background image
yon oluflumu aras>nda bir ilflki tesbit edilememifltir.
Konjestif kalp yetmezli¤i veya kardiyomiyopati varl>-
¤>nda diskinetik segmentler yine trombüs formasyo-
nuna yol açan rölatif staz alanlar> oluflturur. Kaynak-
land>¤> yerden ayr>ld>ktan sonra emboli innominate
veya sol subklavyen artere geçerek üst extremite bo-
yunca ilerliyerek arteryel a¤ac>n darald>¤> yerde tuzak-
lan>r. Bu durum internal karotid veya vertebral arter-
lerde oluflursa strokla sonuçlan>r. Distal emboli tipik
olarak damar>n inceldi¤i veya dallara ayr>ld>¤> yerde
tutunur ve bu nedenle visseral iskemiye yol açan supe-
riyor mesenterik arterde veya iliac femoral veya popli-
teal arterlerde görülür. Periferik emboli alt extremite-
lerde üst extrmiteye göre 10 kat fazla görülür. Yayg>n
olarak tutulan arteryel segmentler Tablo 29-1'de liste-
lenmifltir.
Arteriyel embolinin di¤er extrensek kaynaklar>
anevrizmadan aterosklerotik debris, fibrin plaklar> ve-
ya platelet kümeleridir. Baflka bir nedenden ötürü yo-
¤un bak>m ünitesine baflvuran bir hastada de nova bu-
lunan aterosklerotik emboli nadirdir. Bu durumun is-
tinas> aterosklerotik emboli ile dijital damarlar>n ok-
luzyonu sonucu oluflan `mavi ayak baflparma¤> sendro-
mu'dur. Ancak büyüyen anevrizma veya semptomatik
kronik aort diseksiyonu olas>l>¤> baflvuru nedeni ise
akut extremite iskemisinin anevrizmay> çevreleyen
aterosklerotik plakdan veya p>ht>dan embolize oldu¤u
kabul edilmelidir.
Aterosklerotik mikroemboli bulunan hastalarda
s>kl>kla geçici fokal iskemi ve buna ba¤l> minör doku
kayb> bulunur. Arteryel embolizm ve arteryel tromboz
aras>nda klinik ayr>m yapmak genellikle zordur ancak
tedavi yaklafl>mlar> ve sonuçlar birbirinden farkl> oldu-
¤u için bu ayr>m yap>lmaya çal>fl>lmal>d>r (Tablo 29-
2). Fibrin t>kaçlar ve platelet embolisi dissemine intra-
vasküler koagulasyon bulunan veya heparin tedavisi
esnas>nda antiheparin antikorlar> geliflen hastalarda
s>kl>kla ortaya ç>kar.
Ekstrensek emboli kateter uçlar> balon parçalar>
veya baflka bir yere göç eden endovasküler oklüzyonu
araçlar> gibi yabanc> maddelerce oluflturulur. Mermi
embolisi cerrahi esnas>nda bulunamayan veya ulafl>la-
633
VASKÜLER HASTALIKLAR VE AC
Young JR et al (eds): Peripheral Vascular Disease. St Louis: Mosby-Year Book, 1991; ve Rutherford RB (ed): Vascular Surgery. Philadelphia:
Saunders, 2000'den uyarlanm>flt>r.
Oklüzyonun Karakteri
Emboli
Tromboz
Semptomlar>n ç>k>fl>
H>zl> veya hemen
Daha yavafl veya sinsi
Önceki semptomlar:Kladikasyo
Nadir
S>k
Ortaya ç>k>fl süresi
Akut
Kronik
Aç>klanabilir kaynak
Geçirilmifl kardiyak hastal>k
Yok
Fiziksel bulgular
Normal karfl> taraf ekstremite
Bilateral periferik damar hastal>¤>
Anjiyografi
Multiple keskin kesilmeler,
Diffüz periferik damar hastal>¤>, dü-
yetersiz kollateraller
zensiz kesintiler, bir çok kollateraller
Hemen tedavinin amac>
Emboliyi yok etmek
Hastal>¤> düzeltmek
Uzun dönem farmakolojik tedavi
Antikoagülasyon
Platelet inhibisyonu
Tromboembolektominin sonuçlar>
Kötü
Amputasyon riski
Düflük
Yüksek
Mortalite nedenleri
Kardiyak hastal>k
Bacak iskemisi
Tablo 29-2. Embolinin trombozisten ay>r>m>.
Segment
Oran (%)
Femoral
36
Aortailiyak
22
Popliteal-Tibiyal
15
Üst ekstremite
14
Viseral
7
Di¤er
6
Tablo 29-1. Periferik arteriyel embolinin yerleri.
Massachusetts Hastanesi ve Stanford Üniversitesinde 1303 embo-
lik olaydan elde edilen veriler. Rutherford RB (editör): Vascular
Surgery
. Philadelphia: Saunders, 2000'den uyarlanm>flt>r.