background image
71
ABO ve Rh kan gruplar>n>n keflfi ve 20. yüzy>l>n ilk
yar>s>nda kan>n saklanmas> için toksik olmayan anti-
koagülan-koruyucu solüsyonlar>n gelifltirilmesi kritik
hastalarda insan kan>n>n hayat kurtar>c> bir tedavi ola-
rak yayg>n flekilde kullan>lmas>na olanak sa¤lam>flt>r.
Çapraz karfl>laflt>rmadaki iyilefltirmeler ve kanla bula-
flabilen hastal>klara yönelik ileri tarama testlerinin ge-
lifltirilmesi, kan transfüzyonunun güvenli ve s>kl>kla
hayat kurtar>c> bir tedavi yöntemi olmas>n> sa¤lam>fl-
t>r. Transfüzyon tedavisinin potansiyel yan etkilerinin
genifl aral>¤> nedeniyle, klinisyen kan komponent te-
davisinin endikasyonlar>n>, etkinli¤ini ve komplikas-
yonlar>n> aç>k bir flekilde kavramak zorundad>r.
KAN KOMPONENTLER<
Modern transfüzyon prati¤inde, kan çeflitli kompo-
nentlere ayr>l>r (Tablo 3-1) ve her bir komponent,
transfüzyon için hastan>n ihtiyaçlar>na göre seçilir.
Kan>n o k>sm> bir hasta ihtiyac> için konsantre edile-
bilece¤inden kan komponent tedavisi tam kan replas-
man>ndan üstündür, bu flekilde etkinlik artar, volüm
ve sonraki transfüzyon gereksinimleri en aza iner, hem
de ba¤>fllanan kanlar>n en fazla ve en uygun flekilde
kullan>m için b>rak>lmas>n> sa¤lamak suretiyle kan
bankac>l>¤>n>n etkinli¤i artar.
K>rm>z> Kan Hücreleri
Eritrosit replasman> için mevcut ürünler Tablo 3-1'de
listelenmifltir. En s>k gönüllü donörlerden elde edilen
homolog paketlenmifl eritrositler transfüze edilir. Lö-
kositten fakir eritrositler çeflitli tekniklerle lökositleri
en az %70 oran>nda uzaklaflt>rmak suretiyle haz>rlan>r.
Eritrositleri serum fizyolojik içinde y>kama, plazma
proteinlerinin ço¤unu ve lökosit ve trombositlerin bir
k>sm>n> uzaklaflt>r>r. Bir kriyoprotektif ajan olan glise-
rolle dondurulmufl eritrositler s>v> nitrojen içinde 10
y>la kadar saklanabilir. Çözme sonras> yo¤un y>kama
plazma proteinlerinin ço¤unu ve hücresel at>klar>
uzaklaflt>r>r. Neositler (genç eritrositler) ayr>flt>r>c>
santrifugasyonlar veya hücre ayr>flt>r>c>lar ile haz>rlana-
bilir ve standart eritrositlerden daha uzun dolafl>m öm-
rüne sahiptir, fakat nadiren kullan>l>r. Hastan>n iste-
¤iyle uygun bir flekilde taranm>fl ABO ve Rh uyumlu
bireylerden eritrositlerin direkt donasyonu, homolog
eritrositlerin yerini alabilir. Otolog eritrositler, homo-
log eritrosit kullan>m>n> azaltmak amac>yla, periope-
ratif kan kurtarma veya akut normovolemik hemodi-
lüsyon yoluyla operasyon öncesi toplanabilir.
Endikasyonlar
Eritrosit transfüzyonu aktif kanamal> hastalarda oksi-
jen da¤>t>m>n> art>rmak için, konservatif tedavilere ce-
vaps>z semptomatik anemiler için veya alternatif teda-
vi uygulamaya zaman izin vermiyorsa endikedir. Erit-
rosit transfüzyonu, trombosit fonksiyon bozuklu¤u
(ör. üremi) veya ciddi trombositopenisi olan derin ane-
mili hastalarda da kanama e¤ilimini düzeltmede fay-
dal> olabilir.
Eritrosit transfüze etme karar> sadece baz> faktör-
lerin göz önüne al>nmas>ndan sonra yap>lmal>d>r. Has-
tan>n yafl>, genel durumu ve birlikte bulunan kardi-
yak, pulmoner veya vasküler durumlar>n varl>¤> akut
kan kayb>n> veya kronik anemiyi tolere etme kabiliye-
tini etkileyecektir. Aneminin derecesi ve kronikli¤i de
anemiye fizyolojik cevab>n önemli belirleyicileridir.
Son olarak da, alternatif tedavi [ör. demir sülfat, vita-
min B
12
, folat veya epoetin alfa (eritropoetin)] trans-
füzyon ihtiyac>n> tamamen ortadan kald>rabilece¤i
için aneminin nedeni dikkate al>nmal>d>r.
A. Kronik Hipoproliferatif Anemi--
Azalm>fl erit-
rosit oksijen tafl>ma kapasitesine ra¤men, kronik ane-
miye oksijen da¤>t>m>n> artt>ran çok say>da fizyolojik
uyum mekanizmalar> efllik eder. Artm>fl kardiyak at>m
hacmi, artm>fl damar içi hacim ve hayati organlara kan
ak>m>n>n yeniden da¤>l>m> organ fonksiyonlar>n> de-
vam ettirir. Oksijenin dokudan ç>kar>lmas> hemoglo-
bin konsantrasyonunun genifl aral>klar>nda oluflur ve
oksihemoglobin ayr>flma e¤risinde sa¤a kayma yoluyla
Transfüzyon Tedavisi
3
Elizabeth D. Simmons, MD
Çeviri: Dr. Bülent Eser