background image
B
o¤az a¤r>s>, bir sa¤l>k kurulufluna baflvuranlar içinde üçüncü en s>k yak>nmad>r ve her y>l 40 mil-
yon civar>nda vizit ve 100 milyon ifl günü kayb>na karfl>l>k gelir. Ço¤u bo¤az a¤r>s>n>n nedeni olan
farenjit, bo¤azda muköz membranlarda enflamasyonun varl>¤> ile karakterizedir ve bakteri ve virüs-
ler gibi bir tak>m patojenler taraf>ndan oluflturulur. Bunlar aras>nda grup A
-hemolitik streptokok
(GAS) infeksiyonu, süppüratif komplikasyonlar> aç>s>ndan, ayr>ca hem romatizmal atefl hem de
post-streptokokkal glomerulonefritle iliflkisi nedeniyle dikkati çekmektedir.
Uygun zamanda verilen antibiyotik tedavisi, GAS infeksiyonunun seyrini yaklafl>k bir gün k>-
saltmakta, yay>l>m> azaltmakta, süppüratif komplikasyonlar>n ve romatizmal ateflin geliflimini engel-
lemekte ancak glomerulonefrit geliflimini engelleyememektedir. Ancak ço¤u bo¤az a¤r>s>, strepto-
kokkal de¤ildir. Farenjitin Corynebacterium diphtheriae ya da Neisseria gonorrhoeae gibi di¤er istis-
nai etkenleri d>fl>nda, antibiyotikler genellikle endike de¤ildir. Böylece streptokokkal farenjit ile bo-
¤az a¤r>s>n>n di¤er etkenlerini birbirinden ay>rmak, hem bakteriyel komplikasyonlar>n> azaltmak
hem de antibiyotik yan etki ve maliyetlerini azaltmak aç>s>ndan önemlidir. Klinik olarak baflvuruda-
ki özellikler, h>zl> test yöntemleri ve geleneksel bo¤az kültürü bu amaçla kullan>labilir. Bu bölüm,
bo¤az a¤r>lar>n>n tan> ve tedavisindeki stratejilere odaklanacakt>r.
TANI
Klinik Olarak Baflvurudaki Özellikler
Farenjitlerin klinik olarak baflvurudaki özellikleri, etkenden ba¤>ms>z olarak birbirine benzer. Has-
talar genellikle bo¤azlar>nda ac>ma hissinden bazen de yutma güçlü¤ünden, e¤er uvula tutulmuflsa
yutma s>ras>nda bir "kitle" hissiden yak>n>rlar. Efllik eden semptomlar aras>nda bafla¤r>s>, atefl, bu-
lant>, kusma ve kar>n a¤r>s> yer al>r. Salg>lar> kontrol edememe ya da ciddi yutma güçlü¤ü, klinisye-
ni, epiglottit ya da apse ihtimali aç>s>ndan uyarmal>d>r.
Fizik muayenede etiyolojiden ba¤>ms>z olarak olgular>n en az %50'sinde farenkste eritem ve be-
lirgin eksüdaya rastlan>r. Bu bulgu, di¤erleri aras>nda infeksiyöz mononükleoz ya da adenoviral fa-
renjitte de rahatl>kla görülebilece¤inden ne streptokokkal farenjit ne de bakteryel infeksiyon için ta-
n>sald>r. Anterior ya da posterior adenopati görülebilir. Streptokokkal farenjitte et gibi k>rm>z> bir
dil, fliflmifl uvula, damakta petefli ve k>z>l benzeri döküntü olabilir ancak bu bulgular>n hiçbiri özgül
de¤ildir. Trismus ya da uvula deviasyonunun varl>¤>, muayene eden klinisyeni, tonsillofarengial se-
lülit ya da apse ihtimaline karfl> uyarmal>d>r.
GAS çocuklarda farenjitin %30 kadar>ndan sorumlu olsa da, eriflkinler aras>nda farenjitlerin sa-
dece %10'una GAS neden olur. Baz> klinik göstergelerin, spesifik olarak da Centor kriterlerinin, bir
araya getirildi¤inde streptokokkal farenjiti di¤erlerinden ay>rabildi¤i gösterilmifltir.
Bu kriterler:
Ölçülen atefl >37.8ºC
Tonsil ya da farenkste eksüda
Duyarl> anterior servikal adenopati
Öksürük olmamas>
1
3
ER
Çeviri: Dr. Reflat Özaras