410
BÖLÜM 17
*
Hemostazdaki kesin fizyolojik rolü iyi belirlenememifltir: Di¤er serin proteaz inhibitörleri (serpin): alfa2 makroglobulin, alfa1 proteinaz inhibitörü, C1
esteraz inhibitörü, protein C inhibitörü, heparin kofaktör II.
Tablo 17-1. Normal hemostaz.
Öe
Hemostaza Katk>s>
Endotel
Prokoagülan
Hasara yan>t olarak vWF, faktör VIII, doku faktörü, plazminojen aktivatör
inhibitörü ve trombosit aktive edici faktör sal>nmas>; kan>n damar d>fl>na kaç>fl>n>
önlemek için s>k> bir endotel içi ba¤lant> sa¤lanmas>.
Antikoagülan
Negatif yük trombosit ve p>ht>laflma faktörlerini püskürtür; prostasiklin üretir; damar
hasar>na yan>t olarak doku plazminojen aktivatör salar; trombin arac>l> protein C
aktivasyonu için trombomodulin sa¤lar; antitrombin-III ile etkileflen heparin benzeri
moleküller sa¤lar ve trombinin ve di¤er serin proteazlar>n>n inaktivasyonunu h>zland>r>r.
Trombositler
VWF arac>l>¤>yla subendotelyuma yap>fl>r ve aktivasyon sonucu kümeleflir (fibrinojen-
glikoprotein IIb/IIIa etkileflimi arac>l>¤>yla); daha fazla trombosit agregasyonunu
uyaran agonistleri salg>lar; tromboksan A2 üretimi ve p>ht>laflma reaksiyonlar> için
fosfolipid sa¤lar; p>ht>laflma reaksiyonlar>n oluflumu için yüzey sa¤lar; lokal
konsantrasyonlar>n> art>rarak p>ht>laflma faktörleri salg>lar (faktör V, vWF); p>ht>
büzüflmesi için kontraktil düzenek sa¤lar; metabolik olarak aktif madde sal>n>m>
ile s>k> bir endotel içi ba¤lant> sa¤lar.
P>ht>laflma faktörleri
Proenzimler
Damar hasar>na yan>t olarak, ard>fl>k aktivasyon (faktör VII, IX, X, II) trombin ve
fibrinojenin fibrine dönüflümü ile sonuçlan>r.
Trombin
Fibrinojenin parçalanmas>na ek olarak, trombosit, faktör V, VIII ve XIII ve protein C'yi
aktive eder.
Fibrinojen
Çözünmemesi için fibrin p>ht>lar>n> polimerize eden fibrine trombin taraf>ndan
dönüfltürülür.
Faktör XIII
Trombin ile aktivasyon sonras> p>ht>y> sa¤lamlaflt>rmak için fibrin polimerlerine
çapraz ba¤lan>r
Kofaktörler
Hem faktör V hem de VIII trombin taraf>ndan aktive edilir, s>ras>yla faktör X ve IX
için kofaktör olarak etkirler.
Doku faktörü
Damar endotel hücresi ve uyar>lm>fl monositler; faktör VII için reseptör görevi
görür; p>ht>laflmay> bafllat>r.
Kalsiyum, fosfolipid
P>ht>laflman>n baz> basamaklar>nda gereklidir.
Kontakt faktörleri
Faktör XII, HMW kininojen ve prekallikrein sadece in vitro hemostaz için önemlidir.
Antikoagulanlar1
Protein C
Vitamin K ba¤>ml> antikoagüland>r, trombinin endotelyal yüzeydeki
trombomoduline ba¤lanmas> sonucu aktive olup faktör V ve VIII inaktive eder.
Protein S
Protein C için vitamin K ba¤>ml> bir kofaktördür.
Trombomodulin
Trombin reseptörüdür, protein C yolunun aktivasyonunu bafllat>r.
Antitrombin-III (AT-III)
Trombini ve p>ht>laflma döngüsünün di¤er serin proteazlar>n> inaktive eder.
Doku faktörü yolu
Doku faktörü/faktör VIIa kompleksini bask>lar
inhibitörü (TFPI)
Fibrinolitik sistem
Doku plazminojen aktivatör
Fibrine ba¤l> plazminojenin plazmine dönüflümünü sa¤lar.
Ürokinaz
Fibrinoliz uyar>ld>¤>nda idrar ve plazmada bulunan plazminojen aktivatörüdür.
Plazminojen
Plazmine aktive olur olmaz fibrin ve fibrinojeni parçalar
Plazminojen aktivatör
Doku plazminojen aktivatörü taraf>ndan plazminojenin aktive olmas>n> önler.
inhibitörü (PAI-1)
Alfa-2-antiplazmin
Dolafl>mdaki plazmini inaktive eder ve fibrin ve fibrinojenin parçalanmas>n> önler.
Kan elemanlar> ve reoloji
Laminer ak>m endotel ile hücresel elamanlar>n temas>n> önler; serbest ak>m hasars>z
bölgede faktörlerin birikimini önler ve aktif faktörlerin konsantrasyonunu seyreltir;
subendotele uygun flekilde ba¤lanmam>flsa trombosit t>kac>n> yerinden ç>kart>r;
antitrombinin p>ht>laflma faktörlerini inaktivasyonundan baflka inhibitör plazma
proteinlerini sa¤lar