background image
s>n> kompanse eder ve bu durum yafll> kiflilerin atriyal
fibrilasyon ya da flutter geliflti¤inde konjestif kalp ye-
tersizli¤ine girme e¤ilimini aç>klar. Doluflun azalmas>
ayr>ca yafll>lar>, hacim kayb> veya opiadlar, diüretik
kullan>m> ya da pozitif bas>nçl> ventilasyon uygulama-
s>na ba¤l> olarak geliflen venöz dolufltaki küçük azalma-
lara daha duyarl> k>lar. Di¤er yandan sa¤l>kl> yafll>larda
sistolik fonksiyon göreceli olarak korunmufltur.
Bu bozukluklara ra¤men, istirahatte kalp debisi ya-
flam boyunca göreceli olarak sabit kal>r. Düflük ve orta
yo¤unluktaki egzersiz s>ras>nda at>m hacmindeki art>fl-
lar, yafll>larda görülen daha düflük kalp h>zlar>n> kom-
panse eder. Egzersiz s>ras>nda at>m hacminde gözlenen
bu art>fl, diyastol sonu hacimde %30'a varan orandaki ar-
t>fla ba¤l>d>r (Frank-Starling yasas>). Ancak a¤>r egzersiz-
lerde gözlenen kalp debisinde azalma, büyük ölçüde
maksimum kalp h>z>ndaki yafla ba¤l> azalmadan kaynak-
lan>r. Bu hemodinamik profil çarp>c> bir flekilde, adre-
nerjik bloker kullanan genç hastalar>n egzersizleri s>ra-
s>nda gözlenenlere çok benzer. "Pacemaker" hücrelerinin
beta adrenerjik modülasyonu, egzersiz s>ras>ndaki kalp
h>z> art>fl>n> k>smen aç>klad>¤>ndan, bu gözlem "beta ad-
renerjik modülasyona azalm>fl yan>t kardiyovasküler sis-
temde yafllanma ile meydana gelen en belirgin de¤iflik-
liklerden biridir" hipotezine yol açm>flt>r ­sonradan do¤-
rulanm>flt>r-. Yafllanan kalbin norepinefrin, isoproterenol
ve dobutamine karfl> kronotropik ve inotropik yan>t> aza-
l>r. Neredeyse bütün çal>flmalarda, daha genç kiflilerle k>-
yasland>¤>nda, yafll>larda dolaflan ortalama norepinefrin
ve epinefrin düzeyleri daha yüksek bulunmufltur.
-adrenerjik uyar>ya karfl> hem arteriyel hem de
venöz dilatasyon yan>t> yaflla beraber azal>r. Arteriyel
dilatasyon yan>t>ndaki bu eksiklik ve birlikte büyük
damarlarda yafla ba¤l> olarak oluflan yap>sal de¤ifliklik-
ler, yafll>larda görülen vasküler direnç art>fl>na katk>da
bulunurlar.
Yafllanan Akcier
Kesitsel popülasyon çal>flmalar> yafllanma ile birlikte
akci¤er fonksiyonlar>n>n ilerleyici bir flekilde giderek
azald>¤>n> göstermektedir. Ak>m e¤rileri ve akci¤er ha-
cimlerindeki azalma, yaflam boyu ayn> de¤ildir ama yafl-
lanma ile birlikte h>zlan>r. Yafll>larda kiflisel farkl>l>klar
oldukça fazla olarak bildirildi¤inden, akci¤er fonksi-
yonlar>ndaki de¤ifliklikleri gözlemek için longitudinal
çal>flmalar tercih edilmelidir çünkü akci¤er fonksiyonla-
r> sadece yafl de¤il sigara duman>, hava kirlili¤i, enfek-
siyonlar ve benzeri çevresel faktörlerden de etkilenir.
