background image
345
Genel Bilgiler
Tafllar, erkeklerde kad>nlara göre 2 kat daha s>k görü-
lür. Yaflam boyunca tafl prevalans> erkeklerde %12 ve
kad>nlarda %6'd>r ve ABD'de artmaktad>r. Kalsiyum
oksalat ve kalsiyum fosfat tafllar> düflen bütün tafllar>n
yaklafl>k %80'nini, struvit tafllar> %5-10'unu ve sistin
tafllar> %2'sini oluflturmaktad>r. Nüks oranlar> kalsi-
yum oksalat tafllar>nda 5-10 y>lda yaklafl>k %50'dir,
ve tedavi edilmeyen sistin, ürik asit ve struvite taflla-
r>nda nüks daha s>kt>r. Befl milimetre çap>ndan daha
küçük tafllar kendili¤inden düflebilir, daha büyük tafl-
lar için bu olas>l>k azd>r ve s>kl>kla ç>kar>lmak için
Vücut d>fl>ndan flok dalgalar> ile tafl k>rma (ESWL) ve-
ya sistoskopik uzaklaflt>rma gibi ürolojik giriflimler
gereklidir.
Patogenez
Tafl oluflumunda en s>k yol, tafl> oluflturan yap>lar>n sü-
persatürasyonudur. Süpersatürasyon tafl materyalleri-
nin büyük konsantrasyonlarda (örne¤in kalsiyum ok-
salat tafllar>) çözünürlüklerini aflmalar>d>r, ve kristal
oluflturacak, büyümelerine yetecek kadar yüksek mik-
tarda olmalar>d>r. Kristal formasyonunu ve büyüme-
sini gerileten inter-
-tripsin veya osteopontin, gli-
kozaminoglikanlar ve sitrat gibi inhibitörlerden do-
lay> orta derecedeki süpersatürasyon (özellikle kalsi-
yum oksalat ile ilgili olarak) problem yaratmayabi-
lir. Tafl oluflturanlarda inhibitörler yeterli miktarda
olmayabilir, alternatif olarak sürekli olarak yüksek
süpersatürasyon inhibitörlerin etki düzeyini aflabilir.
Süpersatürasyon kalsiyum, oksalat veya sistin gibi
çözünürlü¤ü az olan maddelerin idrar ile at>l>mlar>-
n>n artmas>ndan kaynaklanabilir, ayr>ca idrar mikta-
r>n>n az olmas> veya baz> olgularda ürik asit ve kal-
siyum fosfat>n çözünürlü¤ünü azaltan idrar pH's>n>n
sürekli olarak düflük veya yüksek olmas> gibi di¤er
ek faktörler, bu maddelerin konsantrasyonlar>n> ar-
t>rmaktad>r. Oluflan tafl>n tipi idrar>n süpersatüras-
yonu ile koreledir. Genellikle tafl oluflturanlar>n id-
rarlar> tafl oluflturmayanlara göre tafl mineralleri ile
daha süpersatüredir ve tafl oluflumunu önlemek için
tafl komponentlerinin satürasyonunu düflürmek
amaçlan>r.
Tafl oluflumunda hem herediter hem de çevresel
faktörler rol oynar. Sistinüri, tafl oluflumu ile sonlanan
monogenik hastal>¤a bir örnektir. Sistinüride proksi-
mal tübüldeki dibazik aminoasit tafl>y>c>lar>ndaki
anormallikler sistinin renal reabsorpsiyonun azalmas>-
na ve tafl oluflumuna neden olmaktad>r. Primer hipe-
roksalüri veya Dent hastal>¤> gibi monogenik hastal>k
sonucu oluflan az say>da kalsiyum oksalat tafllar> vard>r,
ancak ço¤u tafl oluflturanlarda bu tip bozukluklar sap-
tanmaz. Ailede tafl öyküsü olan erkeklerde tafl olufltur-
ma riskinin artm>fl olmas>, monozigot ikizlerde dizi-
got ikizlere göre ayn> anda tafl görülmesi birçok olgu-
da tafl oluflumunda genetik bir komponenti göster-
mektedir. Tafl hastal>¤>, diyet ve obezite gibi birçok
Stamatelou KK et al. Time trends in reported prevalence of kidney
Stones in the United States: 1976-1994. Kid. Int 2003;63;1817.
Kesin tan>, düflen veya uzaklaflt>r>lan tafl materya-
li iledir, düflürülen tafl elde edilmeli ve kompozis-
yonunun belirlenmesi için analiz edilmelidir.
Tan>, tafl>n radyolojik olarak görüntülenmesi ile de
yap>l>r, kompozisyon Hounsfield ünitesi ile gösteri-
lebilir, ancak kesin sonuç sadece tafl>n analizidir.
Renal kolik hikayesi fikir vericidir, fakat yukar>da-
kilerden biri bile yoksa tan> koydurucu de¤ildir.
Tafl oluflumunda altta yatan sebepler idrar ve se-
rum kimyas>n>n incelenmesi ile saptanabilir.
TANI <Ç
Tafl Hastal>¤>
40
Elaine M. Worcester, MD ve Fredric L. Coe, MD
Çeviri: Dr. Hülya Taflkapan