background image
rasyon s>ras>nda akci¤erler daha kollabe olaca¤> için,
radyografide akci¤erlerin daha dens görülmesine sebep
olabilir. Gebelikte vital kapasite ile ilgili bilgiler, eski
çal>flmalarda herhangi bir de¤iflikli¤in gösterilememifl
olmas> ve baz> yeni çal>flmalarda belirgin art>fl oldu¤u-
nun bildirilmesi nedeniyle tart>flmal>d>r. Gebelikte eks-
piratuvar rezerv volüm yaklafl>k 200 ml azal>r ve inspi-
ratuvar rezerv volüm yaklafl>k 300 ml artar. Zorlu expi-
ratuvar rezerv volüm de¤iflmiyor gibi görünmektedir.
Gebelikte, istirahat halinde toplam vücut oksijen
al>m> ortalama %12-20 ml/dk yada %30-40 ml/dk
oran>nda yükselir. Oksijenin büyük ço¤unlu¤u anne-
nin metabolik de¤iflikliklerini karfl>lamak için gerekli-
dir. Gebelikte pulmoner diffüzyon kapasitesi azalm>fl
olarak görüldü¤ü ve solunum say>s> önemli ölçüde art-
mad>¤> için, artm>fl oksijen ihtiyac> yaln>zca artm>fl ti-
dal volüm taraf>ndan karfl>lan>r. Termde, dakikadaki
solunumundaki art>fl toplam %48 art>fl olur ki bu ih-
tiyaç duyulan oksijen art>fl>ndan fazlad>r. Bu gebelik
hiperventilasyonu hormon ba¤>ml> olarak görülür ve
PaCO
2
'nin, normal kad>nlardaki 30 mm/Hg olan dü-
zeyinin alt>na düflmesine yol açar. Buna karfl>l>k, bi-
karbonat seviyelerindeki düflme nedeniyle maternal
pH de¤iflmez. Bu asit-baz de¤iflikliklerinin net bir so-
nucu olarak fetal-maternal CO
2
de¤iflimi kolayca yap>-
labilmektedir.
Hematolojik Sistem
Gebelik s>ras>nda, kan>n hem hacmi hem de bileflimi
de¤iflir. Plazma volümü %40-60 artar, art>fl>n büyük
bölümü 3. trimesterin bafllamas>ndan önce ortaya ç>-
kar. Termde toplam art>fl %25 olacak flekilde, eritrosit
say>s>nda da art>fl olur. Bu yüzde demir destek tedavi-
si ile (yaklafl>k %30'a) yükseltilebilir. Eritrositlerdeki
art>fl gebelik boyunca görülür, ancak plazma hacmin-
deki erken ­ve baz> hastalarda orant>s>z­ art>fllar dilüs-
yonel anemiye yol açar. Demir tedavisi almayan nor-
mal bir gebe kad>nda gebeli¤in 24. haftas>nda hemog-
lobin konsantrasyonu ortalama 11 g/dl dir ve terme
kadar çok az de¤iflir. Demir destek tedavisi alan gebe-
ler 24. haftada benzer hemoglobin düzeylerine sahip-
tir ancak termde hemoglobin düzeylerinde normal de-
¤erlere yak>n belirgin bir art>fl vard>r.
Lökosit say>s> termde yaklafl>k 10,000/L'ye yük-
selir. Gebeli¤in 35. haftas>nda trombosit say>s>
260,000/L ortalama de¤erine do¤ru hafifçe düflebilir.
Genellikle 120,000/L'nin üzerinde trombosit say>s>
gebelikte normal olarak kabul edilir.
Kan>n biyokimyasal özellikleri de de¤iflir. Serum
osmolaritesi gebeli¤in erken döneminde 10
mosm/L'ye kadar düfler ve bundan sonra sabit kal>r.
Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve çinko
düzeylerinde hafif azalmalar görülür. Klorid de¤iflmez
iken bikarbonat belirgin derecede düfler. Serum kreati-
nin seviyeleri 12. haftada ortalama 0.66 mg/dl olacak
flekilde, erken gebelik döneminde düfler ve bu düflük-
lük en az>ndan 32. gebelik haftas>na kadar devam eder.
Gebelikte kreatinin klirensi, gebelik harici dönemden
yaklafl>k %50 daha fazlad>r. Albumin ve total protein
plazma konsantrasyonlar> plazma volümündeki art>fla
orant>l> olarak düfler. Yayg>n olarak çal>fl>lan serum en-
zimlerinin ço¤u gebelikte de¤iflmemektedir, ancak al-
kalen fosfataz düzeyleri, bu enzimin plasental formu-
nun üretiminden dolay> artar. Her ne kadar serum se-
viyeleri termde normale dönse de, erken gebelikte
kreatin kinaz düfler. Serum lipidleri terme do¤ru yük-
selir, gebelik boyunca kolesterol ve trigliserid düzeyle-
ri iki kat>na ç>kar.
Ço¤u p>ht>laflma faktörlerinin seviyeleri de¤iflir.
Fibrinojen termde 600 mg/dl kadar yüksek seviyelere
ç>kar, 400 mg/dl'nin alt>ndaki seviyeler genel olarak
anormal kabul edilir. Termde, eser miktarda fibrin y>-
k>m ürünleri nadiren bulunabilir ve kullan>lan testin
duyarl>l>¤>na ba¤l>d>r. P>ht>laflma ve kanama zamanla-
r> artmam>flt>r. Tromboembolizm riskinde, gebelikte
1.8, puerperiumda 5.5 oran>nda göreceli art>fl vard>r.
Artm>fl tromboembolizm riski, venöz staz ve damar
duvar> hasar> s>kl>¤>ndaki art>fla da ba¤l> olabilir.
Ba>fl>kl>k Sistemi
Gebe kad>nda, muhtemelen antijenik olarak yabanc>
olan plasentan>n tolerans>na izin veren ayn> immün de-
¤iflikliklere ba¤l> olarak baz> enfeksiyonlar>n riski art-
m>fl görülmektedir. Bu nedenle, viral enfeksiyonlar>n ve
803
GEBEL
fiekil 38-1. Geç gebelikte gebe olmayan kad>n-
lar ile karfl>laflt>rmal> akci¤er volümünün bileflenleri
(Hytten FE, Leitch I: The Physiology of Human Pregnancy.
Blackwell, 1964, izni ile ço¤alt>lm>flt>r).
3000
Vital
capacity
Volume (mL)
Late
pregnancy
Inspiratory
reserve
Inspiratory
capacity
Tidal
volume
Expiratory
reserve
Functional
residual
capacity
Residual
volume
Nonpregnant
2000
1000
1000