ya¤s>z vücut kitlesinin kayb>n> durdurmad>¤> gösteril-
mifltir. Bu agresif beslenme rejimine ra¤men, YBÜ
hastalar> 10 günlük sürede ortalama 24 gr azot (ya¤s>z
vücut kitlesinin %1.5 lb'si) kaybetmifl, bu da ya¤s>z
vücut kitlesinin 15 lb kayb>na neden olmufltur. Bu
hastalar vücutlar>n>n ya¤ içeriklerini bu zaman süre-
since 5 lb civar>nda artt>rabilmifl, fakat ya¤s>z vücut
kitlesini artt>ramam>fllard>r. Bu çal>flmada geleneksel
TPN tüm azot ve ya¤s>z vücut kitlesi kayb>n> düzelte-
bilmifl, fakat net bir protein anabolizmas> oluflturama-
d>¤> sonucuna var>lm>flt>r. Akut hastal>kta geleneksel
TPN'nin ya¤s>z vücut kitlesinde meydana gelen ilerle-
yici kayb> durduramamas>ndan dolay>, baz> anabolik
ajanlar (insülin, anabolik steroidler ve büyüme hormo-
nu) ya¤s>z vücut kitle kayb>n> ve fonksiyonel sonuçla-
r>n> önleyip önleyemeyece¤ini görmek için halen arafl-
t>r>l>yor.
Beslenmenin Deerlendirilmesi ve
Sonucun Önceden Tahmini
Beslenme Göstergeleri
Klasik beslenme de¤erlendirilmesinin yo¤un bak>m
hastalar>nda de¤eri s>n>rl>d>r. Yo¤un bak>m hastala-
r>ndaki günlük kilolar s>v> de¤iflikliklerinin tespiti
aç>s>ndan daha faydal>d>r ve ya¤s>z vücut kitlesinin
gerçek kayb>n>n tespiti aç>s>ndan daha az faydal>d>r.
24 saatlik ideal üre azotu ölçümü zedelenmeye cevab>n
fliddetinin tespitinde en iyi ve tek yöntemidir, fakat
oligürik böbrek yetmezli¤i olan hastalarda bu yöntem
kullan>lamaz. hal> de¤ildir ve taflikardi, taflipne ya da atefl sistemik
118
BÖLÜM 6