background image
345
Bu bölüm. gastrointestinal yetmezli¤in genifl bir kate-
gorisini oluflturan ve s>k rastlanan nedenleri içerir. Bu-
rada pankreatit. barsak obstrüksiyonu. paralitik ileus.
diyare ve emilim bozukluklar> tart>fl>ld>. Gastrointes-
tinal kanama ve spesifik gastrointestinal hastal>klar di-
¤er bölümlerde sunulmufltur. Abdominal patolojileri
gözden geçirmek için okuyucu akut kar>n>n tart>fl>ld>-
¤> 32. bölüme yönlenmelidir.
Pankreatit
Genel Deerlendirme
Pankreas>n akut inflamasyonu. hafiften (akut ödema-
töz pankreatit) çok fliddetliye (nekrozitan pankreatit)
kadar genifl bir spektruma sahiptir. Pek çok hastada
neden benigndir ve iyileflme komplikasyonsuzdur. Ol-
gular>n yaklafl>k %30'unda inflamatuar süreç fliddetli-
dir ve %50'ye ulaflan bir mortalite oran>yla birliktedir.
Bu son gurupta YBÜ'de takip gereklidir. Etkili erken
resusitasyon ölümcül multisistem organ yetmezli¤inin
geliflmesini önleyebilir.
Akut pankreatiti. s>kl>kla. pankreatik kanal>n saf-
ra tafl> ile t>kanmas> bafllat>r. Ortak safra kanal>nda
mevcut bir tafl>n (koledokolitiazis) belirlenmesi kolay
olmamakla beraber. son 10 gün içinde pankreatit ata-
¤> geçirmifl bir hastada gaitan>n dikkatle süzülmesi
hastalar>n %90'n>nda safra tafl>n> ortaya ç>kart>r. Pat-
hogenezis. pankreatik kanal>n tafl>n geçifli s>ras>nda t>-
kanmas> sonucu duktal hipertansiyon ve buna ba¤l>
hücre içi bölümlerin bozulmas>na ba¤l> zimojen akti-
vasyonuyla ilgili olabilir.
ABD'de alkol kullan>m> pankreatit olgular>n>n
yaklafl>k %40'>ndan sorumludur. Devam eden afl>r> al-
kol kullan>m> esnas>nda herhangi bir zamanda akut
pankreatit görülebilirse de. ilk pankreatit ata¤> genel-
likle alkol kullan>m>ndan birkaç y>l sonra ortaya ç>-
kar. Bu ilk ata¤> di¤er ataklar izleyebilir. Al>fl>lm>fl
geliflme. fliddetli ilk ata¤> izleyen. olas>l>kla aktif pan-
kreatit dokunun kayb>na ba¤l>. daha hafif di¤er atak-
lard>r. Kronik pankreatitte en s>k rastlanan etiyolojik
faktör alkoldür ve bezin ilk akut atakta yap>lan mik-
roskobik incelemesinde skar oluflumu ve asiner ele-
mentlerin fibröz dokuya dönüflümü gibi kronisite
bulgular> gösterilir. Bunlarda. izleyen akut ataklar es-
nas>nda pankreatik endokrin fonksiyon bozuklu¤u
olabilir.
Alkol taraf>ndan oluflturulan pankreatik hasar>n
nedeni tam olarak anlafl>lamam>flt>r ve kifliye özgü ola-
bilir. Alkolün. asiner hücreler üzerinde ultrastriktürel
etkiye sahip oldu¤u gösterilmifltir. Ayn> zamanda Od-
di sfinkterinin spazm>na sebep olarak kanal içinde ba-
s>nc> art>rabilir.
Postoperatif pankreatit s>kl>kla safra yollar> ope-
rasyonlar>n>n ard>ndan görülür. Atipik a¤r>n>n baflla-
mas> veya cerrahi sonras> beklenmeyen ileus. pankrea-
tit olas>l>¤>n> art>r>r. Bazen postoperatif pankreatitin
al>fl>lm>fl klinik tablosu eksik oldu¤u için erken tan>
zor olabilir. Endoskopik retrograd kolanjiyopankre-
atografiyi (ERCP) izleyen akut pankreatit. olgular>n
yaklafl>k %2'sinde görülür ve fliddetli olabilir.
Akut pankreatit. intravenöz infüzyonlarda görüle-
bilen geçici hiperkalsemik durumlar> da içeren. serum
kalsiyumunun yükselmesiyle beraber olabilir. Di¤er
metabolik nedenler hiperlipidemi. hipotermi. protein
eksikli¤i ve diyabettir.
Genellikle s>rta yay>lan fliddetli abdominal a¤r>.
Bulant> ve kusma.
Ciddi olgularda hemodinamik ve solunumsal
bozukluk.
Yükselmifl serum pankreatik enzim seviyeleri.
BT'de pankreatik geniflleme
TANI ESASLARI
Yo¤un Bak>m Ünitelerinde
Gastrointestinal Yetmezlik
14
Gideon P. Naudé, MD
Çeviri: Dr. Engin Ok