background image
181
Genel Bilgiler
Kronik böbrek hastal>kl> (KBH) bireylerde glomerüler
filtrasyon h>z> azald>¤> için pekçok beslenme bozuklu-
¤u ve metabolik hastal>k geliflir. Pekçok besin için di-
yette bulunma gereklili¤i de¤iflir. Bu bozukluklar ve
de¤iflimler afla¤>da s>ralanm>flt>r: 1) ifltah azalmas> ve
anoreksia; 2) baz> mineralleri (kalsiyum gibi), baz> eser
elementleri (demir ve çinko gibi) ve vitaminleri (ribof-
lavin gibi) içeren besin ö¤elerinin intestinal emilimle-
rinde anormallikler; 3) besinlerin üriner, intestinal ve
dermal at>l>m anormallikleri; 4) besin metabolizmas>
bozukluklar>.
Böbrek yetmezlikli hastalar normalde çok küçük
miktarlarda al>nan ve halihaz>rda böbreklerden at>lan
aluminyum gibi toksinlerin birikimine meyillidirler.
Her bir lipid parametresinin anormal oranlar> ve baz>
apolipoproteinlerin yap>sal de¤iflimleri ile birlikte ba-
z> lipoproteinlerin bileflimleri ve konsantrasyonlar>nda
de¤iflikliklere vard>r. Potansiyel olarak toksik oksidan-
lar ve reaktif karbonil bileflikleri plazma ve dokularda
birikir. Vitamin C, E ve olas>l>kla selenyum gibi anti-
oksidanlar>n yetersizli¤i oksidatif stresi artt>r>r. Böb-
rek yetmezli¤inde inflamasyon ile birlikte oksidatif
stres, ilerlemifl KBH'l> hastalarda genellikle gözlenen
kardiyovaksüler hastal>klar ve artm>fl ölüm riskine ne-
den olan endotelyal hasar> ve ateroskleroz riskini artt>-
r>r.
Patogenez
A. Malnutrisyon
hastalar (evre 4-5) s>kl>kla protein
enerji malnutrisyonundan yak>n>rlar. Protein enerji
malnutrisyonu, besin ihtiyac>na göre yetersiz besin al>-
m>n>n neden oldu¤u protein enerji yetersizli¤ine ba¤-
l> azalm>fl fonksiyonel kapasite veya ya¤ eksikli¤i olsun
ya da olmas>n azalm>fl vücut protein kitlesi olarak tarif
edilir. Kronik böbrek hastal>¤>nda, baz> durumlar pro-
tein enerji malnutrisyonu ve açl>¤a katk>da bulunur.
Yetersiz besin al>m>n>n ilave oldu¤u faktörler bu du-
rumlara neden oldu¤u için "açl>k"terimi (veya protein
enerji açl>¤>) de protein enerji malnutrisyonu kelimesi
yerine kullan>labilir. li¤inde (KBY), (evre 4-5 KBH) baflka açl>k ve malnut-
risyon tipleri oldu¤unu bilmek önemlidir. Bu durum
özellikle kalsiyum, demir, çinko, vitamin C, B
6
, folik
asit ve 1,25 dihidroksikolekalsiferol için de olas>d>r.
Daimi diyaliz tedavisi gören ilerlemifl kronik böb-
rek hastal>¤> olan bireylerin yaklafl>k üçte biri ile yar>-
s>nda hafif-orta malnutrisyon, %5-10'nunda ise ciddi
malnutrisyon mevcuttur. Malnutrisyonlu kronik böb-
rek hastal>kl> bireylerde genellikle relatif vücut a¤>rl>-
¤>, vücut kütle indeksi (VK<, vücut a¤>rl>¤>n>n (kg)
boy uzunlu¤unun karesine (m
2
) bölünmesi), cilt kat-
lant> kal>nl>¤> (tahmini vücut ya¤>), kol kas çevresi
(kas kütlesinin yans>mas>), total vücut nitrojeni ve po-
tasyumunda azalma; total vücut suyu ve extrasellüler
su miktar>nda artma (Tablo 21-1) gözlenir. Malnutris-
yon; albumin, prealbumin ve transferrin gibi baz> se-
rum proteinlerinin serum konsantrasyonlar>nda azal-
ma ile de kendini gösterir. Total kolesterolü içeren se-
rum lipoprotein konsantrasyonu da azalm>flt>r.
Glomerüler filtrasyon h>z>nda azalma
ve anoreksiya
Baz> vitaminlerin ve minerallerin intestinal emili-
minde anormallikler
Baz> besin ö¤elerinin üriner, intestinal ve ciltten
at>l>m anormallikleri
Besin metabolizmas> bozukluklar>
TANI <Ç
Kronik Böbrek Yetmezli¤i
ve Üremik Sendrom:
Beslenme Sorunlar>
21
Kamyar Kalantar-Zadeh MD, PhD, MPH ve
Joel D. Kopple, MD
Çeviri: Dr. Ülver Boztepe Derici