background image
K>s>m XVII: Tüberküloz
412
sel immünite taraf>ndan çevrelenmifl olmas>na ra¤men ilerleyen y>llar içinde konakç> direnç faktör-
lerindeki de¤ifliklikler ile ço¤alabilecek canl> tüberküloz basiline sahiptirler. Asl>nda tüm aktif tü-
berkülozlu olgular>n %92'sini reaktivasyon hastal>¤> oluflturmaktad>r. Eski bir terim olan INH ke-
moproflaksisi, gerçekte, proflaksiden çok, subklinik infeksiyonun aktif tüberküloz geliflmesini en-
gelleyen gerçek bir tedavidir. Organizma say>s> az oldu¤u için tek ilaçl> tedavi etkilidir; dolay>s>yla,
dirençli mikobakterilerin ayr>flt>r>lmas> flans> azd>r.
ETK
INH'>n piyasaya ç>kt>¤> 1952 y>l>ndan beri yap>lan birçok kontrollü çal>flma, 9-12 ay günlük INH te-
davisinin reaktivasyonu engelleme de etkin oldu¤unu göstermifltir. Plasebo grubundaki aktif hasta-
l>k riski INH ile tedavi edilenlere göre 61 kat yüksek bulunmufltur. Plasebo grubundaki aktif olgu-
lar>n %80'i tan> ald>ktan sonraki ilk 1 y>l içinde ortaya ç>km>flt>r, fakat aktif hastal>¤>n bafllamas> pla-
sebo grubunda 8 y>la kadar gecikebilir. INH'>n koruyucu etkisi çocuklarda eriflkinlerden daha belir-
gindir. INH'>n etkinli¤indeki anahtar uyumdur. nda verildi¤inde baflar> oran-
lar> %100'e ulafl>r. Bir y>ll>k tedavi en az>ndan 19 y>l boyunca ve muhtemelen de hastan>n geri kalan
hayat> boyunca koruyucudur. Özetle INH tedavisinin semptomsuz tüberkülin reaktörleri, tüberkü-
lin pozitif ev halk> temaslar> ve gö¤üs röntgeninde inaktif fibrotik lezyonu saptanan ve pozitif deri
testi reaksiyonu olan kiflilerse etkili oldu¤u konusunda flüphe yoktur. Bak>n>z Tablo 66-1.
INH'>n en büyük dezavantaj> ilaç kaynakl> hepatite neden olmas>d>r. Hepatit riski yafla ba¤l>d>r ve
günlük alkol kullan>m> ile artmaktad>r. Bu komplikasyon 20 yafl>n alt>nda son derece nadirdir fakat
50 yafl üzerinde %2.1-4.3 oran>nda ortaya ç>kar. Her ne kadar INH iliflkili hepatitin tam patofizyo-
lojik mekanizmas> bilinmese de, baz> özellikler aç>kt>r. Kad>nlar fatal INH hepatiti geliflimi için art-
m>fl risk alt>nda olabilirler. INH kullananlarda %10 ila %20 oran>nda semptomlu veya semptomsuz
karaci¤er enzim yüksekli¤i geliflmektedir. Düflük oranlarda (%1) hastalarda sar>l>k ve fatal hepatit
geliflebilmektedir. Karaci¤er fonksiyon bozukluklar>n>n ortaya ç>kmas> tedavi bafllang>c>ndan 1 haf-
ta ila 11 ay sonraya kadar de¤iflik zamanlarda ortaya ç>kabilmektedir. Reaksiyonlar>n yar>s> 2 ay için-
de, özellikle de ikinci ay süresince oluflmaktad>r. Fatal hepatit INH'> en az 8 haftad>r alanlarda, k>sa
süreli alanlara göre daha çok ortaya ç>kmaktad>r ve hepatit semptomlar> gelifltikten sonra tedaviye
devam eden hastalarda daha s>kt>r.
TABLO 66-1
Aktif Tüberküloz Geliflimi için Yüksek Riskli Kifliler
Geçen y>l içerisinde yeni tüberküloz infeksiyonu
Damar içi ilaç kullan>c>lar>
Silikozis
HIV seropozitifli¤i
Önceki tüberkülozla uyumlu radyografik bulgular
>%5 düflük kilolu olmak
Diabetes mellitus
Kronik böbrek yetmezli¤i/hemodiyaliz
Gastrektomi
Jejunoileal bypass
Solid organ transplantasyonu
Bafl-boyun karsinomu