çevresel risk faktörünün önemli rol oynad>¤> bir poli-
gonik hastal>kt>r.
Risk Faktörleri
Ba¤>rsak rezeksiyonu, gut, obezite ve birinci derece
akrabalar>nda kalsiyum tafl> oluflturan çeflitli gruplar-
da tafl oluflum riski artmaktad>r. Yeterli idrar mikta-
r>n>n sa¤lanmas> muhtemelen koruyucudur.
kalsiyumunu artt>ran yüksek miktarda hayvansal di-
yet, tuz ve sükroz al>m> gibi baz> diyete ba¤l> faktör-
lerin idiyopatik tafl oluflum riskini artt>rd>¤> bilin-
mektedir. Diyetteki kalsiyumun k>s>tlamas>n>n ya-
rarl> olmad>¤>, tersine diyetteki kalsiyumun azalt>l-
mas>n>n tafl oluflumu için bir risk faktörü oldu¤u bi-
linmektedir. Diyet ile düflük kalsiyum al>m>, diyet-
ten oksalat absorpsiyonunun artmas>na ve idrar ile
daha fazla oksalat at>lmas>na neden olmaktad>r. Nö-
rojenik mesanesi olan hastalarda kronik
enstrüman-
tasyondan
kaç>n>lmas> bakteri kolonizasyonunun ve
struvite tafllar>n>n oluflumunu önlemekte yararl> gö-
rünmektedir.
Önlem
Bir veya daha fazla tafl oluflmufl hastalar, afla¤>da belir-
tildi¤i gibi gelecekte tafl oluflumunu önlemek için risk
faktörleri yönünden detayl> olarak incelenmelidir. Ge-
nellikle hastalar>n tafl>n> oluflturan minerallerin idrar-
da süpersatürasyonunun önlenmesi amaçlan>r. Etkili
önlem tedbirleri tafl nüksünü ve tafl için cerrahi tedavi
gereksinimini azalt>r.
Klinik Bulgular
A. Semptomlar ve Bulgular
Tafl>n düflme a¤r>s> aniden bafllar ve 30 dakika ile 2 sa-
at içinde a¤r> fliddetli bir plato yapar. Hastalar genel-
likle kendilerini rahatlatmak için hareket etseler de
a¤r>, postür ve hareketle iyileflip kötüleflmez. Bö¤ür
lokalizasyonu çok yararl> de¤ildir, fakat bafllang>çta
afla¤>ya do¤ru önden arkaya ilerleyen a¤r> hareket eden
bir tafl> gösterir. Belirgin bir enfeksiyon olmaks>z>n s>k
idrara ç>kma hissi, üreterovezikal bileflkedeki bir tafl>
gösterir. Koliklerin en karakteristik özelli¤i rezidüel
etki kalmaks>z>n a¤r>n>n aniden kaybolmas>d>r, hiçbir
a¤r> tam olarak bu flekilde dakikalar içinde kaybolma-
maktad>r. A¤r> ile birlikte hematürinin olmas> tan>y>
kuvvetlendirir. Hiçbir a¤r> ciddi böbrek kolik a¤r>s>na
benzemez. A¤r>n>n karakteri yazarlar ve flairler taraf>n-
dan bile tarif edilemiyor. Tafllar, nadiren a¤r>s>z hema-
türi veya obstrüksiyona ba¤l> böbrek yetmezli¤i tablo-
su ile ortaya ç>kabilir.
B. Laboratuar Bulgular>
1. Tafl analizi--
Düflen her obje insan tipi tafllardan
biri (genellikle kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat, ürik
asit, sistin veya sutrivit, nadiren amonyum asit, ürat
veya ilaç tafl>) olup olmad>¤>n>n anlafl>lmas> için infra-
red spektroskop veya X ray diffraction ile analiz edil-
melidir. Artifaktlar tafl hastal>¤> olarak yanl>fl görüntü
verebilir. Tafl tipi saptanabilirse veya radyografik ola-
rak gösterilebilirse tedavi bu tip tafl>n önlenmesini
amaçlayabilir. Tafl tipi, zaman içinde tedavi ile de¤ifle-
bilece¤i için bütün tafllar analiz edilmelidir.
2.
tan>sal bilgiler
verebilir. Kristalüri s>kt>r ve ürik asit, kalsiyum fos-
fat veya kalsiyum oksalattan dolay> olabilir, kalsiyum
oksalat mono hidrat- minik halter (damb>l) veya di-
hidrate-çift piramid fleklindedir. Normal insanlar>n
idrar>nda kristal olabilir (daha az olmakla birlikte),
fakat sürekli kristalüri, tafl oluflturan bireylerde nük-
sü gösterir. Struvite kristalleri tabut kapa¤>na benzer
ve üreyi amonya¤a hidroliz eden bakterilere ba¤l> id-
rar yolu enfeksiyonu olmaks>z>n oluflmazlar ve önem-
lidirler. Benzer flekilde idrarda sistin kristallerinin
bulunmas> sistinüri için tan> koydurucudur. Hema-
türi, piyüri ve proteinüri klinik olarak önemlidir, fa-
kat tafl için tipik de¤ildir. ve spesifik gra-
vitesi tafl nüksü veya tedaviye uyum için bilgi verebi-
lir.
3. Rutin kan biyokimyas>--
Yüksek serum kalsi-
yumu, hafif derecede bile olsa, hiperparatiroidizm, sar-
koidoz, hipertiroidizm, lityum kullan>m>n> gösterebi-
lir ve önemlidir. Benign familial hipokalsiürik hiper-
kalsemi tedavi gerektirmedi¤i ve genellikle böbrek
yetmezli¤ine ilerlemedi¤i için önemlidir.
4. 24 saatlik idrar--
S>v> ile konservatif tedavinin
yeterli oldu¤u, serum kalsiyumu normal tek kalsiyum
tafllar> d>fl>ndaki tüm tafllarda tafl oluflturan faktörlerin
saptanmas> için iki veya 3 kez 24 saatlik idrar analizi
gereklidir. Kalsiyum tafllar> nükseden hastalarda en
s>k saptanan anormallik, kan kalsiyumu düzeyleri nor-
mal iken idrar kalsiyumunun artt>¤> idiopatik hiper-
kalsiüridir. Di¤er katk>da bulunan anormallikler oksa-
lat at>l>m>nda artma, sitrat at>l>m>nda azalma, idrar
miktar>n>n sürekli olarak az olmas>d>r. Bu faktörlerin
Von Unruh GE et al. Dependence of oxalate absorption on the da-
ily calcium intake. J Am Soc Nephrol 2004;15:1567
Goldfarb DS, et al. A twin study of genetic and dietary influences
on nephrolithiasis: a report from the Vietnam Era Twin (VET)
Registry. Kidney Int 2005;67(3):1053
Taylor EN et al: Obesity, weight gain, and the risk of kidney sto-
nes. JAMA 2005;293(4):455.
346
KISIM 5
TÜBÜLO