background image
S
antral sinir sisteminde yaklafl>k 150 cc olacak flekilde, tipik olarak günde 500 cc beyin omuri-
lik s>v>s> (BOS) üretiriz. Normal BOS bas>nc> 70­180 mm H
2
O aras>ndad>r.
Lomber ponksiyon (LP) yap>ld>¤>nda genellikle beflden az beyaz küre (BK) görülecektir (bun-
lar>n sadece bir tanesi polimorfonükleer hücre (PMN) olabilir). Jeneralize veya fokal nöbetlerden
sonra hastalar>n %30 kadar önemli bir k>sm>nda BOS'da pleositoz görülebilir. Eozinofillerin görül-
mesi daima anormaldir ve önemli bir s>kl>kla santral sinir sisteminin bir paraziter infestasyonunu
gösterir. Ayr>ca myelografi, pnömoensefalografi ve di¤er infeksiyöz ve alerjik durumlardan sonra
da görülebilir.
Glukoz koroit pleksuslardan BOS'a girer. Ayr>ca beynin ekstrasellüler bofllu¤una transkapiller
hareket ve tafl>y>c>lar ile iliflkili bir ulafl>m ile korda girer. Tipik olarak kan glukoz de¤ifliklikleri ile
BOS glukozu sabit bir düzeye ulaflmadan önce yaklafl>k iki saat gereklidir. LP yap>lmadan birkaç
saat önce glukoz verilmesinden dolay> iatrojenik hiperglisemi varsa bu durum kafa kar>fl>kl>¤>na yol
açabilir. BOS glukozu normal olarak 50­80 mg/dL aras>ndad>r ve kandaki glukoz konsantrasyonu-
nun sadece %60 kadar>d>r. Ventriküler s>v>n>n glukoz seviyesinin lomber s>v>n>nkinden 7 mg/dL
daha yüksek oldu¤u unutulmamal>d>r.
Lomber BOS protein seviyesinin normal s>n>rlar> 15­45 mg/dL'dir. Konsantrasyon ventrikül-
lerde (5­15 mg/dL) ve basiller sisternalarda (10­25 mg/dL) daha düflüktür. Bu durum kandaki pro-
teinlere kapiller endotelyal hücrelerin permeabilite gradyan>n> yans>t>r. 500 mg/dL'den daha yük-
sek seviyeler s>k de¤ildir ve esas olarak menenjit, subaraknoid kanamada ve spinal tümörler ile gö-
rülür. Kord tümörleri ile görülen yüksek seviyeler lokal kapiller permeabilitede art>fl sonucu olur.
Yüksek seviyelerde (1000 mg/dL) BOS p>ht>laflabilir. BOS'a kanama veya travmatik bir giriflim ile
kan>n girifli BOS protein seviyelerini çok büyük olas>l>kla artt>racakt>r. BOS proteini tipik olarak
her 1000 k>rm>z> küre (KK) için 1 mg artmal>d>r, ama bu durum de¤iflkendir.
Ksantokromi KK lizisinin yol açt>¤> BOS'da sar>-portakal renk de¤iflimi olarak tan>mlan>r ve bir
veya daha fazla pigmente ba¤l> geliflir: oksihemoglobin, bilirubin ve methemoglobin. Oksihemog-
lobin subaraknoit kanama ve KK lizisini takiben 2 saat içinde görülür. Kanamadan 48 saat sonra
en üst seviyesine ulafl>r ve 3­30 günde kaybolur. BOS'da bilirubinin görülmesi hem oksijenaz en-
zimi ile oksihemoglobinine dönüflümü sonucu oluflur. Enzim aktivitesi kanama olufltuktan yakla-
fl>k 12 saat sonra görülür. Bilirubin 2­4 hafta sürebilir. Hepatik veya hemolitik hastal>klar>n sebep
oldu¤u durumlarda BOS'daki bilirubin serumda her 100 mL için total bilirubin 10­15 mg'a ulafla-
na kadar görünür olmayacakt>r. Ayr>ca ksantokromi BOS protein seviyesi 150 mg/dL'nin üstüne ç>-
k>nca da görülür. Yine ksantokromi travmatik bir giriflim sonucu KK say>s> 150.000 hücre/cc'yi
aflarsa geliflir.
Travmatik LP'de LP i¤nesi BOS ile temizlendi¤i için birinci ve üçüncü tüpler aras> s>v> temiz-
lenir. Birinci ve üçüncü tüplerde azalan hücre say>s> bunu do¤rular. S>kl>kla KK 1000 hücreden da-
ha fazlad>r. Tüplerden birinde p>ht> olmas> travmatik bir giriflimi destekler. Subaraknoit hemoraji-
169
30
BEY
Çeviri: Dr. Behice Kurtaran