background image
437
Bölüm VIII. Renal Replasman Tedavisi
Genel Bilgiler
Membran solüt geçiflinden sorumlu olan ana güçler,
difüzyon ve konveksiyondur. Difüzyon ifllemini so-
lütün konsantrasyon fark>, solüt özellikleri (moleküler
a¤>rl>k ve yük vb.) ve membran özellikleri (gözenek
çap> ve say>s> vb.) etkiler. Difüzyonla solütlerin uzak-
laflt>r>lmas> büyük konsantrasyon fark>, küçük solüt
çap> ya da büyük yüzey alanl> ve çok say>da büyük gö-
zenekleri olan membranla art>r>l>r. Konsantrasyon far-
k>, kan ile diyalizat>n ters ak>nt>s> sa¤lanarak art>r>l>r.
Konveksiyonda hidrostatik veya osmotik bas>nç,
membrandan su geçiflini sa¤lar. Su göçü membrandan
solüt geçiflinide kolaylaflt>r>r. Ultrafiltrasyon terimi,
konveksiyonla solüt ve s>v> uzaklaflt>r>lmas>n> ifade
eder.
Hemodiyalizde solüt uzaklaflt>r>lmas>n>n ana me-
kanizmas> konveksiyonla oluflan az miktardaki solüt
klirensi ile birlikte difüzyondur. Bu nedenle hemodi-
yaliz, küçük moleküler a¤>rl>kl> solütlerin uzaklaflt>r>l-
mas>nda çok etkilidir, fakat büyük çapl> solütlerin
uzaklaflt>r>lmas>nda etkisizdir. Hemodiyaliz, proteine
ba¤l> maddelerin uzaklaflt>r>lmas>nda da yetersizdir.
Bu solütlerin sadece serbest k>sm> membran> geçerek
uzaklaflt>r>labilir. Proteine ba¤l> bilefliklerin uzaklaflt>-
r>lma h>z> serbest solütün konsantrasyonuna, proteinin
çap>na, ve serbest solütün replasman h>z>na ba¤l>d>r.
Hemofiltrasyonda solüt uzaklaflt>r>lmas>n>n ana
mekanizmas> konveksiyondur; bu nedenle büyük gö-
zenek çapl> diyaliz membran> ile bu ifllem uyguland>-
¤>nda büyük moleküler çapl> solütler uzaklaflt>r>l>r.
Tedavi
A. Kronik Diyaliz Tedavisine Bafllama
Endikasyonlar>
Hastalar>n tahmini glomerüler filtrasyon h>z> (GFR)
15 mL/dk dan afla¤> düfler düflmez kronik hemodiyaliz
tedavisinin bafllat>lmas> düflünülmelidir. Renal Hasta-
l>kta Diet Modifikasyon Eflitli¤indeki (MDRD) dört
de¤iflken, GFR'yi tahmin etmek için pek çok hastada
kullan>labilir. Amputasyon gibi t>bbi durumlar, kon-
jestif kalp yetmezli¤i, kladikasyon, oksijen tedavisi ge-
rektiren kronik akci¤er hastal>¤> gibi hareket k>s>tl>l>-
¤> yapan nedenlerle kas kütlesi azalm>fl hastalarda kre-
atinin ve üre için 24 saatlik idrar toplanmas>, düflünül-
melidir. Kronik diyaliz tedavisini bafllatmak için en
uygun zaman> gösteren randomize çal>flmalar yoktur;
bu nedenle hastalarda bu karar> almada klinik yarg>
önemlidir.
1. Diyalizi erken bafllatma--
15mL/dk üzerinde-
ki GFR seviyelerinde kronik hemodiyaliz tedavisine
bafllamak için özel endikasyonlar bulunmal>d>r. Bu
durumlar diüretiklere cevaps>z dirençli s>v> birikimi,
t>bbi tedaviye cevaps>z hiperkalemi, t>bbi tedaviyle
tam olarak düzeltilemeyen metabolik asidoz, di¤er
t>bbi durumlarla izah edilemeyen malnutrisyon veya
kilo kayb> ya da fonksiyonel durumda gerileme olma-
s>d>r. Ayr>ca GFR'nin daha düflük seviyelerinde oluflan
nörolojik disfonksiyondan dolay> ö¤renme güçlükleri-
ni azaltmak için GFR daha yüksek seviyelerde iken ev
diyalizi tedavilerine bafllanabilir.
2. Diyalize geç bafllama--
Hastalarda üremik
semptomlar yoksa, beslenme yeterli ise ve gerek kuru
a¤>rl>kta gerekse serum albumin seviyelerinde düflüfl
yoksa diyalize daha geç bafllanmas> düflünülebilir. Re-
nal replasman tedavisi geciktirilirse hastada bu para-
metrelerdeki de¤iflikliklerin izlenmesi gerekir.
B. Cihazlar
Diyaliz makinesinin ana parçalar> kan pompas>, diyali-
zer, diyalizat pompas>, güvenlik monitorlar> ve alarm-
lard>r (fiekil 50-1).
1. Diyalizer--
Suni böbrek veya diyalizer, kan bölü-
mü, diyalizat bölümü ve yar> geçirgen membrandan
Hemodiyaliz
50
Michael V. Rocco, MD, MSCE ve
Shahriar Moossavi, MD, PhD
Çeviri: Dr. N. Y>lmaz Selçuk