CRRENT YOĞUN BAKIM 2011 Page 39

247

SOLUNUM YETMEZLPATOF

Solunum yetmezli¤i atmosferden hücrelere vücut için
gerekli olan normal gaz de¤iflimini sa¤lamada solu-
num sisteminin yetersiz kalmas>d>r. Basitçe, solunum
sisteminin rolu normal arteryel kan PaO

2

, PCO

2

ve

PH de¤erlerini sa¤lamakt>r. Solunum yetmezli¤i akci-
¤er, kalp, gö¤üs duvar>, solunum kaslar> ve santral
ventilasyon kontrol mekanizmalar>n>n bozuklu¤u so-
nucu olabilir. Ek olarak kalp, pulmoner ve sistemik
dolafl>m, kan>n oksijen tafl>ma kapasitesi ve sistemik
kapillerlerin bozukluklar> da solunum yetmezli¤i olan
hastalarda önemli rol oynamaktad>r.

Tan>m

E¤er arteriyel PaO

2

60 mmHg'dan daha düflük ya da

arteriyel PCO

2

45 mmHg'dan daha büyük ise solu-

num yetmezli¤i varl>¤>ndan bahsedebiliriz. Oda hava-
s>nda (inspire edilen O

2

fraksiyonu (FiO

2

)= 0.21) so-

lurken al>nan arteriyel kan gaz>nda PaO

2

60 mmHg

n>n alt>nda olmas> hipoksemik solunum yetmezli¤ini
gösterir. Ama oksijen tedavisi al>rken gösterilen hi-
poksemi de solunum yetmezli¤ini gösterir. PCO

2

ba-

s>nc>n>n 45 mmHg'dan yüksek oldu¤u durumlar hariç
metabolik asidoz söz konusu olabilir. Normal flartlar-
da metabolik asidozlu hastalarda düflük PH'y> kom-
panse etmek için PCO

2

azal>r ama e¤er metabolik asi-

dozda PCO

2

anormal olarak yükselirse, 45 mmHg'n>n

alt>nda olsa bile solunum yetmezli¤ide efllik edebilir.

Solunum Sisteminin Etkililii ve
Verimlilii

Arteriyel kan gazlar>n> düzenlemede solunum sistemi-
nin etkililik ve verimlili¤ini ay>rmak faydal> olacakt>r.
Örne¤in 100 mmHg'l>k arteriyel PaO

2

de¤eri etkili

oksijenizasyonu gösterir (yeterinden daha çok).
CO

2

'nin etkili eliminasyonu kabul edilebilir asit baz

dengesinde 40 mmHg'l>k arteriyel PCO

2

ile gösterilir.

Di¤er yandan PaO

2

100 mmHg olan ilki oda havas>n-

da soluyan ikincisi %100 O

2

soluyan iki hasta aras>n-

da aç>k bir fark vard>r. mosferden arteryel kana daha verimli flekilde oksijen
tafl>maktad>r. PaO

2

oksijenizasyonun etkilili¤ini belir-

ler, insipre edilen oksijen konsantrasyonu ve PaO

2

ara-

s>ndaki iliflki ise verimlili¤i gösterir.

PCO

2

ventilasyonun etkilili¤ini ölçer. PCO

2

40

mmHg olan iki hasta eflit etkide ventilasyona sahiptir.
E¤er bir tanesi di¤erine göre daha yüksek dakika ven-
tilasyona ihtiyaç duyarsa, yüksek dakika ventilasyonu-
na ihtiyac> olan hasta di¤er hastaya göre CO

2

'yi daha

az verimli flekilde elimine ediyordur. Bu yüzden PCO

2

ve dakika ventilasyonu aras>ndaki iliflki ventilasyonun
verimlili¤ini gösterir. Oksijenizasyon ve ventilasyo-
nun verimlilik derecesinin ölçümü afla¤>da anlat>lm>fl-
t>r.

Solunum Yetmezliinin S>n>fland>r>lmas>

Solunum yetmezli¤inin bir s>n>flamas> akci¤eri (hava
yollar>, alveoler boflluk, interstisyum, pulmoner dola-
fl>m) etkileyen nedenler ve primer olarak akci¤er d>fl>
komponentlere ba¤l> solunum yetmezli¤i nedenleri-
nin birbirinden ay>rmaktad>r. Direk olarak akci¤eri
etkileyen nedenlere ba¤l> solunum yetmezli¤inde her
zaman hipoksemi görülür. Hastal>¤>n fliddetine ve ti-
pine ba¤l> olark hiperkapni görülebilir ya da görül-
meyebilir. Pnömoni, gastrik içeri¤in aspirasyonu,
akut respiratuar distres sendromu, pulmoner emboli,
ast>m ve interstisyel akci¤er hastal>klar> örnek verile-
bilir.

Akci¤er d>fl> komponentlere ba¤l> bozukluklar ge-

nellikle hiperkapni ve hipoksemiye yol açar. Solunum
kaslar>nda güçsüzlük yapan hastal>klar, ventilatuar
kontrolu bozan santral sinir sistemi hastal>klar>, kifos-
kolyoz gibi gö¤üs duvar> ve fleklini bozan hastal>klar
bu gruba örnek verilebilir. Hiperkapnik solunum yet-
mezli¤inde akci¤erler normal olabilir. Hiperkapniyle

Solunum

Yetmezli¤i

12

Darryl Y. Sue, MD

Janine R. E. Vintch, MD

Çeviri: Dr. Levent Kart

Dr. Tacettin Örnek

Dr. Ayflegül Tomruk