background image
basamakl> yaklafl>m olarak tan>mlanan önce ç>kan aor-
tun replasman>, ard>ndan kavsin replasman> ve sonras>n-
da inen gö¤üs ve kar>n bölümlerinin replasman>n> ge-
rektirir.
Anevrizmalar genifllemeyle, lokal yap>lara bas>yla,
içerdi¤i materyalin distal embolisi ile, ikincil diseksi-
yonla, lokalize veya serbest y>rt>lma ile belirtilere yol
açabilir. Bu komplikasyonlar>n s>kl>¤>, anevrizman>n
büyüklü¤ü ile orant>l> olarak art>fl gösterir.
Etiyoloji
A. Aort Transeksiyonu--
Aort transeksiyonu en
s>k, belirgin bir künt travmadan sonra oluflur ve genel-
likle göreceli olarak aortun tutunma noktalar>nda
oluflmaktad>r. Azalan s>kl>k s>ras>na göre, ligamentum
arteriyozumun yak>n>nda, diyafram hiatusunda, ç>kan
aort ve abdominal aort bölümlerinde olmaktad>r. H>z-
l> deselerasyondan dolay> oluflan y>rt>c> kuvvet, bu ha-
sar>n primer biyomekanizmas> olarak düflünülmekte-
dir. Son çal>flmalarda öne sürülen, aortun içinde artm>fl
hidrostatik bas>nç ve ma¤durun simültane akseleras-
yonuyla birlikte oluflan lateral çarp>flma kuvvetlerinin
etkisinin de önemli mekanizmalar olabilece¤idir. Ya-
flayabilen olgularda, zay>f damar bütünlü¤ü adventisya
yard>m>yla korunmaktad>r. Erken semptomatik görü-
nüm genellikle kans>z rüptür veya distal diseksiyon
iken, geç görünüm psödoanevrizma fleklindedir. Aort
transeksiyonu bazen fliddetli delici yaralanma sonu-
cunda veya kalp ve di¤er cerrahi ifllemler s>ras>nda ya-
p>lan iyatrojenik travmadan dolay> oluflmaktad>r.
B. Aort Diseksiyonu--
Aort ve di¤er büyük damar
diseksiyonlar>nda, damar tabakalar>n>n patolojik olarak
ayr>lmas> söz konusudur. Sonuçta gerçek ve yalanc> lü-
menler oluflur. Aort dokusu intrensek olarak stabil ol-
du¤u için, genellikle bu olaya efllik eden farkl> patolo-
jiler vard>r; örne¤in: intima veya median>n hastal>klar>
(örne¤in ateroskleroz, kistik medial nekroz, Marfan
sendromu), artm>fl duvar gerilimi durumlar> (önceden
oluflmufl anevrizma, hipertansiyon) veya travma (künt
veya kesici). Gerçekten de aort diseksiyonuyla birlikte-
lik gösteren en s>k iki patoloji hipertansiyon (yaklafl>k
%80) ve Marfan sendromudur. Mekaniksel olarak vasa
vasorumun rüptürü, büyük olas>l>kla en önemli baflla-
t>c> faktördür. Aort duvar> içine olan spontan kanama-
n>n (örne¤in intramural hematom) aort diseksiyonuna
sebep olup olmad>¤> aç>kl>k kazanmam>flt>r. Diseksi-
yonlar genellikle anatomik olarak karmafl>k olup, görü-
nüm olarak dinamiktirler. rt>¤> olufltu¤u za-
man, adventisya ve intiman>n ilerleyici ayr>flmas> bafl-
lar. Bu ayr>flma genellikle distale do¤ru ilerler. Fakat
nadir de olsa proksimale do¤ru ilerleyebilir. Ayr>flma
devam ederken, aort diseksiyonunun lokalizasyon ve
yay>l>m>na ba¤l> olarak, bronfl damarlar> diseke veya
oklüde olabilir veya hiç etkilenmezler. Sonuçta diseksi-
yon, damar intrensek direnci ile ilerlemesini sa¤layan
kesici kuvvetler aras>nda oluflan denge durumuna ula-
fl>r. Diseksiyon ya intimadaki ikinci veya üçüncü y>rt>k
üzerinden gerçek lümene girer ya da kör bir pofl olufl-
turur. Yalanc> lümendeki sürekli kan ak>m>ndan dola-
y>, bu " yeni oluflumlar" sürekli aç>k kalabilir veya staz-
dan dolay> tromboze olabilir. Aort diseksiyon dinami-
¤i, doku gerilme kuvveti ile süregelen kesici kuvvetler
aras>ndaki denge sonucunda oluflur. Kesici kuvvetler,
s>rayla, kan bas>nc>, zamanla kan bas>nc>nda oluflan de-
¤ifliklikler (dP/dT), intima y>rt>¤>n>n boyut ve lokali-
zasyonu ve kan damar> çap> ile belirlenir.
S>kl>kla kullan>lan iki s>n>fland>rma sistemi var-
d>r. Bunlar diseksiyonun lokalizasyonu ve yayg>nl>¤>
temeli üzerine kurulmufl Stanford ve DeBakey s>n>f-
land>rmalar>d>r. Stanford tip A diseksiyonu farkl>
oranda aort tutulumuyla beraber ç>kan veya transvers
aorttadan bafllar. Tip B diseksiyonu en son ç>k>fl göste-
ren büyük damar distalinden bafllar ki bu da genellik-
le sol subklaviyen arterdir. Tip 1 DeBakey lezyonu,
yayg>n Stanford Tip A diseksiyonuna benzerlik göste-
rir. Her ikisi de ç>kan aortadan bafllay>p ark> içine al>r
ve inen aortaya ilerler. DeBakey tip II diseksiyonu sa-
dece ç>kan aortay> tutarken tip III DeBakey lezyonu
Stanford tip B diseksiyonuna benzerlik gösterir.
Bu s>n>fland>rma sistemi, özellikle ç>kan aort tutu-
lumunu saptamak aç>s>ndan prognoz ve tedavide haya-
ti önem tafl>maktad>r. Tip A diseksiyonlar>n>n cerrahi
müdahale olmadan ilk 48 saat içerisindeki mortalite
oran> %80 iken, seçilmifl tip B diseksiyonlar>nda s>k-
l>kla t>bbi tedavi uyguland>¤> için bu oran 30 günde
sadece %10'dur. Bu belirgin fark tip A diseksiyonlar>-
n>n kalp, koroner arterler, aort kapa¤> ve karotis da-
marlar> gibi hayati yap>lara olan yak>nl>¤>ndan dolay>-
d>r. Miyokard infarktüsü, akut aort yetmezli¤i, tampo-
nada yol açan intraperikardiyal rüptür ve felç, proksi-
mal diseksiyonlar>n s>kl>kla beklenen sonuçlar>d>r. Ay-
n> zamanda tip A diseksiyonunun ilerlemesi normalde
tip B diseksiyon ile alakal> tüm komplikasyonlara yol
açabilir. Bu komplikasyonlara örnek: Gö¤üs içi rüptür,
parapleji, organ veya ekstremite iskemisi ve kar>n içi
rüptürdür. Tip B diseksiyon taraf>ndan etkilenen yap>-
515
KARD
fiekil 23-1. Torasik aort anevrizmas> tipleri. A: fu-
ziform. B: Sakküler
(Way LW (Editor): Current Surgical
Diagnosis & Treatment, 10th ed. Originally published by
Appleton & Lange. Copyrightİ 1991 by The McGraw-
Hill Companies, Inc. den izinle ço¤alt>lm>flt>r).