background image
Bu bölüm a¤>r hastalar>n merkezler aras> naklini anlata-
cak ve tart>flacakt>r. Teknolojideki ilerlemeler (iliflkili
olarak maliyetler) ve mali gerçekler hasta harcamalar>-
na yönelik kontrolü art>rd>¤>ndan, bölgeselleflmenin
artmas> a¤>r hastalar>n hastaya en iyi bakabilen hasta-
nelere nakline yol açacakt>r. Kaynaklara olan ihtiyac>n
katlanarak artmas> özelleflmifl sa¤l>k hizmetlerinin
bölgeselleflmesi ile azalt>lmas>, en az maliyet ile en uy-
gun hasta bak>m>na imkan verecektir. Sa¤l>k planlay>-
c>lar>n>n birincil bak>m sa¤lay>c>lar>n> getirmesi hasta-
neye yat>r>lmas> gereken veya daha genifl acil de¤erlen-
dirme gerektiren hastalar>n merkezler aras> naklinde
dramatik bir art>fla yol açm>flt>r.
Özelleflmifl bölgesel merkezlerdeki yo¤un bak>m
hastal>klar>n>n tedavisinin t>bbi sonuçlar> ve maliyet-
etkinlik oran>n> iyilefltirdi¤i görülmüfltür. Ço¤u çal>fl-
malar üçüncü basamak sa¤l>k merkezlerindeki hasta
yo¤unlu¤unun (Tablo 9-1) bu merkezlerin sorumlula-
r> yüksek deneyim ve yeterlilik düzeylerini sürdürdük-
leri için hastalarda daha iyi sonuç verdi¤ini destekle-
mektedir. Bölgeselleflmifl özellikli t>p merkezlerinin
güçlü flekilde t>bbi kan>tlarla desteklenmesiyle, en iyi
bilimsel ve tedavi kan>tlar>na dayand>r>lm>fl uygula-
malar kullan>larak hastalar>n bu merkezlere nakli için
metotlar gelifltirilmelidir.
Hastaneleraras> Nakil
Nakil Ekibinin Yap>s>
Bir doktor bir hastan>n daha yüksek düzeyde bir bak>-
ma ihtiyaç duydu¤una karar verdi¤inde, nakil ekibi-
nin seçimi kadar naklin flekli de seçilmelidir. Mer-
kezler aras> nakil için, hangi hastan>n paramediklerle
nakledilece¤ini, hangisinin baflvurdu¤u anda bir
hemflireye ihtiyac> olaca¤>na ve hangi hastalar>n bafl-
vuru s>ras>nda bir doktora ihtiyac> olaca¤>na yönelik
standart k>lavuzlar bulunmamaktad>r. E¤er deneyim
ve yeterliliklerini kan>tlayan belgelere sahip de¤iller-
se yerel yönetmelikler paramediklerin ilaç vermesini
veya ventilatör gibi iyi bilinmeyen aletleri kullanma-
s>n> k>s>tlayabilir. Bu tür e¤itimlerin alan> parame-
dik lisans veya sertifika kurumlar>nca s>n>rland>r>la-
bilir.
Nakil sistemlerindeki tüm nakil kapasiteleri ve-
ya ekibin düzeni hakk>nda yeterli ulusal veri yoktur.
Yay>nlanan k>lavuzlar ambulans floförüne ilave olarak
en az 2 vas>fl> sa¤l>k görevlisinin a¤>r hastalara efllik
etmesini önermektedir. Ekip üyesi olarak ambulans
görevlisi, 100-300 saat bafllang>ç e¤itimi alan acil t>p
teknisyenleri (EMT), 1000-3000 saat bafllang>ç e¤iti-
mi alan paramedikler ve lisansl> ve kay>tl> hemflirele-
rin kombinasyonundan oluflan ikili t>bbi hizmet
ekipleri en yayg>n olanlard>r. Kentsel alanlarda en
yayg>n> yer nakli, k>rsal alanda ise mesafeler ve kara-
yolu yolculu¤unun zorluklar>ndan dolay> en çok ge-
reken hava yolu naklidir. Birçok ortamda merkezler
aras> nakil ekiplerinde en yüksek dereceli bak>m sa¤-
layan kifli acil t>p teknisyenleridir. Ancak yo¤un ba-
k>m nakilleri için bir doktor, hemflire veya parame-
dik en üst dereceli hizmet sa¤lay>c> olabilir. Acil t>p
teknisyenleri, paramedikler ve hemflirelerin yasal uy-
gulama alanlar> genellikle lisansl> olduklar> yerde ta-
n>mlanm>flt>r. Bu uygulama alan> bireyin nakil süre-
si boyunca yapaca¤> veya yapamayaca¤> fleyleri k>s>t-
lar. Nakil araçlar>nda doktor bulunduran birçok
program, doktorun deneyiminin sonuçlar> etkileyen
bir faktör olup olmad>¤> hakk>nda çok az bilgi oldu-
¤u için, halen asistan doktor kullanmaktad>r. Bir çok
program doktorun bulunmas>na anlaml> de¤er yükle-
mektedir, buna karfl>n programlar>n sadece %11'i
Alter DA et al: Long-term MI outcomes at hospitals with or wit-
hout on-site revascularization. JAMA 2001;285:2101­8.
[PMID:11311099]
Frankema SP et al: Beneficial effect of helicopter emergency me-
dical services on survival of severely injured patients. Br J Surg
2004;91:1502­6.
Clark DE et al: Evaluating an inclusive trauma system using lin-
ked population-based data. J Trauma 2004;57:501­9.
[PMID:15454794]
208
Nakil
9
Samuel J. Stratton, MD, MPH
Çeviri: Dr. Muhammet Güven, Dr. Serdar fi>vg>n