Aterosklerotik koroner arter hastal>¤> Amerika Birle-
flik Devletlerinde baflta gelen ölüm sebebidir. Her y>l
yaklafl>k olarak 1.5 milyon insan miyokard infarktüsü
geçirmektedir. Bu kiflilerden yaklafl>k %20'si hastane-
ye ulaflamadan ölmektedir. Yaklafl>k %7-15 kadar> da
hastanede yatt>¤> süre içerisinde ölmektedir. Bu bö-
lümde major koroner arter hastal>¤> sendromlar> olan
akut koroner sendrom (karars>z angina pektoris, ST-
segment elevasyonu olmayan miyokard infarktüsü) ve
akut ST-segment elevasyonlu miyokard infarktüsü
gözden geçirilecektir.
Fizyolojik Etmenler
Koroner Anatomi
Sa¤ ve sol koroner arterler sa¤ ve sol sinüs valsalvadan
ç>kmaktad>r. Bunlar>n fonksiyonu miyokarda oksijen
ve besin maddelerini getirmek ve toksik metabolitleri
uzaklaflt>rmakt>r. Sol koroner arterin bafllang>ç k>sm>
sol ana koroner arter olarak adland>r>l>r. Bu damar sol
ventrikülün anteriyor duvar>n> ve septumu besleyen
sol anteriyor desendan arter ve sol ventrikülün yan ve
arka duvar>n> besleyen sol sirkumfleks arter olarak iki-
ye ayr>l>r. Sa¤ koroner arter sa¤ ventrikül serbest du-
var>n> besler ve olgular>n %90'>nda sa¤ ventrikülün
arka duvar> yan>nda, sol ventrikül alt duvar>na ve sep-
tuma kan ak>m> sa¤layan posteriyor desendan arteri
verir. Posteriyor desendan arteri veren koroner arter
dominant koroner arter olarak adland>r>l>r. Bu yüzden
insanlar>n %90'> sa¤ dominant dolafl>ma sahiptir. Ge-
ri kalan %10'unda posteriyor desendan arter sol sir-
kumfleks arterden ç>kar. Koroner kollateral arterler
sa¤ ve sol koroner arterlerin besledi¤i bölgelerin ara-
s>nda bulunurlar. Bu arterler çok küçüktür ve koroner
anjiyografide gösterilebilmeleri oldukça güçtür. Buna
karfl>n büyük epikardiyal koroner arterlerde darl>k ge-
lifltikçe, kollateral arterler koruyucu etki olarak karfl>t
koroner arterlerden kan ak>m>n> sa¤lama amac>yla say>
ve çaplar>n> art>rabilirler.
Koroner Kan Ak>m>
Koroner kan ak>m> istirahatte dakikada 100 gr kalp
dokusuna 70-100 mL'dir. Koroner ak>m>n yaklafl>k
%80'i diyastol esnas>nda gerçekleflir. Sonuç olarak ko-
roner kan ak>m> büyük oranda diyastolik kan bas>nc>-
na ve koroner dolafl>mdaki koroner kan ak>m>na karfl>
olan dirence ba¤l>d>r.
Koroner kan ak>m>, herhangi bir hastal>¤>n olma-
d>¤> ve miyokardiyal oksijen ihtiyac>n>n (MVO2) sabit
oldu¤u durumlarda, miyojenik ve metabolik faktörler
arac>l>¤>yla koroner damar yap>s>n>n otoregulasyonuyla
sabit tutulur. Diyastolik perfüzyon bas>nc> koroner kan
ak>m>n> sürdürecek bir bas>nç sa¤lar. Baflta adenozin
olmak üzere metabolik faktörler bölgesel miyokardiyal
kan ak>m>n> etkiler. Doku oksijeni azald>kça ADP,
AMP'ye ve sonra 5-nükleotidaz enzimiyle adenozine
döner. Daha sonra adenozin hücre d>fl>na ç>kar ve lokal
damar düz kas>nda gevflemeye neden olur. Adenozinin
bu etkisi onun inozine deaminasyonuyla sonland>r>l>r.
Miyokard>n Oksijen Tüketimi
Kalbin enerjisinin %90'dan fazlas> bafll>ca ya¤ asitleri-
nin oksidasyonuyla olmak üzere aerobik metabolizma-
dan elde edilir. Oksijenin olmamas> glikoz ve glikoje-
nin anaerobik metabolizmas>na yol açar. Miyokard>n
O2 ihtiyac> çeflitlidir: MVO2 nin %20'si kalbin bazal
metabolizmas>na destek için kullan>l>r; %5'den az>
elektriksel aktivite için; yaklafl>k %15'i kalsiyumun
sarkoplazmik retikulum içine hareketi için kullan>l>r.
MVO2'nin en önemli belirleyicisi miyokardiyal kon-
traktilitedir ve MVO2'nin yaklafl>k %60'>n> oluflturur.
A. Kalp H>z> ve Sistolik Kan Bas>nc>--
Koroner
arter hastal>¤> ile ilgili önemli bir kavram, MVO2 nin
kalp h>z> (KH) ve sistolik kan bas>nc> (SKB) ile iliflki-
sidir. KHxSKB yayg>n olarak double product olarak ad-
land>r>l>r. Double product, MVO2 ile orant>l>d>r ve
miyokardiyal ifl ve miyokardiyal O2 tüketiminin ölçü-
sü olarak kullan>labilir. Miyokard>n inotropik duru-
mu, MVO2 ve miyokardiyal iflin di¤er önemli belirle-
yicisidir. Bununla birlikte bunun ölçülmesi klinik ola-
498
Koroner Kalp Hastal>¤>
22
Kenneth A. Narahara, MD
Çeviri: Dr. Ayfle Saatçi Yaflar, Dr.
Dr. Ahmet Kasapkara, Dr. Mehmet Bilge