background image
703
Aflikar gastrointestinal (G<) kanama tam anlam>yla bir
gastroenterolojik acildir. Zaman>nda ve uygun hasta
müdahalesi ve tedavisi hayati önem arzetmektedir. G<
kanama önemli morbidite ve %7-10 oran>nda morta-
liteye sahiptir. Hastanede bafllayan G< kanamalarda
mortalite %30'a kadar ç>kmaktad>r. G< kanama yetifl-
kinlerde 100.000'de 20-100 insidans ile s>k görül-
mektedir.
G< kanamalar>n yönetimi etyolojideki, klinik pre-
zentasyondaki ve tan> ve tedavi yaklafl>mlar>ndaki ge-
nifl spektrum nedeniyle tam bir meydan okumad>r.
Ayr>ca G< kanamalar>n tedavi yaklafl>mlar> son dekat-
ta belirgin de¤iflmifltir.
Bu bölüm ciddi G< kanamalar>n en önemli sebeple-
rini tart>flmakta ve acil müdahaleyle ilgili görüfllere
odaklanmaktad>r. Hemoglobin akut olarak 2 g/dl den
fazla düflerse, hastaneye yat>fl gerektirirse ve kan trans-
füzyonu düflünülürse kanamalar> ciddi olarak nitelendi-
riyoruz. Gizli kanamalar bu bölümde tart>fl>lmam>flt>r.
Üst Gastrointestinal Kanama
Genel Hususlar
Treitz ligaman>n>n proksimalinde yerleflen lezyonlar-
dan kanamaya üst gastrointestinal (ÜG<) kanamalar
denmektedir. ÜG< kanamalar alt G< kanamalara göre
befl alt> kez daha fazla görülmektedir. Erkeklerde ka-
d>nlara göre iki kat fazla görülmektedir. Tedavi ve
müdahalelerdeki ilerlemeye ra¤men ÜG< kanamalar
hala yüksek mortalite ve medikal maliyete sahiptir.
ÜG< kanamalar Amerika birleflik devletlerinde y>ll>k
300.000 den fazla hastane baflvurusuna ve tahmini
750 milton dolar maliyete sahiptir.
Klinik
Hematemez (kanl> kusma) ÜG< kanaman>n tipik bul-
gusudur. Kusmukta veya nasogastrik (NG) aspiratta
parlak k>rm>z> kan görülmesi yeni olmufl aktif kana-
maya iflaret ederken, kahve telvesi asit ile midede te-
mas etme vakti bulan eski kanamay> düflündürür. Di-
¤er s>k görülen bir yak>nma olan melena kan>n ba¤>r-
saklardan geçifli ile indirgenerek kötü kokulu katran
gibi siyah hal almas>na denir.
Gayta rengine göre kanaman>n üst veya alt G<
kaynakl> oldu¤unu söylemek her zaman güvenilir ol-
maz. Hematokezya (parlak k>rm>z> kan veya viflne çü-
rü¤ü renginde p>ht>l> gayta) tipik olarak alt G< kana-
may> göstersede fliddetli ÜG< kanamalarda da görüle-
bilmektedir. ÜG< kanamada hematokezya masif he-
morajinin belirtisidir ve hastalar s>kl>kla ortostatiktir.
Yeni yap>lan bir çal>flmada hematokezyal> 80 hastan>n
%11'inde ÜG< kanama saptanm>flt>r.
Bafllang>ç Deerlendirmesi
Aflikar gastrointestinal kanamada bafllang>ç de¤erlen-
dirmesi hemodinamik de¤erlendirme ve zaman>nda
Hematemez ve melena: hematokezya hemen
her zaman alt G< kanamada görülebilirken ba-
zen fliddetli üst G< kanamada da görülebilir.
Ülserler/erozyonlar ve varisler üst G< kanama-
n>n en büyük sebepleridir.
Siroz hastalar>nda hayatlar> boyunca varisle-
rinden kanama riski %50 civar>d>r.
Hemodinamik durumu ve komorbid hastal>k-
lar> kanamal> hastalar>n de¤erlendirilmesinde
anahtar rol oynamaktad>r. Yafl, senkop veya
kan bas>nc>nda ortostatik de¤ifliklikler, naso-
gastrik aspirasyonla veya kusma ile taze kan
görülmesi, kardiopulmoner ve karaci¤er has-
tal>klar>n>n efllik etmesi kötü prognoza ve acil
endoskopiye iflaret eder.
TANI ESASLARI
Gastrointestinal
Kanama*
33
Sofiya Reicher, MD
Viktor Eysselein, MD
Çeviri: Dr. Ahmet Karaman
Dr. Mehmet Çelikbilek
*Tracey D. Arnell, MD, bu bölümün ikinci bask>daki
yazar>d>r.