ba¤l> ortaya ç>kan koma durumlar>n>n klinik özellik-
lerinde sadece küçük farkl>l>klar bulunaca¤>ndan, kli-
nik muayene bir metabolik nedeni di¤erinden tam
olarak ay>ramaz. Bundan dolay>, sebep laboratuvar in-
celeme ile belirlenmeli ya da do¤rulanmal>d>r. Buna
z>t olarak, e¤er klinik muayene yap>sal beyin hasar>n>
düflündürüyor ise acil görüntüleme yöntemleri, nedeni
belirlemek için mutlaka yap>lmal>d>r. Böylece uygun
tedaviye bafllanabilir.
ki bir hastan>n öykü vermesinin olanaks>z olmas>na kar-
fl>n, akrabalar, ev arkadafllar> ve di¤er kifliler genellikle
koman>n bafllang>c> ve daha önceden kullan>lan ilaçlar
ve varolan hastal>klar hakk>nda bilgi sa¤layabilir. Bu
kaynaklardan bilgi sa¤lanamamas> durumunda bile, ge-
nellikle yard>mc> sa¤l>k personeli hastan>n ilk görüldü-
¤ü andaki durumunu aktarabilir. Her olguda, hastan>n
ceplerini, çantas>n> veya cüzdan>n> kontrol etmek hasta
hakk>nda önemli t>bbi bilgi sa¤lamaya yard>mc> olabi-
lir. Baz> hastalar ise kendisi hakk>nda t>bbi bilgilerin
yer ald>¤> bilezik veya kolye takarlar. Bunlar da muaye-
ne eden kifliyi koman>n olas> nedenleri hakk>nda uyar>r.
baz> metabolik nedenler ani bafllang>çl>yken, hiponat-
remi, hipernatremi ve hiperglisemi gibi nedenler su-
bakut seyirlidir. Benzer flekilde, subaraknoid kanama
veya beyin sap> iskemik inmesi ani komaya yol açar-
ken, kronik subdural kanamaya, kortikal iskemik in-
meye veya beyin tümörüne ba¤l> koma genellikle ya-
vafl geliflir.
cevab> ve oftalmoskopik muayene, (3) okulomotor sis-
tem, (4) motor sistemler ve (5) solunum ve dolafl>m
sistemleri.
etmek olanakl>d>r. Tablo 30-1'de beynin de¤iflik ana-
fliklikler s>ralanm>flt>r. Beynin bozuk bölgesinin anato-
mik lokalizasyonun belirlenmesi genellikle koman>n
nedeninin belirlenmesine yard>mc> olur. Koma ölçek-
lerinin seyri belirlemede yard>mc> olmalar>na karfl>n,
bunlar bozuk beyin bölgesinin lokalizasyonunu yapa-
mad>klar>ndan ve koman>n nedenini belirleyemedikle-
rinden, nörolojik muayenenin yerini tutmazlar.
derecesini belirlemek için kullan>l>r. Ancak, hastan>n
spontan aktivitesini, sözel uyarana cevab>n> ve a¤r>l>
uyarana reaksiyonunu tan>mlamak daha uygundur.
Çünkü bu flekilde, muayene eden de¤iflik kifliler ara-
s>ndaki anlam farkl>l>klar> ortadan kalkar. Hasta has-
taneye ilk geldi¤inde dikkatli bir flekilde tan>mlanarak
kaydedilmifl bilinç düzeyi, komatöz durumun seyrinin
izleminde önemlidir.Tek tarafl>, büyük serebral he-
misferik kitlenin herniyasyonunda uykululuk, tala-
musda retiküler aktive edici sistemin bas>ya u¤ramas>
ile olur. Koma ise retikuler aktive edici sistemdeki ha-
sar orta beyine ulaflt>¤>nda geliflir.
taklar>d>r. Bu muayene ayn> zamanda hastan>n lokal
bulgusunu da ortaya ç>kar>r. Örne¤in bir el a¤r>l> uya-
ran> uzaklaflt>rmaya çal>fl>rken di¤er tarafta hiç hareket
olmayabilir.
metabolik veya toksik komay> yap>sal beyin hastal>¤>-
na ba¤l> komadan ay>rt etmede pupil muayenesi kadar
yararl> de¤ildir. Pupil büyüklü¤ü parasempatik ve
sempatik otonomik liflerin birbirine göreceli aktivite-
sine göre belirlenir. Beyin hasar>na ba¤l> komada ço-
¤unlukla pupil yan>t>nda de¤ifliklik görülür. Bu de¤i-
flikli¤in olufl nedeni, ço¤u yap>sal koman>n beyin sa-
p>nda retiküler aktive edici sistemde hasar ile ortaya
ç>kmas> ve burada ayn> zamanda Edinger-Westphal'in
ve sempatik otonomik liflerin bulunmas>d>r. Orta be-
kollaps>