background image
Normalde günlük sodyum at>l>m> günlük al>m eflit-
tir, bu durum sodyum at>l>m>n>n diyete veya di¤er al>m
yollar>na göre de¤iflti¤ini gösterir. Ortalama diyetle
günde 4-8 gr sodyum al>n>r ve bu miktar at>lmak duru-
mundad>r. Diyetteki sodyumun ciddi bir flekilde k>s>t-
lanmas>yla normal böbrekler sodyumu güçlü bir flekilde
geri emebilirler, idrardaki sodyum 1-5 meq/L'ye kadar
düflebilir ve günlük sadece 1-2 meq sodyum at>l>r. Nor-
mal bireylerde, günlük yaklafl>k olarak 40-65 meq (yak-
lafl>k 1-1.5 g) sodyum al>m> ve at>l>m> yeterlidir.
Hipovolemi
Genel Düflünceler
A. Tan>m
--Hipovolemi efektif damar içi alan volü-
münün azalmas>d>r. Damar içi alan>n bir parças> olan
hücre d>fl> volum, s>kl>kla bozulmas>na ra¤men hipovo-
lemi normal veya artm>fl hücre d>fl> volümle bile görü-
lebilir. (Tablo 2-2) Normal veya artm>fl hücre d>fl> vo-
lüm varl>¤>ndan, damar içi volüm yeterlili¤inin belir-
lenmesi, özellikle kritik hastalarda olmak üzere s>kl>k-
la güçtür. Hipovolemi kavram>nda, total damar için
volümün azalm>fl olmas>n>n gerekli olmad>¤>, ancak et-
kin damar içi volümün düfltü¤ünün bilinmesi önemli-
dir. Normal efektif damar içi volüm, dolafl>m yeterlili-
¤ini sa¤lamak için, dolafl>m>n uygun k>s>mlar>nda ye-
terli volüme sahip olunmas>ndan ibarettir. Etkili arter-
yel volüm terimi bazen damar içi volümün fizyolojik
olarak etkin k>sm>n> karakterize etmek için kullan>l>r.
Pek çok klinisyen hipovolemi kelimesinin yerine
dehidrasyon terimini kullan>r. Bu kullan>m do¤ru de-
¤ildir. Dehidrasyon terimi total vücut solütüne nispet-
le su eksikli¤ini nitenlendirmek için kullan>lmal>d>r.
B. Patofizyoloji--
Azalm>fl etkin damar içi volüm;
azalm>fl, normal veya artm>fl hücre d>fl> volüm varl>¤>n-
da görülebilir. Damar içi volüm azalmas>na yol açan
azalm>fl hücre d>fl> volüm en s>k olarak görülür ve hüc-
re d>fl> s>v> kayb>n>n art>fl>ndan, normal kay>plar>n ye-
rine konmas>ndaki yetersizliklerden veya her iki nede-
nin birlikteli¤inden kaynaklan>r. Kanama, ishal, kus-
ma ve deri yoluyla olan afl>r> s>v> kay>plar> (terleme, ya-
n>klar) h>zl> bir flekilde hücre d>fl> ve damar içi volümü
Azalm>fl efektif damar içi volüm göstergeleri:
hipotansiyon, azalm>fl santral venöz veya pul-
moner arter wedge bas>nc>
Azalm>fl efektif damar içi volümün indirekt
kan>tlar>: taflikardi, oligüri,artm>fl böbrek sod-
yum emilimi
Düflük efektif damar içi volümün ayr>nt>l> ka-
n>tlar>: Uç-organ fonksiyon bozuklu¤u, peri-
ferik vazokonstriksiyon
Hücre d>fl> volüm kayb>n>n olas> kayna¤> veya
yetersiz yerine koyma kan>t>
TANI ESASLARI
15
SIVILAR, ELEKTROL
Artm>fl vücut sodyum içerii (artm>fl hücre d>fl>
hacim)
· Artm>fl sodyum al>m> (artm>fl sodyum at>l>m> olmadan )
· Böbreklerden sodyum at>l>m>n>n azalmas>
Azalm>fl glomerüler filtrasyon
Artm>fl renal tübüler sodyum geri emilimi
Artm>fl renin, anjiyotensin, aldosteron
Artm>fl mineralokortikoid aktivite
Azalm>fl vücut sodyum içerii (azalm>fl hücre d>fl>
hacim)
· Azalm>fl sodyum al>m> (normal sodyum at>l>m>
varl>¤>nda)
· Artm>fl sodyum at>l>m>
Böbrek:
Böbrek yetmezli¤i
Tuz kaybettiren nefropati
Ozmotik diürez
Diüretikler
Atriyal natriüretik peptit
Azalm>fl renin, anjiyotensin, aldosteron veya
kortizol
Böbrek d>fl>:
Kusma
Terleme
Cerrahi drenaj
Tablo 2-1. Vücut sodyum dengesini etkileyen
faktörleri.
Azalm>fl hücre d>fl> volüm ile birlikte
· Artm>fl s>v> kay>plar>
G< sistem (ishal, kusma, fistül, nazogastrik
dekompresyon)
Böbrek (böbrek sodyum kayb>yla birlikte olan poliüri,
ozmotik diürez)
Deri veya yaradan kay>plar (terleme, yan>klar)
Kanamalar (travma ve di¤er kanama alanlar>)
· Azalm>fl su ve sodyum al>m>
· Sodyum ve su tutulumunun bozulmas>
Böbrekten sodyum kay>plar> (Polikistik böbrek,
diüretikler)
Adrenal yetmezli¤i
Ozmotik diürez (Hiperglisemi)
Artm>fl veya normal hücre d>fl> volüm ile birlikte
hipotansiyon, azalm>fl santral venöz veya
pulmoner arter wedge bas>nc>.
· Asitli siroz
· Protein kaybettiren enteropatiler
· Konjestif kalp yetmezli¤i
· Artm>fl damar geçirgenli¤i (sepsis, flok, travma,
yan>klar)
Tablo 2-2. Hipovolemi (azalm>fl etkin damar içi
volüm).