Kollagen ve elastinde yafla ba¤l> olarak meydana
gelen de¤ifliklikler akci¤er kompliyans>nda azalmaya
neden olur, ama bu azalma fizyolojik olarak belirgin
de¤ildir. Ancak yaflla birlikte gö¤üs duvar>nda geliflen
sertleflme, solunum iflinin belirgin olarak artmas>na
neden olan, ölçülebilir negatif mekanik sonuçlar do-
¤urur. Otuzbefl yafl>ndan itibaren bafllamak üzere, si-
gara içmeyen erkeklerde zorunlu vital kapasite (FVC)
y>lda ortalama 14-30 mL ve birinci saniyedeki zorlu
ekspiratuvar volüm (FEV1) y>lda ortalama 23-32 mL
azal>r. Sigara içmeyen kad>nlarda azalma oranlar> hafif-
çe daha düflüktür (FVC 15-24 mL/y>l ve FEV1 19-26
mL/y>l). Yaflla birlikte bütün ekspiratuvar ak>mlar
azal>r ve bu azalma erkeklerde, uzun boylularda, hava
yolu reaktivitesi artm>fl olanlarda daha h>zl>d>r.
FVC'de azalma, fonksiyonel reziduel kapasite (FRC) ve
reziduel volüm (RV) de artma ile beraberdir. Total ak-
ci¤er kapasitesinde ise çok küçük de¤ifliklikler olur.
Akci¤er yap>s>nda ve gö¤üs mekani¤inde yafla
ba¤l> olarak meydana gelen de¤ifliklikler, terminal ha-
va yollar>n>n erkenden kapanmas>na neden olur. Bu fe-
nomen akci¤erin en iyi kanlanan k>s>mlar>nda en fazla
belirgindir ve bu da ventilasyon-perfüzyon uyumsuz-
lu¤una ve buna ba¤l> olarak yaflla beraber arteriyel ok-
sijen bas>nc>n>n (PO
2
) ilerleyici bir flekilde azalmas>na
ve alveol-arter oksijen fark>n>n -P(A-a)O
2
- ise artmas>-
na yol açar. Afla¤>daki eflitlik, deniz seviyesindeki bir
yetiflkinde arteriyel oksijen bas>nc>n> ­PaO
2
- gösterir:
PaO
2
(mm Hg) = 100.1- 0.325 x yafl (y>l)
Dinlenme durumunda herhangi bir yafltaki normal
P(A-a)O
2
de¤eri afla¤>daki formülle hesaplanabilir:
P(A-a)O
2
(mm Hg) = (yafl+10) x 0.25
Bu formüle dayanarak, deniz seviyesinde 90 yafl>nda
bir kiflinin beklenen PaO
2
de¤eri 71 mm Hg ve maksi-
mum normal P(A-a) O
2
de¤eri 25 mm Hg olacakt>r.
Pozisyon de¤ifliklikleri de arteriyel PO
2
'yi etkiler.
Yafll>larda arteriyel PO
2
de¤eri, ayakta durmayla kar-
fl>laflt>r>ld>¤>nda s>rtüstü yatar pozisyonda 6-10 mm
Hg daha düflüktür. Postoperatif hipoksemi yafll>larda
özellikle daha s>kt>r ve günlerce sürebilir. Arteriyel
pH ve PCO
2
de¤erinde yafllanma ile belirgin bir de¤i-
fliklik görülmez.
Solunum kontrolü de yafl ile etkilenir ve bu de¤i-
fliklik, akci¤er hacimleri ile ak>m e¤rilerindeki de¤i-
444
BÖLÜM 19
Kalp h>z>
Dinlenmede: de¤iflmez
Egzersiz ile maksimum kalp
h>z>: azal>r
At>m hacmi
Dinlenmede: de¤iflmez
Egzersiz ile: artar
Ejeksiyon fraksiyonu
Dinlenmede: de¤iflmez
Egzersiz ile: daha genç kifliler
kadar artmaz
Kalp debisi
Dinlenmede: de¤iflmez
Düflük ve orta yo¤unlukta
egzersiz ile: de¤iflmez
A¤>r egzersiz ile: daha genç
kifliler kadar artmaz
Erken diastolde sol
Azal>r
ventrikül dolum oran>
Geç diastolde sol
Artar
ventrikül dolum oran>
(atrial "kick")
Ventriküler kompliyans
Azal>r
Tablo 19-1. Kalp fizyolojisinde yafla ba¤l>
de¤iflikliklerin özeti.