background image
AIDS ilk kez 1981'de tan>mland>¤> için HIV'in neden
oldu¤u progressif immünsupresyonla seyreden bu has-
tal>k hakk>nda günümüzde pek çok bilgiye sahibiz.
Maligniteler ve f>rsatç> enfeksiyonlar HIV enfeksiyo-
nuna s>kl>kla efllik eder, fakat HIV direkt veya indi-
rekt yolla pulmoner dolafl>m>, böbrekleri, kalbi ve ad-
renal bezleri de etkileyebilir. Sepsis, solunum yetmez-
li¤i ve nörolojik komplikasyonlar s>kl>kla yo¤un ba-
k>m deste¤i gerektiren yayg>n problemlerdir. Yüksek
aktiviteye sahip antiretroviral ilaçlar>n "Highly active
antiretroviral therapy" (HAART)
klinik kullan>ma gir-
mesi ve çeflitli f>rsatç> enfeksiyonlar>n profilaksisinde
baflar> HIV enfeksiyonlu hastalar>n yaflam kalitesinde
düzelme ve yaflam sürelerinde uzamaya yol açm>flt>r.
Bu durum YBÜ'ye kabul edilen HIV'li hastalar>n ti-
pik görünümlerinde de¤iflikli¤e ve YBÜ yaklafl>mlar>-
n>n yeniden gözden geçirilmesine neden olmufltur. Yi-
ne de HAART' >n yayg>n olarak kullan>lmas> de¤iflik
komplikasyonlara ve uygun olmayan YBÜ yat>fl endi-
kasyonu gibi yeni sorunlara yol açm>flt>r. Pneumocystis
pnömonisine (PCP) ba¤l> geliflen solunum yetmezli¤i
olan HIV ile enfekte hastalarda yap>lan erken çal>flma-
lar>n sonuçlar>n>n kötü olmas> nedeniyle bu hastalarda
yo¤un bak>m tedavisinin yarar> tart>flmal>d>r. HIV
epidemisinin erken dönemlerinde PCP'ye ba¤l> solu-
num yetmezli¤i HIV ile enfekte hastalar>n yar>s>ndan
fazlas>n>n YBÜ'ye yat>fl nedeniydi ve mortalite yakla-
fl>k %80-90 düzeylerindeydi, ancak 1990'lar>n ortala-
r>nda bu hastalar>n YBÜ'ye yat>fl oranlar> %18'lere ve
mortalite oranlar> %50-60 düzeylerine inmifltir. Gü-
nümüzde YBÜ'ye kabul edilen HIV ile enfekte hasta-
lar>n yaflam oranlar>n>n artt>¤> bildirilmektedir. Tek
merkezli bir çal>flmada bu hastalar>n genel sa¤ kal>m
oranlar>n>n (%71) HAART öncesi döneme (%31) gö-
re artt>¤> saptanm>flt>r. Yine de di¤er merkezlerden
bildirilen raporlarda günümüzde bu oranlar>n %44-61
aras>nda de¤iflti¤i görülmektedir. Hasta popülasyo-
nunda, YBÜ yat>fl endikasyonlar>nda ve klinik uygula-
malardaki çeflitlilikler farkl> merkezlerin birbirleriyle
karfl>laflt>r>lmas>n> zorlaflt>rmaktad>r.
HIV ile enfekte hastalarda PCP'ye ba¤l> YBÜ ya-
t>fl oranlar>n>n azalmas>yla günümüzde en yayg>n yat>fl
endikasyonlar> solunum yetmezli¤i (%42, PCP dahil),
sepsis (%12), kardiyak nedenler (%10) ve nörolojik
hastal>klard>r (%12). Daha nadir yat>fl nedenleri ise
postoperatif bak>m gereksinimi, gastrointestinal kana-
ma, metabolik bozukluklar, travma ve ilaç zehirlen-
meleridir. Kronik hepatit C ve B koenfeksiyonlar>n>n
bir komplikasyonu olarak ortaya ç>kan son-dönem ka-
raci¤er hastal>¤> HIV'e ba¤l> f>rsatç> enfeksiyonlardan
ölümlerin azalmas>yla günümüzde bu hasta grubunda
önde gelen ölüm nedenleri aras>nda yer almaktad>r.
Ayr>ca hastalar laktik asidoz bozulmufl glukoz toleran-
s>, hiperlipidemi, ilaç yan etkileri ve toksisiteye neden
olan ilaç etkileflimleri gibi sadece HAART'>n kompli-
kasyonlar> ile de baflvurabilirler. HIV ile enfekte has-
talar pek çok nedenle YBÜ'ye yat>r>labilirler. Afla¤>da
bu hastalar>n YBÜ yat>fllar>n> gerektiren en yayg>n ne-
denler gözden geçirilmifltir.
HIV HASTALI/ININ
KOMPL
HIV hastal>¤>nda immünsupresyonun bafll>ca nedeni
hücresel immünitede azalma ve ayn> zamanda B lenfo-
sit fonksiyonlar>nda bozulmas>yla sonuçlanan CD4
lenfosit say>s>n>n ve oran>n>n düflmesidir. HIV enfek-
siyonunun her aflamas>nda bakteri, protozoa, mikobak-
teri, mantar ve viruslara ba¤l> enfeksiyonlar görülebi-
lir. Bununla birlikte f>rsatç> enfeksiyonlar ve maligni-
teler, baz> nörolojik hastal>klar ve afl>r> kilo kayb>yla
seyreden y>k>m ileri HIV enfeksiyonunda görülür.
HAART, HIV ile iliflkili morbidite ve mortalite-
yi azaltarak, hastal>¤>n>n seyrini büyük oranda de¤ifl-
tirmifltir. Ancak bu tedavi rejimleri kar>fl>kt>r ve dört-
ten fazla farkl> antiretroviral ilaç grubundan seçilen
birçok ilac> içerir. Bu ilaçlar>n baflar>s> uygulanan doz
rejimlerine kesin uyulmas>na, besinlerin antiretroviral
ilaçlar>n emilimi üzerine etkilerine dikkat edilmesine
ve hastalar>n ilaçlar>n yan etkilerini tolere etmeye is-
tekli olmas>na ba¤l>d>r. HAART ilaçlar>n>n toksisite-
598
A¤>r Hastalarda HIV
Enfeksiyonu
27
Mallory D. Witt, MD
Darryl Y. Sue, MD
Çeviri: Dr. Orhan Y>ld>z