background image
doktorlarla uçmaktad>r. Doktor d>fl>ndaki kifliler de
uygun flekilde e¤itilip izlendiklerinde paralitik far-
makolojik ajanlar> kullanabilirler ve entübasyon, kri-
kotirotomi ve tüp torakostomi yapabilirler, hemflire-
ler veya solunum terapistleri ventilatörlere bir dok-
tordan daha al>fl>k olabilirler.
Üniteler aras> nakil standardlar> naklin flekli ve
ekibin yap>s>na nakil süresinin k>salt>lmas>, monitöri-
zasyon ve nakil s>ras>ndaki olas> tedavi gereksinimleri-
ne göre karar verilmesini emretmektedir. Örne¤in, ile-
ri havayolu monitörizasyonu ve becerisi gerektiren bir
hasta hava yolu bak>m>nda çal>flm>fl ve deneyimli bir
birey ile birlikte hava yolu monitör ekipman> olan bir
araçla nakledilmelidir.
Naklin fiekli
Nakil flekli için güncel seçenekler yer ambulans>, he-
likopter veya sabit kanatl> uçak ve su uça¤>d>r. Ço¤u
kent merkezlerinde tüm seçenekler mevcuttur ve k>r-
sal alanda ise­Alaska bir örnektir- uçak zorunludur.
Nakilin fleklini etkileyecek kararlar (e¤er tüm seçim-
ler uygulanabilecekse) mesafeyi içerir ve böylece nak-
lin süresini, tan>y> ve dolay>s>yla nakil süresince orta-
ya ç>kabilecek komplikasyonlar>,e¤itim seviyesini ve
nakil personelinin sunabilece¤i teknikleri, üçüncü ba-
sama¤a ulafl>m>n aciliyeti ve yerel hava durumu ile
co¤rafyay> da kapsamaktad>r.Genel terim olarak, yer
ambulanslar> hava tafl>tlar>ndan daha kolay bulunabi-
lirler,üçüncü basamak merkezinden bir ulafl>m ekibi
gerekebilmesine ra¤men yer ambulanslar> yerel bir
bölgeden tamamlanabilir;böyle bir tak>m>n hareket
zaman> ve ulafl>mlar> da de¤erlendirmeye al>nmal>d>r
(Tablo 9-2).
A. Yer Ambulans>--
Yer ambulans araçlar> genelde
en h>zl> ulafl>labilen ve temel hayat deste¤i (BLS) veya
geliflmifl yaflam deste¤i (ALS) için ayarlanm>fl araçlar
olarak s>n>fland>r>labilirler. Temel hayat deste¤i am-
bulanslar> ço¤unlukla iki acil t>p teknisyeni ile idare
edilir ve temel ilk yard>m, otomatik eksternal defibri-
lasyon ve kardiyak monitörizasyon olmadan oksijen
sa¤layabilirler. Geliflmifl yaflam deste¤i ambulanslar>
ise en yüksek dereceli hizmet sa¤lay>c> olarak bir para-
medik, hemflire veya doktor taraf>ndan yönetilirler.
Geliflmifl yaflam deste¤i ambulans personeli kardiyak
monitörizasyon ve ileri havayolu deste¤i yapabilirler,
medikal ve travma hastalar>n>n resüsitasyonu için s>k
kullan>lan ilaç ile intravenöz s>v>lar> ulaflt>rabilirler.
Geliflmifl yaflam deste¤i ambulanslar>nda, merkezler
aras> a¤>r hasta nakilleri için ventilatör veya balon
pompalar> ç>k>fl fiflleri bulunabilir. Bununla birlikte,
e¤er ambulans yerel Acil Sa¤l>k Hizmetleri (EMS) ne
aitse, yetkililer üçüncü basamak merkezine yönelik
uzun bir yolculuk için servis d>fl> kalmas>na izin ver-
meyebilirler. Ço¤u kentsel bölgede, birincil acil sa¤l>k
hizmetleri sisteminin etkilenmemesi için ambulans
flirketleri merkezler aras> nakil için baz> geliflmifl ya-
flam deste¤i ambulanslar> temin etmektedirler. Yer
ambulanslar>, yer koflullar> veya trafik yo¤unlu¤u ne-
deniyle k>s>tlan>r. Nakil boyunca hastalar> destekle-
mekte kullan>lan cihazlar ihtiyaç halinde kullan>lacak
yedek donan>mlara sahip olmal>d>r (piller, yedek oksi-
209
NAK
Tablo 9-1. Özelleflmifl referans merkezlerde en
etkin sunulan t>bbi hizmetler.
Yan>k hasarlar>
Travma
Yüksek riskli kesi ve penetre yaralanmalar
Nörolojik hasarlar
Damar yaralanmalar>
Karmafl>k ortopedik yaralanmalar
Çocuk travmas>
Oro-maksiller-fasiyal yaralanmalar
Gebelik, yüksek riskli
Yenido¤an bak>m>
Pediyatrik yo¤un bak>m
Kalple ilgili
Yüksek riskli kalp bak>m>
Serebrovasküler (inme) tedavi
Rehabilitasyon, yo¤un
Yer ambulans> tercihi
Yo¤un bak>m ekibince desteklenmifl ambulans kadrosu
Uygun ambulans teçhizat>
Yer nakline uygun hasta konumu
Yerel sistemde kullan>labilir ambulans
Yer nakline uygun co¤rafi koflullar
Helikopter nakil tercihi
30-180 mil aras> nakil menzili
Nakil zaman>n> en aza indirmeli
Yo¤un bak>m ekibince desteklenmifl helikopter kadrosu
Uygun helikopter teçhizat>
Helikopter inifl ve kalk>fl>na uygun hasta ve hasta alma
konumu
Uygun hava flartlar>
Helikopter için uygun hasta/ekipman a¤>rl>¤>
Sabit-kanatl> uçak tercihi
100-150 mil aras> nakil menzili
Nakil zaman>n> en aza indirmeli
Yo¤un bak>m ekibince desteklenmifl uçak kadrosu
Uygun uçak teçhizat>
Havaliman>na ulaflacak uygun hasta ve hasta konumu
Uçak için uygun hasta/ekipman a¤>rl>¤>
Hastalar> kalk>fl bölgesine ve kalk>fl bölgesinden nakline
uygun yo¤un bak>m nakil imkan>
Tablo 9-2. Yo¤un bak>m hasta naklinde
özgünlük gerektiren durumlar.