background image
Patogenez
A. Kronik Böbrek Yetmezli¤inde
Kardiyovasküler Risk Faktörleri
KBY'de yüksek oranda görülen KVH için geleneksel
ve geleneksel olmayan risk faktörleri literatürde tart>-
fl>lm>flt>r (Tablo19-1). Kesin olarak bilinmektedir ki,
ileri yafl, diabetes mellitus, hipertansiyon, yüksek dan-
siteli lipoprotein (LDL) ve SVH gibi geleneksel risk
faktörleri bu hasta grubunda yayg>n olarak bulunmak-
tad>r. Ama, bu geleneksel kardiyovasküler risk faktör-
leri ile SDBY hastalar>nda tüm nedenlere ba¤l> morta-
lite aras>ndaki kompleks iliflki mutlaka anlafl>lmal>d>r.
Örne¤in, düflük kolesterol düzeyi ve düflük kan bas>n-
c>na sahip SDBY hastalar>nda yüksek mortalite oran>
ile `ters epidemiyoloji' ve `U-shaped' mortalite dalgas>
izlenebilmektedir. Bu durumda, mortalite art>fl>n>n,
altta yatan malnutrisyon ve/veya inflamasyon (düflük
kolesterollü vakalar) ve ileri derecede kardiyomyopati
(düflük kan bas>nc>na sahip olgular) gibi faktörlerden
etkilendi¤i öne sürülmektedir. Bu durumda, genel po-
pülasyonda önerilen kolesterol ve kan bas>nc>n> düflü-
rücü geleneksel tedavi stratejilerinin, böbrek hastala-
r>nda kullan>m> soru iflareti oluflturmaktad>r.
Ayr>ca, GFH azalmas>n>n KVH geliflmesinde ba-
¤>ms>z bir risk faktörü olmas> ile ilgili giderek artan
kan>tlar mevcuttur. Düflük GFH, geleneksel olmayan,
üremik risk faktörleri içinde bulunmaktad>r. Anemi,
kalsiyum, fosfor metabolizmas>ndaki bozukluklar, inf-
lamasyon, protrombotik faktörler, oksidatif stres, hi-
perhomosisteinemi ve lipoprotein a düzeylerindeki
yükselme gibi geleneksel olmayan risk faktörleri Tab-
lo 19-1'de özetlenmifltir. Ancak epidemiyolojik çal>fl-
malarda, bu risk faktörleri ile KVH aras>nda güçlü bir
iliflki oldu¤u gösterilse de, nedensel iliflki tam olarak
aç>klanamam>flt>r ve bu anormalliklerin tedavisi ile so-
nuçlar>n de¤iflimini gösterir bir karfl>laflt>rmal> çal>flma
bulunmamaktad>r.
Rezidüel renal fonksiyonu bulunan hastalarda (ör-
ne¤in;henüz diyalize girmeyen) proteinürinin kardiyo-
vasküler risk faktörü olmas>, spesifik önerileri gerektir-
mektedir. Birinci olarak, renal yetmezlik olsun ya da
olmas>n, diyabetik veya diyabetik olmayan hastalarda
mikroalbuminüri, kardiyovasküler olay geliflme riskini
art>rmaktad>r. Mikroalbuminürisi olan hastalarda, ge-
leneksel kardiyovasküler risk faktörlerinin prevalans>
artmakla birlikte, mikroalbuminürinin yayg>n endotel-
yal disfonksiyon ve inflamasyon için de önemli bir be-
lirteç oldu¤u düflünülmektedir. sendromlu olan hastalarda miyokard infarktüsü gelifl-
me riski artm>flt>r. Bu durum, hiperlipidemi, hiperko-
agulabilite ve hipertansiyonun, nefrotik sendromlu
hastalarda s>k rastlanmas> ve bu bulgular>nda n
geliflimine neden olmas> ile aç>klanabilmektedir. Buna
ek olarak, son dönemlerde yap>lan yay>nlar, her derece-
deki renal yetmezlikte mikroalbuminüri ile KVH ara-
s>ndaki iliflkiyi net olarak ortaya koymufltur.
KBY'de KVH varl>¤> ve her ikisinin birlikteli¤i-
nin kötü sonuçlar ile iliflkisi s>kl>kla bildirilmektedir.
Bu kötü sonuçlar ile KBY olan popülasyondaki, gele-
Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (K/DOQI) Group:
K/DOQI clinical practice guidelines for cardiovascular disease
in dialysis patients. Am J Kidney Dis 2005;45(4 Suppl 3):S16.
[PMID: 15806502)
Manjunath G et al: Level of kidney function as a risk factor for car-
diovascular outcomes in the elderly. Kidney Int 2003;63:1121.
[PMID: 12631096)
Sarnak MJ et al: American Heart Association Councils on Kidney
in Cardiovascular Disease, High Blood Pressure Research, Cli-
nical Cardiology, and Epidemiology and Prevention. Kidney
disease as a risk factor for development of cardiovascular disea-
se: a statement from the American Heart Association Councils
on Kidney in Cardiovascular Disease, High Blood Pressure Re-
search, Clinical Cardiology, and Epidemiology and Prevention.
Circulation 2003;108:2154. [PMID: 14581387]
161
BÖLÜM 19
KRON
fiekil 19-1. Diyaliz hastalar>nda yafl, cinsiyet ve >rklara göre kardiyovasküler hastal>klardaki mortalite
oranlar>n>n genel popülasyona göre karfl>laflt>r>lmas> ( Foley RN ve arkadafllar>: The clinical epidemiology of
cardiovascular disease in chronic renal disease. Am J Kidney Dis 1998;32:S112. makalesinden al>nm>flt>r).
GP erkek
GP bayan
GP siyah
GP beyaz
Diyaliz erkek
Diyaliz bayan
Diyaliz siyah
Diyaliz beyaz
Yafl (y>l)
Y>ll>k Mortalite (%)
100
10
1
0.1
0.01
25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 >85