background image
radikülonöropati; ya da nadiren ensefalomyeliti içerir. Bell palsi en s>k görülen kraniyal nöropatidir.
Bafl a¤r>s>, parestezi ve hafif ense sertli¤i tek bafllar>na nörolojik hastal>k tan>s> için kriter olarak al>n-
mazlar. Kas-iskelet sisteminin tutulufl semptomlar> gezici artraljiler, kas ve kemik a¤r>lar> ve dizler
gibi büyük eklemlerin etkilendi¤i geçici artritler fleklinde olabilir. Kardiyak tutulufllar bafllang>çtan
2-6 hafta sonra bafllar ve atriyoventriküler blok ve daha nadir olarak da miyokardit ve perikardit flek-
linde olur. Kardiyak iletim anormalli¤ine ba¤l> geliflen senkop bafllang>ç yak>nmas> olabilir. Geç ya
da persistan infeksiyonlar diz eklemlerini tutan, bir y>l ve daha uzun süreli kronik artrit, ensefalo-
miyelit gibi nörolojik tutulufl ve akrodermatitis kronika atrofikans gibi lokalize deri hastal>klar> flek-
linde olabilir. Oküler anormallikler erken dissemine hastal>¤>n bir parças> fleklinde olabilir.
Lyme hastal>¤> olan hastalar>n ço¤unda spiroketlerin kültür ile üretilmesinin güç olmas> nede-
ni ile tan> büyük oranda klinik bulgulara ve epidemiyolojik ipuçlar>na dayan>r. Tan> s>kl>kla güç ve
karmafl>kt>r. çünkü laboratuvar tan>s> organizmaya immün yan>t>n saptanmas>na dayan>r ve bu ko-
nudaki s>n>rlamalardan daha önce bahsedilmiflti. Tan> için flu anda kullan>lan ana testler enzim-ba¤-
l> immünosorbent assay (ELISA) ve Western blot (immünblot) testidir. Organizmaya karfl> özgül
IgM antikorlar> bafllang>çtan 1 ay sonra görülür ve 2. ayda pik yapar ve sonra azalmaya bafllar. Spe-
sifik IgG antikorlar> 2. ayda saptanmaya bafllar ve yaflam boyu yüksek kalabilir. Antikor seviyeleri
tedavi ile azal>r fakat s>kl>kla süresiz persiste eder. Antikor seviyeleri tedavi baflar>s> ya da baflar>s>z-
l>¤>n> takip etmek amac> ile kullan>lmamal>d>r. Benzer flekilde antikorlar>n varl>¤> baflka nedene ba¤-
l> akut semptomlu hastalarda geçirilmifl infeksiyonu gösterebilir. Serolojik testler tekrarlayan hasta-
l>¤>n tan>s>nda yard>mc> de¤ildir.
¤> tan>s>n> destekleyebilir ancak negatif test has-
tal>¤> d>fllamamaktad>r. Erken hastal>kta baz> hastalarda flajellar proteine (flajellin) ve bu proteinin
41G ile gösterilen fragman>na karfl> antikor yan>t> geliflir. Geç hastal>kta antikor yan>t> flajellar pro-
teine ek olarak d>fl yüzey protein A ve B'sine karfl> geliflir. Yine di¤er spiroketlere karfl> geliflen çap-
raz antikorlar tabloyu kar>flt>rabilir ve klinisyen bir pozitif Western blot testinde kullan>lan s>n>flan-
d>rma kriterlerini laboratuvar çal>flan> ile tart>flmal>d>r. Baz> laboratuvarlar pozitif sonuç için Wes-
tern blot üzerinde dört ya da befl bant varl>¤>n> gerektirir. Lyme hastal>¤>n>n serolojik testleri kolay-
l>kla yanl>fl yorumlanabilir. test önerilir. münofloresan test yap>lmal>d>r. Pozitif ya da flüpheli sonuçlar> Western blot assay takip etmelidir.
tan>y> d>fllay>c> de¤ildir ve bir ay sonra test tekrarlanmal>d>r.
t>na ek olarak özgül hücresel immün yan>tlar oluflur. Polimeraz zincir
reaksiyonu (PZR) gibi di¤er laboratuvar yöntemleri hala deneysel aflamadad>r. Örnek olarak iki mi-
limetrelik deri biyopsisinin kullan>ld>¤> bir çal>flmada PZR duyarl>l>¤> yaklafl>k %60 belirlenmifltir.
Bu yeni yöntemlerin çeflitli antikor testlerinin anlamlar>n>n tan> koymada s>n>rl>l>klar> hesaba kat>l-
d>¤>nda tan>daki de¤erinin ölçülmez oldu¤u gösterilebilir.
Lyme hastal>¤>n>n ana konular> hem klinisyen hem de hastalar>n çeflitli sorular> ile irdelenebilir.
1.
Kenenin hastal>¤> bulaflt>rmas> için ne kadar süre deriye yap>fl>k kalmas> gereklidir? Deneysel ça-
l>flmalarda kenenin hastal>¤> bulaflt>rma olas>l>¤> 48 saatten az süre yap>flma oldu¤unda düflük-
tür. Önemli olan koruyucu örtüler ve uygun insekt uzaklaflt>r>c>lar>n kullan>larak kene >s>r>¤>-
n>n önlenmesidir. Keneler forseps ile uzaklaflt>r>lmal>d>r.
2.
Pozitif ELISA ya da immunblot testi nas>l yorumlanmal>d>r? Pozitif test sonucu B.burgdorferi ile
muhtemel temas> gösterir ancak aktif hastal>¤> kan>tlamaz. Lyme hastal>¤> tan>s> laboratuvar ça-
l>flmalar> ile desteklenen bir klinik tan>s>d>r.
3.
Negatif serolojik test sonuçlar> Lyme hastal>¤> tan>s>n> d>fllar m>? Hay>r. Hastal>¤>n ilk birkaç haf-
tas>nda yanl>fl negatif sonuçlar olabilir. Geç dönemde s>kl>kla serolojik testler pozitiftir. Nadi-
ren geç infeksiyonda hastalarda Lyme antikorlar> için serolojik testler negatif kal>r.
4.
Yanl>fl pozitif Lyme antikor serolojik test sonuçlar>n>n nedenleri nelerdir? Yanl>fl pozitif Lyme se-
rolojisinin nedenleri sistemik lupus eritematozus, romatoid artrit, kayal>k da¤lar benekli atefli,
K>s>m IX: Deri ve Yumuflak Doku
240